Abdul-Jabbar en opvolger James: puntenmachines met een maatschappelijke missie

Komende week is het waarschijnlijk zover: LeBron James zal dan het puntenrecord van Kareem Abdul-Jabbar breken en de meest scorende NBA-speler ooit worden. Ook naast het terrein hebben de twee veel gemeen.

Al sinds de zomer telt sportminnend Amerika af naar het moment dat LeBron James het record van 38.387 gescoorde punten in de NBA zal breken. De sterspeler van Los Angeles Lakers neemt dan het stokje over van Kareem Abdul-Jabbar, nu 75 jaar, die zijn hoogtijdagen in de jaren tachtig beleefde.

Het is nu bijna zover. En James lijkt het record in stijl te gaan breken. Dinsdagavond realiseerde hij in de legendarische Madison Square Garden tegen New York Knicks voor het eerst dit seizoen zelfs een triple-double: zowel in punten, assists als rebounds haalde hij de dubbele cijfers. De Lakers wonnen met 123-129, mede dankzij de 28 punten van James. Donderdagavond scoorde hij 26 punten tegen Indiana Pacers. Hij heeft er nog 63 nodig om het magische aantal van Abdul-Jabbar te overtreffen.

Nog fit

James dankt het naderende puntenrecord aan zijn ontembare mentaliteit en niet het minst aan zijn fysieke houdbaarheid. Als 38-jarige sprint hij, ondanks zijn overvolle prijzenkast, jonge spelers nog steeds voorbij alsof hij nog alles te bewijzen heeft. In twintig zware NBA-seizoenen speelde hij al meer dan 1.400 wedstrijden. Ter vergelijking: topvoetballer Lionel Messi (35) speelde tot op heden iets meer dan duizend wedstrijden op het hoogste niveau.

James noemde het onlangs supercool dat hij het puntenrecord gaat breken. Maar hij is ook de eerste om het te relativeren. “Ik blijf nog minstens een paar jaar in deze competitie. Dus ik ga het record halen en daarom voelt het niet zo moeilijk”, zei James dinsdag in New York.

Hij is zich altijd bewust geweest van de veel grotere belangen waar hij als moderne megaster mee te maken heeft, net als van zijn maatschappelijke invloed. James zegt daarbij mede geïnspireerd te zijn door Abdul-Jabbar. Ook die heeft altijd de ongelijkheid in de Amerikaanse samenleving aangekaart. Abdul-Jabbar groeide op in New York en beleefde het grootste deel van zijn tienerjaren tijdens de roerige jaren zestig. Net als zoveel zwarte Amerikanen kreeg hij als kind al te maken met discriminatie om zijn huidskleur. Als tiener ontmoette hij zijn inspiratiebron Martin Luther King, die in 1968 werd doodgeschoten. Een jaar later werd hij profspeler in de NBA.

Malcolm X

Enkele jaren later veranderde Abdul-Jabbar, geboren als Lew Alcindor, van naam en bekeerde hij zich tot de islam. Het lezen van de autobiografie van de eveneens vermoorde burgerrechtenactivist Malcolm X speelde daarbij een cruciale rol.

Op veel begrip hoefde Abdul-Jabbar niet te rekenen. Een deel van de fans bleef hem Lew noemen. Terwijl hij zich met zijn lengte van 2,18 meter al snel ontpopte als een van de meest dominante, beste basketballers ooit, stak de belezen Abdul-Jabbar zijn mening over allerlei maatschappelijke onderwerpen nooit onder stoelen of banken. En zo is hij nog altijd. Hij richtte meerdere stichtingen op, gericht op het verbeteren van kansen voor achtergestelde Amerikanen, en kreeg van president Barack Obama de prestigieuze Medal of Freedom.

Zijn relatie met het publiek bleef echter altijd wat stroef, net als die met de pers. Hij weigerde zich te conformeren aan wat hij zag als de druk op zwarte spelers “om bovenal vrolijke entertainers te zijn die vooral dankbaarheid moesten tonen voor hun bevoorrechte positie”.

Abdul-Jabbar was niet de eerste zwarte basketballer die op zo’n manier buiten het veld van zich liet horen. De impact was bij hem echter groter omdat hij zo goed was. Dat vond blijkbaar ook de NBA, die in 2021 de jaarlijkse Kareem Abdul-Jabbar Social Justice Award in het leven riep, voor spelers die zich inzetten voor hun eigen gemeenschap en de maatschappij in bredere zin.

Goed onderwijs

Het zou geen verrassing zijn als die eer James nog eens ten deel valt. Met een aantal andere NBA-sterren mengt hij zich regelmatig in maatschappelijke discussies. Zo was hij een van de gezichten van de groep NBA-spelers die van zich liet horen na de gewelddadige dood van George Floyd in 2020, die stikte door toedoen van een politieagent. Ook richtte hij de organisatie More Than a Vote op, waar later andere beroemdheden zich aan verbonden. Hiermee wil hij meer (zwarte) burgers naar de stembus krijgen.

In zijn geboortestreek in de staat Ohio steekt hij daarnaast al jarenlang ziel en zaligheid in het verbeteren van het onderwijs voor kansarme kinderen. Niet alleen door enorme donaties te doen, ook door zelf de handen uit de mouwen te steken. In zijn geboorteplaats Akron richtte hij in 2018 eigenhandig de I Promise School op, waar meer dan 1.300 kinderen uit achtergestelde gezinnen goed onderwijs volgen.

Maar waar Abdul-Jabbar vooral streed voor gelijke rechten voor zwart en wit, en voor arm en rijk, is James ook hét voorbeeld geworden van de moderne atleet die in de zakenwereld een toppositie opeist. Al sinds zijn tienerjaren gebruikt hij zijn sportieve successen als springplank voor zakelijke avonturen. Met vallen en opstaan bouwde hij met jeugdvriend Maverick Carter een zakenimperium op. Ze produceren films en tv-series, verkopen het koptelefoonmerk Beats dat gedragen wordt door allerlei beroemdheden, zijn verbonden aan talloze grote merken en hebben aandelen in onder meer een sportdrankbedrijf, voetbalclub Liverpool en honkbalclub Boston Red Sox.

James maakt er geen geheim van dat hij ooit zelf een NBA-club wil bezitten, het liefst in Las Vegas. En de NBA maakt er geen geheim van dat ze hem daar graag bij helpen. Terwijl een NBA-ster in Abdul-Jabbars tijd nog een speelbal was van de rijke (en destijds altijd witte) eigenaren van de clubs en de competitie, en zwarte atleten zich vaak schikten in hun tweederangsrol, laten de NBA en James nu zien dat het ook anders kan.