14 procent van kleuters heeft extra taalondersteuning nodig: ‘Absoluut nefast voor álle kinderen in de klas’

Uit de Taalscreening, of KOALA-toets, die sinds vorig jaar jaarlijks wordt afgenomen bij kleuters van vijf jaar in de derde kleuterklas, blijkt dat 14 procent van hen nood heeft aan extra taalondersteuning. 4 procent heeft nood aan een intensieve begeleiding. Die resultaten zijn gelijkaardig aan die van de allereerste screening vorig jaar, toen 15 procent van de kleuters een taalachterstand voor Nederlands had.

Opvallend zijn de grote regionale verschillen. Zo scoren kinderen die in grote steden naar school gaan onder het Vlaams gemiddelde. In Antwerpen heeft 29 procent nood aan extra begeleiding. 9 procent komt zelfs in de rode zone terecht, wat betekent dat ze intensieve begeleiding nodig hebben om mee te kunnen in het eerste leerjaar. In Gent heeft 23 procent van de leerlingen nood aan extra begeleiding, 10 procent onder hen zit in de rode zone. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het in totaal over 25 procent. 8 procent van hen heeft intensieve begeleiding nodig.

In de andere Vlaamse centrumsteden en de Vlaamse Rand liggen de cijfers wel dicht bij het Vlaams gemiddelde. Bij de provincies scoort West-Vlaanderen het best, met 6 procent kinderen die extra ondersteuning nodig hebben en 2 procent intensieve begeleiding.

In scholen met veel kinderen met een andere thuistaal scoren leerlingen ook minder goed dan in andere scholen. Het percentage dat daar intensieve begeleiding nodig heeft, steeg van 7 naar 8 procent tegenover vorig jaar. In totaal heeft 25 procent van de kleuters in die scholen nood aan extra taalondersteuning. Dat is iets minder dan vorig jaar, toen die groep nog 28 procent van de kleuters op die scholen bevatte.

Extra maatregelen

De Taalscreening is een initiatief van de Vlaamse overheid, die jaarlijks 12 miljoen euro vrijmaakt om scholen te helpen op Nederlands in te zetten. Zo wil het voorkomen dat kinderen met een grote taalachterstand aan het lager onderwijs beginnen.

“Dat de cijfers redelijk stabiel blijven, toont de betrouwbaarheid van de test”, zegt hoogleraar taalkunde Kris Van den Branden (KU Leuven/Centrum voor Taal en Onderwijs), die het meetinstrument hielp ontwikkelen. “Maar om die scores systematisch te verbeteren, moet je ook de taalondersteuning in de eerste en tweede kleuterklas stimuleren. Dat is een proces dat tijd vergt en waarvoor kleuterscholen alle steun verdienen die ze kunnen krijgen.”

Voor minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) zijn er vooral extra maatregelen nodig in steden of regio’s waar de leerlingen onder het Vlaamse gemiddelde scoorden: “Als pakweg 1 op 4 kleuters te beperkt Nederlands begrijpt, dan is dat absoluut nefast voor álle kinderen in die klas. We zouden daar extra maatregelen moeten nemen, zoals striktere engagementen van ouders om hun kinderen ook na schooltijd in contact te brengen met het Nederlands.”

De test werd tussen 10 oktober en 30 november 2022 bij 11.800 kinderen in de derde kleuterklas van 386 kleuterscholen afgenomen. De opdrachten bestonden net zoals vorig jaar uit eenvoudige taken en spelletjes. De resultaten zijn niet bindend, maar de klassenraad kan op het einde van het jaar wel adviseren de overstap naar het eerste leerjaar nog wat uit te stellen. Als ouders dat advies negeren, moeten kinderen een verplicht taalintegratietraject volgen.