Britse tak van Extinction Rebellion stopt met burgerlijk ongehoorzame protestacties

“We stoppen”, luidden de eerste woorden van een filmpje dat de Britse tak van klimaatactiegroep Extinction Rebellion op Nieuwjaarsmorgen op Twitter zette. Ze stoppen niet echt, blijkt uit de verklaring op de website van de groep, maar ze houden wel op met wat de milieuactivisten in vier jaar tijd factor van betekenis heeft gemaakt in het internationale klimaatdebat: het verstoren van de openbare orde met protestacties.

De Britse klimaatactivisten zullen geen wegen meer blokkeren, geen ramen meer ingooien en zich niet meer vastketenen of lijmen op verkeersknooppunten. Een opvallende wijziging van hun tactiek, juist nu de burgerlijke ongehoorzaamheid van Extinction Rebellion internationaal navolging lijkt te hebben gekregen in de vorm van de soepgooiers van actiegroep Just Stop Oil.

Wel aandacht, weinig resultaat

Extinction Rebellion stelt dat hun acties weliswaar veel aandacht hebben gekregen, maar dat er voor het klimaat weinig ten goede is veranderd. “De uitstootniveaus stijgen nog steeds en de planeet sterft in een verhoogd tempo”, schrijven ze.

Daarom gooien de Britten, het land waar de eerste afdeling van Extinction Rebellion in 2018 werd opgericht, het over een andere boeg. Ze zullen voorlopig inzetten op een minder controversiële, laagdrempeliger manier van protest die meer mensen aanspreekt: zo groot mogelijke demonstraties. In hun eigen woorden: ":Dit jaar vinden we aanwezigheid belangrijker dan arrestaties en relaties belangrijker dan wegversperringen.”

Een beetje verstopt in de verklaring staan ook hints naar overwegingen die mogelijk ook een rol hebben gespeeld bij het besluit te stoppen met verstorende acties. “In een tijd waarin je uitspreken en actie ondernemen strafbaar zijn, is collectieve kracht, de kracht van grote aantallen en floreren door bruggen te bouwen een radicale daad”, luidt een passage.

Dit lijkt een verwijzing naar de aanscherping van de wetgeving die de Britse politie afgelopen jaar meer bevoegdheden gaf om in te grijpen tijdens acties zoals Extinction Rebellion ze uitvoerde. Daarnaast stemde het Britse Lagerhuis deze herfst in met een omstreden nieuwe Wet Openbare Orde, die specifiek op de organisatie lijkt toegesneden. Keurt het Hogerhuis de wet ook goed, dan kunnen demonstranten die zich vastketenen aan elkaar of aan objecten straks op een gevangenisstraf rekenen. Hetzelfde geldt voor demonstranten die cruciale infrastructuur blokkeren.

Niet langer afschrikken

Extinction Rebellion laat ook weten geen mensen meer te willen afschrikken met acties. Dat zou weleens een reactie kunnen zijn op een recente peiling van YouGov. Daaruit bleek dat de activisten in Groot-Brittannië meer critici hebben dan sympathisanten.

De koerswijziging geldt vooralsnog alleen voor het Verenigd Koninkrijk. Extinction Rebellion heeft afdelingen in 83 landen en is decentraal georganiseerd. De Nederlandse afdeling volgt niet automatisch de koers van de Britse collega’s, laat een woordvoerder van Extinction Rebellion Nederland weten. “Wij blijven zeker burgerlijke ongehoorzaamheid inzetten als middel. We hebben het idee dat we daar goede dingen mee bereiken.”