Pedagoog Pedro De Bruyckere over eindtermen: ‘Een akkoord waar eten en drinken in zit voor iedereen’

Na de grootste onderwijsrechtszaak in tijden is er eindelijk witte rook. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) heeft een akkoord bereikt met de onderwijskoepels over de eindtermen. ‘Voor het eerst krijgen Nederlands, andere talen en STEM prioriteit’, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool).

Pro memorie: waarover gaat dit?

“Het Grondwettelijk Hof had de eindtermen van de tweede en derde graad secundair onderwijs in juni vernietigd. Eindtermen zijn de minimumdoelen die de overheid oplegt. Dat deed het Hof omdat die doelen te uitgebreid waren. Daardoor kwam de vrijheid van onderwijs in het gedrang: als een school alle onderwijstijd nodig had om eindtermen te bereiken, kunnen ze daarnaast niet nog meer doen.”

Wat is nu beslist?

“De algemene structuur van de eindtermen blijft overeind. Die bestaat uit een frame van zestien onderwerpen, of basiscompetenties, waarvan de overheid vindt dat leerlingen ze moeten kennen. Dat gaat van digitale geletterdheid tot gezondheid. Het hele leerplichtonderwijs gebruikt dat frame. Het is belangrijk dat die rode draad behouden blijft, aangezien de overheid en onderwijskoepels ook de eindtermen voor de eerste graad secundair en het basisonderwijs opnieuw onder de loep nemen.

“Wel nieuw is dat Nederlands, andere talen en STEM prioriteit krijgen. Dat is een tendens die we in veel landen zien: eerst de basis op orde krijgen.”

Wat betekent dat? Zullen andere vakken minder belangrijk worden?

“Het kan dat doelen voor andere vakken minder specifiek omschreven worden. Of dat leraren voor die andere vakken aangeraden wordt om doelen te bereiken, maar ze daar niet toe verplicht worden. Maar eigenlijk moet dat nog blijken in de komende maanden.

“Tegelijkertijd komt dit akkoord ook tegemoet aan een andere belangrijke klacht vanuit het technisch, beroeps- en kunstonderwijs. Zij hadden het gevoel dat de algemene kennis zo uitgebreid werd dat ze niet genoeg tijd meer hadden om bijvoorbeeld een instrument te leren spelen of een vak onder de knie te krijgen. Dat willen overheid en koepels nu oplossen.”

Begraven de koepels en overheid hiermee de strijdbijl?

“Daar lijkt het op. Dit is een akkoord waar eten en drinken in zit voor iedereen. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) hamert al langer op extra aandacht voor Nederlands en wiskunde, terwijl de koepels meer ruimte wilden naast de eindtermen.”

Ze leggen zichzelf een strakke timing op: tegen het voorjaar moeten de nieuwe eindtermen er zijn. Is dat realistisch?

“Ik begrijp het. Anders zit je met de situatie dat scholen vanaf volgend schooljaar twee jaar moeten werken met de oude eindtermen voor alle leerlingen die naar het vijfde jaar secundair gaan om dan opnieuw over te schakelen naar nieuwe eindtermen. Maar dat hebben we de voorbije jaren continu gezien: in het voorjaar worden nieuwe eindtermen afgeklopt, in het najaar moeten leraren daarmee aan de slag. Ik begrijp dus dat het beleid zo’n vaart wil maken maar dit legt - opnieuw - ongelooflijk veel druk op leraren, scholen en handboekmakers.”

Hoe belangrijk is dit akkoord?

“Het schept meer duidelijkheid. Dat was nodig, aangezien scholen nog met veel vragen zaten na het arrest van het Grondwettelijk Hof. En het is misschien een detail, maar ik vind het wel belangrijk dat de eindtermen nu herdoopt worden tot minimumdoelen - wat ze in feite altijd al waren. Wat de koepels en overheid hiermee eigenlijk zeggen is: een leraar mag niet alleen extra leerstof geven naast de eindtermen, eigenlijk moet dat gebeuren.

“We hebben in Vlaanderen de traditie dat onderwijsbeleid gemaakt wordt samen met de koepels en vakbonden. Ja, er is een proces geweest, maar iedereen is opnieuw rond de tafel gaan zitten en er uitgeraakt. Men kan met opgeheven hoofd van tafel. Dat geeft hoop, want er liggen nog een hoop moeilijke dossiers op tafel, om de eindtermen in het basisonderwijs of het lerarentekort niet te noemen.”