Geen tricolore vlaggen te zien: waar blijft de Duivels-gekte?

De eerste wedstrijd van de Rode Duivels op het EK (12 juni tegen Rusland) staat nog niet met rood aangeduid in uw agenda? U bent niet de enige. Onze duivelse beleving is nog onderweg naar Compostela. ‘Maar zodra de bal rolt, komt dat enthousiasme vanzelf.’

“In de aanloop naar vorige kampioenschappen kon je op dit moment al niet meer buiten komen zonder aan alle gevels wimpels en vlaggen te zien. Ik herinner me ook die tricolore kapjes voor autospiegels van drie jaar geleden. Die zijn nu vervangen door mondkapjes”, lacht sportsocioloog Jeroen Scheerder (KU Leuven). De Koninklijke Voetbalbond zal het niet graag toegeven, maar waar het WK in 2018 nog voorafgegaan werd door een wekenlange nationale wave krijgen zelfs de grootste diehards vandaag met moeite de vingers aan het tintelen.

931.000 mensen keken donderdagavond op VTM naar het makke 1-1-gelijkspel tegen Griekenland. Niet slecht voor een oefenpot, zult u denken. Maar in 2018 waren dat er een pak meer: 1.126.000 voor de eerste oefenmatch tegen Portugal, zelfs 1.379.000 tegen Costa Rica. En neen, die wedstrijden waren toen ook al niet op de openbare omroep te zien.

“Deze week moest ik plots nog checken wanneer we nu weer tegen wie spelen. Normaal staan die wedstrijden al een jaar op voorhand allemaal in mijn agenda”, zegt Pieter Loosveldt, voorzitter van supportersclub De Brugse Duivels. Voor die clubs is het sowieso al helemaal anders. Normaal wordt zijn club dezer dagen overspoeld door lastminutefans die nog snel een ticket voor een wedstrijd hopen te scoren. Die vraag is nu onbestaand. “De gematigde supporters zijn afgehaakt. Alle tickets die we hebben aangevraagd, hebben we nochtans gekregen”, zegt Tom Plogaerts van De Scheve Toren, die straks met de bus naar Denemarken gaat.

Ook op het thuisfront is de animo wat zoek. De hoofdsponsors van de nationale ploeg steken zich niet weg – u vindt de Rode Duivels al even op uw Jupiler-blikje – maar het festijn aan driekleurige gadgets in de supermarkt is toch wat minder prominent, stelt Roel Dekelver (Delhaize) vast. “De grote acties zijn sowieso een pak later op gang gekomen, en daar speelt uiteraard corona als stoorzender. Maar sowieso is het, denk ik, wel wat minder. Normaal verkleden veel van onze medewerkers zich bijvoorbeeld in de nationale kleuren. Ook dat is nu minder het geval.”

Vaccinatierelletje

Uiteraard is vergelijken moeilijk door de omstandigheden. De kwalificatiecampagne ligt alweer een jaar achter ons en de openingsmatch volgt amper twee weken na het einde van een moordende competitiekalender. De hetze van deze week was echter typerend: in plaats van een #Deviltime-challenge werd het voor de Duivels een vaccinatiechallenge, nota bene na heel wat gelobby om de spelers ingeënt te krijgen. De bond en coach Roberto Martínez moesten zeldzaam in het verweer.

“Ik begrijp niet zo goed dat de bond niet meer heeft geprobeerd om campagne aan crisis te koppelen”, zegt sportsocioloog Scheerder. “We hadden ons ‘duivels’ kunnen weren tegen dit virus, door een positieve vaccinatieboodschap te brengen of door de bevolking aan te sporen om te blijven bewegen. Van die maatschappelijke uitdagingen hadden ze een sterk verhaal kunnen creëren, nu hebben ze enkel de verontwaardiging gevoed.”

Hoe creëer je nota bene beleving?

“Door aan te voelen wat er leeft”, zegt marketeer Marc Fauconnier (Fauconnier+Selfslagh). “Dat wil zeggen dat je ergens op kunt meesurfen, en er toeters en bellen rond posteert. Maar als het er intrinsiek niet is, kun je het niet op een kunstmatige manier in gang trekken. Ik vrees dat ons hoofd er gewoon niet naar staat.”

Ook bij Studio Brussel blijkt dat het geval. De zender was de voorbije edities kampioen in het creëren van beleving bij zowel superfan als zondagsupporter, maar dit jaar is er geen eigen EK-anthem en zijn er geen evenementen waar voetbal en vertier wordt gekoppeld. “Het is zo lang zo onzeker geweest dat we er zelfs niet aan begonnen zijn”, zegt netmanager Jan Van Biesen. “Die spanning van een Sportpaleis vol mensen die naar de match kijken en erna losgaan op muziek, dat ga ik toch wel een beetje missen.”

De vele beperkingen die a priori zijn ingebouwd, zullen volgens Fauconnier voor een soort voorafname zorgen: ik kan mij toch niet laten gaan. “Voetbal is uw maten in de armen vliegen, niet twijfelen of je een vuistje of een elleboog moet geven. Onze emoties zijn tijdelijk in de frigo gestopt, die verkilling zal toch wat collateral damage met zich meebrengen.”

Grote Markt

Toch is er hoop, zegt Scheerder. “Het EK komt op het juiste moment, we hunkeren allemaal naar een collectieve beleving en de versoepelingen maken wel wat mogelijk.” Grote buitenschermen om naar het EK te kijken zijn toegelaten voor maximaal vierhonderd mensen tegelijk, en de vraag lijkt groot. “De Grote Markt in Brussel zal niet vollopen, maar we zullen nog steeds kunnen toeteren op straat. En aan het aantal tv-schermen dat verkocht is, merk je toch dat er genoeg mensen zijn die popelen om te kijken.”

Ook Loosveldt maakt zich geen zorgen. “Eenmaal de bal aan het rollen gaat, komt dat enthousiasme wel vanzelf. Dat laagje stof blazen we straks wel weg.”

De wet die onze beleving sowieso moet volgen: “Als de successen van de Belgen zich opstapelen, zul je die opbouw wel voelen”, zegt Fauconnier. Een op de drie Belgen gelooft in een EK-overwinning, blijkt uit een poll van ING. Dan loopt die Grote Markt misschien toch nog vol. Al zullen virologen wellicht op een troostrijke uitschakeling in de halve finale hopen.