De kunst van het rijden over gravel: ‘Je moet veel gerichter je kracht overbrengen op de pedalen’

Campo Felice is een skistation in de Apennijnen, waar zondag de Giro arriveert. De slotklim oogt op papier niet onoverkomelijk zwaar (6 kilometer aan 6 procent) maar er zijn twee bijzonderheden. De renners verdwijnen gedurende een hele kilometer in een tunnel en draaien dan linksaf naar een grindpad. Anderhalve kilometer verder ligt de finish. Het onverharde stuk stijgt gemiddeld met 8,2 procent, het steilste stuk rond de 14 procent.

Een slotklim met een korte en pittige onverharde strook, daar heeft Dylan Teuns ervaring mee. In 2019 won hij de Tour-rit op La Planche des Belles Filles, met een gravelstrook van één kilometer en stijgingspercentages tot 24 procent. Een paar maanden later vroeg Teuns er zijn vriendin ten huwelijk. “Ik heb er goede herinneringen aan”, zegt de Limburger. “Ook aan de onverharde strook, ja.”

Bij wielerfans wint gravel al jaren aan populariteit. Binnen het peloton zijn de geluiden meer verdeeld. Deceuninck-QuickStep-manager Patrick Lefevere toonde zich al verschillende keren kritisch over gravelstroken in wegkoersen, zoals in Parijs-Tours en de Tour. “Ik snap de fascinatie niet. Het is toch geen mountainbiken? Wat is de toegevoegde waarde? Het is het omgekeerde van spektakel. Renners gaan alleen maar defensiever koersen.”

Raid van Froome

De geschiedenis geeft Lefevere niet onverdeeld gelijk. Toen Chris Froome in de Giro van 2018 op een achterstand van meer dan drie minuten stond, besloot hij op tachtig kilometer van de streep aan te vallen. Dat gebeurde op het onverharde deel van de Colle delle Finestre. Na een solo won Froome de rit, en later de Giro.

De Strade Bianche, vol onverharde stroken in Toscane, is ondertussen uitgegroeid tot een van de mooiste klassiekers. In Amerika wordt enkel de Tour de France meer gevolgd dan het gravelevenement Dirty Kanza.

“Gravel is extreem populair geworden”, heeft ook UCI-voorzitter David Lappartient gezien. “Wielrennen verandert. Dus de manier waarop we racen, moet ook veranderen.”

Teuns houdt wel van gravelstroken, zolang er maar niet overdreven wordt. Het is een discipline op zich. “Op zo’n onverharde strook heb je veel minder grip. Bergop moet je veel gerichter je kracht overbrengen op de pedalen. Dat moet vooral vanuit het zadel. Sta je recht, dan verlies je de druk op je achterwiel en ga je slippen.”

Voor Remco Evenepoel wordt die strook zondag geen probleem, zegt Teuns zonder twijfel. “Hij is iemand die zeer goed en natuurlijk vanuit het zadel klimt. De klassementsmannen die liever en danseuse fietsen zullen het misschien iets moeilijker hebben.”

Materiaalpech

Onverharde wegen gaan vaker gepaard met materiaalpech: kettingen die van het voorblad kletteren, schakelproblemen en platte banden. Op een verkeerde manier over een steentje rijden en je klassement kan om zeep zijn. Het is de vrees van elke klassementsrenner.

Dat is ongetwijfeld een van de redenen waarom Lefevere geen fan is van gravel. Of waarom ze bij Jumbo-Visma in de Vuelta van 2019 moord en brand riepen toen hun kopman Primoz Roglic tegen de grond ging tijdens een afdaling op zo’n geitenpaadje. Michal Kwiatkowski (Ineos), vorig jaar in de Tour winnaar van een bergrit met onverharde stroken, zei dat hij vooral blij was dat zijn banden het gehouden hadden. “Stel je voor dat een van de jongens die voor de gele trui strijden hier lek rijden…”

Heeft het zin om je materiaal af te stemmen op de onverharde stroken? Dit weekend alleszins niet, vindt Teuns. “Het voordeel om die laatste strook in te gaan met specifiek materiaal weegt niet op tegen kleine nadelen die je de uren voordien ondervindt. Ik reed met normale tubes, met normale bandendruk, alles zoals ik zou doen bij een normale bergrit.”

In de absolute slotfase nog van fiets wisselen is ook geen optie. “Als je dat doet, verlies je tijd die je niet meer kunt goedmaken.”