De rijkste één procent werd gemiddeld 300.000 euro rijker, de onderste 99 procent 1.894 euro

Uitgerekend op de dag dat het in het Zwitserse Davos verzamelen geblazen is voor de wereldelite naar aanleiding van het Wereld Economisch Forum, pakt Oxfam uit met een opmerkelijk onderzoek. Ondanks de koopkrachtcrisis werd er sinds 2020 39.000 miljard euro nieuwe rijkdom gecreëerd.

Alleen, die nieuwe rijkdom is niet gelijk verdeeld onder de bevolking. Uit berekeningen van Oxfam blijkt dat twee derde van dat bedrag naar de 80 miljoen rijkste mensen op onze planeet ging en slechts één derde naar de 7,92 miljard anderen. Met andere woorden, de rijkste één procent werd gemiddeld 300.000 euro rijker, de onderste 99 procent 1.894 euro. Dit is vooral toe te schrijven aan de snel stijgende winsten uit voedsel en energie, waarvan het grootste gedeelte werd uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Ook in ons land lagen de bruto winstmarges voor bedrijven vorig jaar historisch hoog met om en bij de 45 procent in de laatste zes maanden van 2022, becijferde de Nationale Bank eerder al. Dit en volgend jaar wordt er wel een daling verwacht tot 40 procent, maar dat is nog altijd hoger dan het gemiddelde van 39,5 procent in de voorbije twintig jaar.

“Terwijl de meerderheid van de bevolking kampt met een koopkrachtcrisis, hebben de superrijken zelfs hun stoutste dromen overtroffen”, zegt Eva Smets, directeur van Oxfam België.

Hogere belastingen voor de rijken

Oxfam staat niet alleen met zijn kritiek. De Wereldbank en het IMF trokken eerder al aan de alarmbel. Zij zien de grootste toename van de ongelijkheid en armoede sinds de Tweede Wereldoorlog door de koopkrachtcrisis. Nog opmerkelijk: de armste landen geven nu vier keer meer uit aan het terugbetalen van schulden dan aan gezondheidszorg. Driekwart van alle regeringen in de wereld plant bezuinigingen in de publieke sector.

De belangrijkste oorzaak voor die toegenomen ongelijkheid ligt volgens Oxfam vooral in de belastingtarieven op de inkomsten en vermogens van de superrijken, die de afgelopen decennia fors zijn gedaald. Terwijl in de Verenigde Staten in de decennia na de Tweede Wereldoorlog het hoogste tarief in de personenbelasting nog op 90 procent lag, is dat gezakt tot 35 procent. Vermits de VS op vele vlakken een gidsland is, hebben andere landen wereldwijd dat voorbeeld gevolgd. De tarieven voor de vennootschaps- en de vermogensbelasting liggen vaak nog een stuk lager.

Dit pleidooi krijgt bijval bij prominente economen als Paul Krugman en Paul De Grauwe. En zelfs miljardairs als Warren Buffett en Bill Gates pleiten hier al jaren voor. Uit opiniepeilingen blijkt dat een meerderheid van de publieke opinie, zelfs in het liberale Amerika, intussen ook achter hogere belastingen staat voor de superrijken.