Kevin McCarthy krijgt Republikeinse gelederen niet gesloten: Huis van Afgevaardigden voorlopig zonder voorzitter

De dag zou ontaarden in een Shakespeariaanse tragedie: vol verdriet, roekeloos verraad en een hoofdpersoon die maar geen held mocht worden. Kevin McCarthy kreeg het dinsdag niet voor elkaar. Op de eerste zittingsdag van het kersverse Huis van Afgevaardigden vond de Republikein, zelfs na drie stemrondes, niet genoeg steun binnen zijn eigen partij om voorzitter te worden. Met een mes in zijn rug liep hij het podium af.

Deze stemming is normaliter een formaliteit. In geen honderd jaar is het voorgekomen dat een kandidaat-voorzitter niet door de eerste ronde komt. Laat staan de tweede of derde. Het Congres heeft aangekondigd dat er vandaag opnieuw zal worden gestemd.

Zonder voorzitter is het Huis feitelijk vleugellam. De leden kunnen niet worden beëdigd. De politieke commissies kunnen niet aan de slag. Er worden geen wetsvoorstellen ingediend. Het lijkt er niet op dat de dwarsliggers daarvan wakker liggen. “Denk je dat er een Amerikaan is die nu zegt: O mijn God, we hebben nog geen speaker?” zei Congreslid Chip Roy uit Texas tegen The Washington Post. “We doen wat we denken dat nodig is.”

Rechtse dwarsliggers

Toen McCarthy dinsdagmiddag aan zijn eerste akte begon, wist hij dat het moeilijk zou worden. Al weken verzet een groepje dwarsliggers binnen zijn partij zich. Ze vinden McCarthy niet rechts genoeg.

Als meer dan vier van hen op een ander zouden stemmen, zou McCarthy niet de meerderheid van 218 stemmen behalen die nodig zijn voor het voorzitterschap. De vraag was of ze dat ook echt zouden durven – en met hoevelen. Een verdeelde Republikeinse Partij straalt immers slecht af op alle Congresleden.

Negentien Republikeinen stemden die eerste ronde op een ander partijlid, meer dan McCarthy zelfs in zijn nachtmerries zal hebben voorgesteld. De tweede stemronde liep niet veel beter. Veel van zijn radicaal-rechtse vijanden schoven een nieuwe tegenkandidaat naar voren: Jim Jordan uit Ohio. Het Congreslid is de oprichter van de Freedom Caucus, een fractie van 44 zeer rechtse Trump-aanhangers. Een deel van zijn fractie werkt McCarthy al maanden tegen.

Jordan heeft McCarthy echter steeds gesteund. Dat deed hij zelfs nadat andere Congresleden hem nomineerden. “We moeten hem steunen”, zei Jordan in een pleidooi vóór McCarthy. Volgens hem spinnen alleen de Democraten garen bij conflict. “We gaan net zo lang door tot we winnen!”

Popcorn in de zaal

Maar ook bij de derde stemming won niemand. McCarthy verloor zelfs nog een extra zetel: twintig in totaal. De Democraten stemden intussen steeds unaniem voor hun eigen leider Hakeem Jeffries, maar vanwege hun minderheid in het Huis tevergeefs. Nu de haat van Republikeinen niet op de Democraten is gericht, maar op elkaar, genoten linkse Congresleden zichtbaar van de voorstelling. Sommigen liepen demonstratief met zakken popcorn de zaal binnen.

Ook vandaag zal er worden gestemd, net zo lang tot er een meerderheid is voor McCarthy – of voor iemand anders. Deze tumultueuze stemming is uitzonderlijk, maar niet zonder precedent. In 1923 duurde het negen stemrondes voordat de voorzitter verkozen werd. Maar het heeft ook wel eens twee maanden geduurd. In het jaar 1865 gingen er 133 stemrondes aan vooraf voordat de nieuwe voorzitter eindelijk was verkozen.

Gematigde Republikeinen zijn woest. Ze noemen de tegenliggers “narcistisch”, “egoïstisch”, en alleen maar gericht op hun “eigenbelang”.

Geen manoeuvreerruimte

Kevin McCarthy zal ondertussen verder moeten onderhandelen met zijn opposanten. De vraag is hoeveel manoeuvreerruimte er nog is. Hun belangrijkste eis heeft hij grotendeels ingewilligd: de ultraconservatieven willen dat elk afzonderlijk Congreslid een motie van wantrouwen kan indienen tegen de speaker – nu kan alleen een Congreslid in een leiderschapspositie dat.

McCarthy bood hen een compromis aan van vijf leden. Hij heeft op rechts echter te maken met een groep puriteinse Conservatieven die alleen maar tevreden zijn als ze precies krijgen wat ze willen. Maar ook dat is wellicht niet genoeg, schreef The New York Times dinsdag. “Hun doel is om te snijden in de begroting en de overheid te ontwrichten, niet om er deelgenoot van te zijn.”

McCarthy’s belangrijkste steunpilaar leek dinsdag ook enigszins te wankelen. Oud-president Trump heeft zich steeds achter hem geschaard en dwarsliggers in zijn partij opgeroepen op McCarthy te steunen. Nu lijkt ook Trump zich achter de oren te krabben. “We zien wel wat er gebeurt”, zei hij dinsdag nadat een NBC-journalist hem vroeg of hij McCarthy nog altijd steunt. “Ik word door allerlei mensen gebeld die mijn steun willen.”

De kans bestaat dat McCarthy zijn partijgenoten toch nog op een lijn krijgt. Stapels pizzadozen en zakken vol gefrituurde kip werden na de laatste stemming op karren het Capitool ingereden. McCarthy heeft een lange nacht voor de boeg. Ook als hij vandaag, of later in de week of maand, genoeg stemmen krijgt, geeft de chaos van dinsdag een inkijkje in wat hem de komende twee jaar te wachten staat: de boel bijeenhouden zal moeilijk worden.