Grondwettelijk Hof vernietigt eindtermen tweede en derde graad secundair onderwijs

Het katholiek onderwijs en het Steineronderwijs hebben gelijk gekregen. Zij trokken in het voorjaar van 2021 naar het Grondwettelijk Hof tegen de eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs. Die eindtermen zijn volgens hen te gedetailleerd en te omvangrijk om zelf nog accenten te kunnen leggen.

Eindtermen zijn de minimumdoelen die leerlingen moeten behalen. Ze worden vastgelegd door het Vlaams Parlement. Meestal vertalen onderwijskoepels ze naar leerplannen voor hun leerkrachten. Ook handboeken zijn erop gebaseerd.

Het Grondwettelijk Hof volgt de redenering van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen en het Steineronderwijs nu. “Het Hof besluit dat de bestreden eindtermen zo omvangrijk en gedetailleerd zijn dat in redelijkheid niet kan worden aangehouden dat het om minimumdoelen gaat, en dat zij in het algemeen onvoldoende ruimte laten om de invulling van het eigen pedagogisch project te kunnen verwezenlijken”, laat het weten in een persbericht. “Het Hof oordeelt dan ook dat de vrijheid van onderwijs op een onevenredige wijze wordt beperkt.”

Wel heef het Grondwettelijk Hof begrip voor het feit dat haar beslissing behoorlijk wat chaos kan veroorzaken. Daarom voorziet ze in een soort van overgangsregeling: tot aan het schooljaar 2024-2025 mogen scholen gebruik maken van de eindtermen waarmee ze dit schooljaar begonnen zijn.

Opluchting

Ook is het Hof streng voor de Vlaamse regering. Ze tikt die op de vingers omdat ze geen instrument heeft ontwikkeld om na te gaan hoe haalbaar de eindtermen zijn om ze eventueel bij te sturen. Opvallend, want dat was wel expliciet het doel van de zogenaamde Praktijkcommissie die Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) in het leven riep. Die commissie, onder leiding van twee schooldirecteurs, houdt de eindtermen tegen het licht om ze eventueel bij te sturen.

“Dit is een duidelijk signaal dat de overheid dan wel de contouren van het onderwijs mag schetsen, maar dat onderwijsverstrekkers de vrijheid hebben om dat programma zelf in te kleuren”, zegt Johan Lievens, onderzoeker onderwijsrecht aan de KU Leuven en assistent-professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

“Eigenlijk was dat duidelijk, aangezien het toenmalige Arbitragehof in de jaren 90 hetzelfde zei toen het Steineronderwijs beroep aantekende tegen de eerste eindtermen. Maar daar was de laatste tijd twijfel over gerezen, getuige daarvan deze discussie. Dat het Grondwettelijk Hof de eindtermen nu vernietigt, is een duidelijk signaal.”

Kortom, het katholiek onderwijs heeft gelijk gekregen. Voor Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) is dit een fameuze streep door de rekening. Hij moet terug naar de tekentafel. Al heeft hij daar misschien meer tijd voor gekregen dan sommigen op voorhand hadden vermoed dankzij de overgangsregeling tot aan het schooljaar 2024-2025.

Weyts noemt de uitspraak “een opdoffer”. Hij verwijst in zijn reactie naar de onderwijskwaliteit. “Die daalt al twintig jaar”, zegt Weyts. “Er móet íets veranderen en eindtermen zijn het enige instrument van de overheid om de lat hoger te leggen. We hebben met de nieuwe eindtermen de lat hoger gelegd en we hebben dat gedaan met een heel breed draagvlak. De eindtermen werden ontwikkeld door vertegenwoordigers van de koepels, door leerkrachten en door experts – los van de politiek. Vervolgens werden ze zonder één tegenstem goedgekeurd in het Vlaams Parlement.”

Al steekt hij meteen ook de hand uit naar de onderwijskoepels. “Ik roep de onderwijspartners op om samen mee werk te maken van nieuwe, aangescherpte eindtermen die de lat hoger leggen. Laat ons meteen ook werk maken van nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs, die focussen op Nederlands en Wiskunde.”

(Dit is een breaking news-artikel dat bijgewerkt wordt met de jongste informatie.)