Pelosi tegen Taiwanese president tijdens omstreden bezoek: ‘We zijn trots op uw leiderschap’

Tot op het laatst was onduidelijk of Pelosi aan boord was toen het vliegtuig landde in Taipei. Het is het hoogste Amerikaanse bezoek aan het eiland in een kwarteeuw. Pelosi heeft een heldere boodschap: Amerika staat achter Taiwan. China weigert de onafhankelijkheid van het democratische eiland te erkennen en beschouwt het als een provincie. ‘Amerika’s solidariteit met de 23 miljoen inwoners van Taiwan is vandaag belangrijker dan ooit’, zei Pelosi na aankomst, ‘nu de wereld voor de keuze staat tussen autocratie en democratie.’

Op woensdag ontmoette Pelosi de Taiwanese president Tsai Ing-wen. ‘Nu meer dan ooit is Amerika’s solidariteit met Taiwan cruciaal’, zei ze. ‘We zijn zo trots op uw leiderschap, een vrouwelijke president in een van de meest vrije samenlevingen ter wereld.’ Later op woensdag zal Pelosi activisten spreken die strijden tegen mensenrechtenschendingen van China. Taiwan is onderdeel van een Aziëreis met stops in Singapore, Maleisië, Zuid-Korea en Japan. Taiwan stond niet op de officiële planning. Later op woensdag stapte ze weer het vliegtuig op. Ditmaal naar de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel, waar haar volgende afspraken gepland staan.

De Chinezen zien vooral escalatie in het Taiwan-bezoek. Het bezoek ‘ondermijnt de soevereiniteit en territoriale integriteit van China’, reageerde het ministerie van Buitenlandse Zaken. Chinese straaljagers en drones zijn opgesteld in de nabijgelegen provincie Fujian. Grootschalige legeroefeningen en rakettesten zijn aangekondigd. Er zullen, volgens het ministerie van Defensie, ‘gerichte militaire operaties’ volgen.

Er is geen reden voor China om dit bezoek, om te zetten in een soort crisis, reageerde John Kirby, woordvoerder van de nationale veiligheidsraad in de VS. ‘We zijn bereid om te reageren op de volgende stap die Beijing zet. Tegelijkertijd laten we ons niet uit de tent lokken.’

Binnen de VS stuit het optreden van Pelosi op grote weerstand. President Joe Biden is niet blij met haar bezoek, dat breed werd ontraden vanuit het Pentagon en veiligheidsdiensten uit vrees voor een onvoorspelbare, mogelijk militaire Chinese reactie. Pelosi besloot deze raad in te wind te slaan en alsnog te vertrekken.

Hartje voor Pelosi

Pelosi kon in Taiwan wel rekenen op een warm onthaal. Dinsdagavond werd Pelosi ontvangen door de Taiwanese minister van Buitenlandse Zaken Joseph Wu. Op de hoogste gebouw van hoofdstad Tapei verschenen berichten: ‘Welkom in Taiwan’, ‘Taiwan ♥ USA’. Taiwanezen die hunkeren naar internationale steun zijn lyrisch over het hooggeplaatste Amerikaanse bezoek.

Pelosi bezorgt de Amerikaanse president al wekenlang kopzorgen. Met minder dan honderd dagen te gaan tot de tussentijdse verkiezingen kan Biden er geen conflict met China bij hebben. Bovendien krijgt de president al maanden de kritiek dat hij internationaal gezag verliest, opgeslokt door landelijke politieke perikelen en de hoge inflatie. Vorige maand keerde hij met lege handen terug van een Midden-Oostenreis bedoeld om de olieproductie aan te moedigen. Dat zijn Democratische bondgenoot regen zijn advies in besluit om naar Taiwan te gaan, ondermijnt zijn gezag des te meer.

Pas toen duidelijk werd dat Pelosi alle waarschuwingen in de wind zou slaan, gaf het Witte Huis alsnog zijn zegen. Toch loopt Biden niet met het bezoek van zijn partijgenoot te koop. Vlak na Pelosi’s landing tweette de Amerikaanse president alleen iets over de benzineprijzen, die in negentien Amerikanen staten onder de 4 dollar per gallon zijn gezakt; geen woord over Taiwan.

Republikeinse steun

De meeste steun krijgt Pelosi vanuit Republikeinse hoek. Daar zien ze graag een hardere Amerikaanse opstelling richting China. Dinsdag gaven 24 senatoren, onder wie Senaatsleider Mitch McConnell, een gezamenlijke steunverklaring. McConnel vond het ‘ongepast en contraproductief’ dat Biden haar bezoek wilde tegenhouden. ‘Je wil toch niet dat de Communistische Partij Amerikaanse leiders dicteert waar ze wel of niet heen mogen’, zei Dan Sullivan, senator namens Alaska.

Pelosi heeft er al langer een handje van tegen de haren van China in te strijken. Al meer dan dertig jaar vertegenwoordigt Pelosi als Congreslid een district in Californië dat voor tweederde uit Aziatisch-Amerikaanse inwoners bestaat, met goeddeels een hekel aan de Chinese regering.

In 1991 bezocht ze een herdenkingsdienst voor de studenten die werden doodgeschoten door Chinese militairen op het Tiananmenplein in Beijing. Pelosi waarschuwde dat de Chinezen, als ze ‘niet bang zijn voor de waarheid’, ze niets hebben te vrezen van een Congres-delegatie die China bezoekt ‘om met eigen ogen te zien wat er aan de hand is’.