Groenen vragen verbod op reclame voor fossiele brandstoffen. Versnelt dat de omslag of is het ‘een lege doos’?

“De klimaatcrisis dwingt ons tot een gigantische economische en maatschappelijke omslag”, zegt Groen-parlementslid Kim Buyst. De partij wil daarom een reclameverbod invoeren op reclames die fossiele brandstoffen expliciet promoten. “Het is de bedoeling om fossiele producenten te stimuleren ander soort reclames te maken, zodat de omslag naar duurzame energie versnelt”, zegt Buyst.

Frankrijk voerde eenzelfde wet eerder dit jaar in. Het verbod is daar beperkt: alleen reclames op diesel en benzine zijn verboden. Het wetsvoorstel van Groen is gebaseerd op de Franse wet. Groen kiest er bewust voor om “muizenstapjes” te nemen. Producten die fossiele brandstoffen gebruiken, zoals auto's met een verbrandingsmotor, blijven buiten schot. Ook komt er geen verbod op vliegreclames. Concreet: een radiospot à la ‘Tank en vind rust bij Esso’ kan met dit verbod niet meer, maar een advertentie van Engie waar de windmolens volop draaien wel. Ook de sponsoring van de 20 km van Brussel door TotalEnergies blijft mogelijk.

‘Een lege doos’

Hoogleraar marketing Patrick De Pelsmacker (UAntwerpen) ziet het nut van het wetsvoorstel niet in. Hij vraagt zich af hoeveel reclames er daadwerkelijk in deze categorie vallen. “Het enige waar ik aan kan denken is dat in Vlaanderen mazoutleveranciers af en toe reclame maken voor stookolie voor huizen. Maar dat is een kleine fractie van hoe er verwarmd wordt.”

In de praktijk wordt weinig reclame voor louter fossiele producten gemaakt. De beperkte reikwijdte van de wet werd daarom bij invoering in Frankrijk door groenen en socialisten bekritiseerd.

Volgens De Pelsmacker gaat het wetsvoorstel uit van een verkeerde vooronderstelling. “Als je een reclame van TotalEnergies ziet, ga je niet ineens je tank volgooien en meer rijden. Het gebruik van fossiele brandstoffen vermeerdert niet als er reclame voor gemaakt wordt.” Hij noemt het voorstel dan ook “een lege doos”.

Ook is er volgens hem een groot verschil tussen een verbod op tabak of op fossiele brandstoffen. “Tabak is een dagelijkse individuele beslissing. Dit verbod heeft trouwens ook niet geleid tot een spectaculaire afname van rookgedrag. Voor het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen is de consument niet verantwoordelijk.”

Steun voor wetsvoorstel

Federaal parlementslid Kris Verduyckt zegt dat Vooruit het voorstel kan steunen. Dit hangt wel af van de concrete uitwerking; het wetsvoorstel is nog niet ontvangen. Kathleen Verhelst (Open Vld) geeft aan dat de regulering van reclame voornamelijk een Europese aangelegenheid is. De partij vindt het vooral belangrijk dat misleidende groene claims aan banden worden gelegd. “Groen zal moeten bewijzen dat een beperking of verbod van reclame voor fossiele brandstoffen het gebruik van die brandstoffen effectief zal verminderen.”

De MR zegt in een reactie zich tegen het voorstel te verzetten: “We willen niet terechtkomen in een totalitaire samenleving waarin de groenen aan iedereen hun model opleggen.”

Dit wetsvoorstel is de start van een debat in de commissie Energie, Leefmilieu en Klimaat, geeft Groen aan.