NieuwsOekraïne
Zelensky hoopt komende weken statuut van kandidaat-lidstaat EU te krijgen: ‘Ons volk maakt mentaal al langer deel uit van Europa’
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft in Kiev aan de Europese ambassadeur in zijn land, Matti Maasikas, de eerste documenten overhandigd om een toetreding tot de Europese Unie aan te vragen. Het staatshoofd hoopt ‘in de komende weken’ het statuut van kandidaat-lidstaat te krijgen.
“Ons volk maakt, diep vanbinnen, mentaal al langer deel uit van Europa”, zei Zelensky. De Europese ambassadeur Maasikas noemde de overhandiging van de documenten op Twitter “een nieuwe stap van Oekraïne richting de EU”.
Doorgaans duurt het jaren om het statuut van kandidaat-lidstaat van de EU te krijgen. Zelensky toonde zich tevreden dat Brussel de kans gaf aan Oekraïne om de procedure “binnen enkele weken of maanden” al te starten, tegen de achtergrond van de Russische inval in het land eind februari. Hij had het over “een belangrijk signaal” van de vriendschap tussen Kiev en Europa.
Langdurig proces
De integratie van een land in de EU is een langdurig proces waarbij de kandidaat-lidstaat hervormingen moet doorvoeren om dichter aan te leunen bij de Europese regelgeving. Ze gaat gepaard met complexe onderhandelingen over allerlei thema’s en concrete criteria waaraan een land moet voldoen, zoals politieke stabiliteit en een functionerende markteconomie. Alle lidstaten moeten een toetreding ook unaniem goedkeuren.
Acht lidstaten - Tsjechië, Letland, Litouwen, Estland, Bulgarije, Polen, Slovakije en Slovenië - riepen in een open brief eerder al op om de besprekingen over een Oekraïense toetreding tot de EU op te starten. Een aantal West- en Zuid-Europese landen, waaronder België, Nederland, Italië en Spanje, zouden terughoudender zijn.
EU-eisen
Artikel 49 van het Europees Verdrag zegt dat “elke Europese staat” een verzoek tot lidmaatschap kan indienen, mits die een aantal waarden eerbiedigt. Die waarden staan in artikel 2: respect voor de mensenrechten, gelijkheid, een stabiele democratie, de rechtsstaat. Omdat de voorwaarden zo summier zijn geformuleerd, geeft dat lidstaten de politieke ruimte om de snelheid van een lidmaatschapsverzoek te beïnvloeden.
Bij de ‘Big Bang’ van 2004 (tien nieuwe lidstaten in één keer) klaagden critici dat sommige kandidaten nog niet aan alle EU-eisen voldeden. Bij de komst van Bulgarije en Roemenië in 2007 klonk dat gemor nog luider. Sommige premiers en ministers betuigden later spijt over overhaaste besluitvorming, anderen prezen de Unie juist omdat de uitbreiding welvaart en stabiliteit in de betrokken landen bracht.
