Djokovic dient Federer zijn pijnlijkste nederlaag ooit toe in Wimbledon-finale

De Wimbledon-finale van 2019 overstijgt voor sommige toeschouwers die van 2008, toen Rafael Nadal zijn eerste grandslamtitel op gras won. Roger Federer zal de parallellen hebben herkend, maar hij incasseert zondag wellicht zijn pijnlijkste nederlaag ooit.

Het beeld is typerend, nadat Federer ook de derde tiebreak heeft verloren in een vijfsetter voor de eeuwigheid: 7-6, 1-6, 7-6, 4-6, 13-12. Met een sarcastisch lachje begroet Novak Djokovic zijn vijfde Wimbledon-titel in de wetenschap dat hij in drie sets had kunnen verliezen. “Het is mentaal de zwaarste partij die ik ooit heb gespeeld”, zegt Djokovic. “Het spel van Federer is gemaakt voor gras en ik was één bal verwijderd van een nederlaag.”

Het leek op voorhand een onmogelijke missie voor Federer om zowel Nadal als Djokovic te verslaan voor zijn negende grandslamtitel op Wimbledon. En toch is daar het moment van glorie als Federer in de vijfde set op 7-8 en 40-15 in zijn servicebeurt twee 'championship points' forceert. Het Centre Court is een deinend schip op volle zee, bijna alle toeschouwers bidden dat de oude koning zijn ultieme meesterwerk componeert.

Innerlijke demonen

Het is al een wonder dat Djokovic de grillige partij nog zo lang heeft weten te rekken. Na twee inhaalraces dwingt Federer een vijfde set af, terwijl hij gevoelsmatig met 0-4 voorstaat. Pas bij een 2-5-achterstand in de vierde set weet Djokovic een breakpoint te forceren op de service van Federer, die prompt zijn opslagbeurt inlevert. Zover had de nummer drie van de wereld het al niet mogen laten komen.

Het lijkt alsof Federer zijn innerlijke demonen bestrijdt wanneer hij de beslissende klap moet uitdelen. Met het mes op de keel openbaart zich het ware karakter van de speler, dan staat bij Djokovic altijd de overlevingskunstenaar op. Het kind dat de burgeroorlog in het voormalige Joegoslavië ontvluchtte, de kampioen die zich niet geliefd maakte omdat hij de heerschappij van Federer en Nadal doorbrak.

Djokovic smeekt soms pathetisch om erkenning, ook nu is bijna iedereen tegen hem. Op 11-11 in de vijfde set schalt het boegeroep door het stadion omdat Djokovic een 'challenge' van Federer betwist. Glimlachend zegt Djokovic na zijn zestiende grandslamtitel dat hij bijna mediteert als de fans de naam van Federer scanderen. “Dan hoor ik ze mijn naam roepen.” En grijnzend: “Roger, Novak, zoveel scheelt het niet.”

Het verschil in waardering is juist groot en Djokovic weet het. Federer zit in het hart van iedereen omdat hij op late leeftijd het onmogelijke mogelijk maakt. Of zoals hij op het Centre Court zegt: “Ik laat zien dat je ook op 37-jarige leeftijd nog op topniveau kunt spelen.” Maar een killer is Federer zelden geweest, daarvoor is hij te veel de artiest die zijn gevoel volgt.

Federer verliest de eerste tiebreak na een 3-5-voorsprong met 7-5 en knoeit ook opzichtig in het naspel van de derde set (7-4), nadat Djokovic bij een 4-5-achterstand een setpoint heeft overleefd. Telkens openbaart zich het dilemma van Federer, hij raakt verstrikt in twijfels over de te volgen strategie. Hij verraste zijn aartsrivaal Nadal in de halve finales door hem vanaf de baseline te bestrijden, tegen Djokovic is dat eigenlijk zelfmoord.

Federer zegt bewust te hebben gekozen voor een mix van slice en topspin op de backhand om het spel van Djokovic te ontregelen. Het werkt vaker tegen hem, zeker bij de ‘grote punten' in deze sublieme titanenstrijd. Dan durft Federer de tweede opslag van Djokovic niet aan te pakken en kiest hij voor de veilige slice-return.

Beste keeper

Federer is de ezel die zich telkens aan dezelfde steen stoot, hij is te passief terwijl hij al schitterende punten aan het net heeft verdiend. Toch staat de aanvallende modus te vaak uit, als in zijn verloren Wimbledon-finales tegen Djokovic in 2014 en 2015. Niemand kan beter 'keepen' met zijn elastieken polsen dan Djokovic. De nummer één van de wereld heeft bovendien de beste dubbelhandige backhand.

Je moet Djokovic wegzetten. Geef hem een millimeter ruimte en hij vindt de nooduitgang, zoals op de twee matchpoints voor Federer. Twee keer schakelt de Zwitser achteruit en verliest prompt het punt. De geschiedenis herhaalt zich na zijn duels met Djokovic op de US Open in 2010 en 2011. “Toch voelde ik me nog niet verslagen”, zegt Federer. Maar ook het breakpoint op 11-11 gaat verloren, waarna de eerste tiebreak in het enkelspel op 12-12 zich aandient.

De Wimbledon-directie heeft de tiebreak in de vijfde set ingevoerd nadat de partij tussen Kevin Anderson en John Isner vorig jaar in de halve finales pas op 24-22 in set 5 werd beslist. Terecht worden de tennissers nu beschermd tegen de oneindige lijdensweg, als de 70-68 voor Isner tegen Mahut in 2010. Maar ergens voelt de derde tiebreak op 12-12 ook als een anticlimax, zeker als die wordt besloten met een afzwaaier van Federer.
Misschien was Wimbledon het decor voor de mooiste grandslamfinale ooit, de partij was monumentaal vanwege haar schoonheid en door de wurgende spanning. En de finale zal zeker voortleven als de negende symfonie voor Federer die onvoltooid bleef.