Plotse temperatuurdalingen tot -52 graden in Noord-Amerika: ‘Zoiets kunnen wij ons zelfs niet voorstellen’

Een arctische wind zorgt in verschillende staten van de VS en Canada voor een extreem koude en witte kerst met sneeuw, felle rukwinden en extreme, plotse temperatuurdalingen. In het Canadese Rabbit Kettle is een temperatuur van -52 graden Celsius opgemeten, dodelijk voor mens en dier. Maar vooral de plotse temperatuurdalingen, van soms wel meerdere graden per minuut, zijn ongezien.

Zo’n ‘bomcycloon’, zoals de Amerikaanse media de winterstorm hebben genoemd, is hoogst uitzonderlijk. Volgens het US Weather Prediction Center komt het “slechts om de één of twee decennia voor”.

Toch is extreem weer in Noord-Amerika gebruikelijker dan bij ons, zegt weerman Frank Deboosere. “Een ijskoude wind die via de noordpool het land binnenkomt, wordt niet gehinderd door barrières zoals bergketens of zeeën, die een temperend effect hebben. Daardoor kan die wind tot diep in het land doordringen. Een hogedrukgebied in het westen en een lagedrukgebied in het oosten, waar de wind in tegengestelde zin draait, is de perfecte situatie om dit fenomeen nog te versterken. Daardoor zijn er nu die plotse dalingen in de temperatuur, de felste in decennia. Op sommige plaatsen daalt de temperatuur zelfs 12 graden in 2 minuten.”

Levensgevaarlijke situaties

En dat zorgt voor levensgevaarlijke situaties, volgens Deboosere. Net op een moment dat zo’n 110 miljoen Amerikanen zich klaarmaken om tijdens de kerstdagen bij familie op bezoek te gaan. Luchtvaartmaatschappijen hebben uit voorzorg al zo’n vijfduizend vluchten moeten annuleren. Maar ook wie zich met de auto verplaatst, is beter op zijn hoede. “Wie in die omstandigheden zijn motor niet te allen tijde laat draaien, riskeert vast te komen zitten. Voor een menselijk lichaam kan dat levensbedreigend zijn. Zulke plotse temperatuurdalingen kunnen wij ons gewoon niet voorstellen.”

Ook president Joe Biden waarschuwt de Amerikanen voor de gevaren. Hij vraagt goed de adviezen van lokale autoriteiten te volgen en geen risico’s te nemen. “Het is gevaarlijk en bedreigend, van Oklahoma helemaal tot Wyoming en Maine. Dit is niet zoals een dagje sneeuw zoals je dat als kind kende, dit is serieus”, aldus Biden.

Die extreme koude lijkt contradictorisch, nu blijkt dat dit jaar weer tal van warmterecords gebroken zijn. “Maar dat hoeft elkaar niet tegen te spreken”, zegt Deboosere. “Voor elk kouderecord tekenen we tegenwoordig zeven warmterecords op. Een Elfstedentocht bij onze noorderburen is nog steeds perfect mogelijk. Maar door de opwarming van de aarde vallen zulke koudere periodes gewoon harder op.”

Toch moeten we niet verwachten dat deze ‘bomcycloon’ of andere arctische stormen tot in onze contreien gaan doordringen. “Hier in West-Europa hebben wij wel de geografische barrières die ze in Noord-Amerika niet hebben. We zitten dichter tegen de zee, hebben de Alpen in de buurt en krijgen vaker te maken met westenwind. Dat alles zorgt ervoor dat onze winters eerder zacht en nat zijn.”