Klimatoloog Wim Thiery: ‘Frequentere en meer intense hittegolven hebben we aan onszelf te danken’

In Europa en het noorden van Afrika wordt het ene na het andere temperatuurrecord verpulverd, met her en der dodelijke gevolgen. Is dit de klimaatverandering die in ons gezicht wordt geduwd? “Dit hebben we inderdaad aan onszelf te danken. Het bewijs is overweldigend dat we vaker en meer intense hitte krijgen door de opwarming”, zegt Thiery. Zo toont onderzoek van het VN-klimaatpanel dat extreme hittedagen die in een wereld zonder klimaatverandering eens om de tien jaar voorkomen maar vandaag is dat bijna in een derde van alle jaren. Van veel extremen, zoals de hittekoepel met tot 49 graden vorig jaar in Canada, weten we dat ze zonder de opwarming niet zouden voorkomen.”

De oorzaak van die fenomen is helder, zegt Thierry. “De opwarming van de aarde duwt alle temperaturen, zowel de warme als de koude, mee de hoogte in. Dat geeft steeds meer kans op hitterecords. In een stabiel klimaat wordt die kans met de tijd net kleiner. Maar in ons land is in 2019 bijvoorbeeld voor het eerst 40 graden gemeten en al snel zaten we ook daar boven. Op Antarctica zien we temperaturen die twintig graden hoger pieken dan het vorige record voor die maand.”

Twee fenomenen die voortvloeien uit de opwarming versterken de kans op meer en intensere hitte nog. “Er zijn steeds meer signalen dat de straalstroom (zeer sterk windpatroon op grote hoogte, red.) vertraagt, waardoor hogedrukgebieden makkelijker geblokkeerd raken, onder andere boven West-Europa. Dat geeft hitte die zich opstapelt”, zegt Thiery. Daarnaast speelt de droogte. De energie van de zon wordt doorgaans deels gebruikt om water in de bodem te verdampen. “Maar omdat het steeds droger wordt, gebeurt dat minder en is er meer energie over die de lucht opwarmt. En dat geeft opnieuw meer kans op droogte. Ook in ons land zien we die vicieuze cirkel.”