‘Zeg het niet hardop, maar misschien komt het VK toch uit bij een zachte brexit’

Dag Patrick, hoe is het akkoord tussen het VK en de EU geland in Noord-Ierland?

‘Over het algemeen zien de Noord-Ieren het wel zitten. Alles dat de vrede met de Republiek Ierland en de vrijhandel met Groot-Brittannië bevordert, is welkom. Met name dat laatste is gunstig voor de prijzen en beschikbaarheid van goederen.

‘Maar er is natuurlijk ook het politieke vraagstuk. Sinds de Goede Vrijdagakkoorden is het de bedoeling dat de unionisten en nationalisten de macht delen. De unionisten van de DUP weigeren dat al jaren. Ze hebben altijd gezegd: we regeren niet mee, want het Noord-Ierse Protocol zint ons niet. Het legt namelijk feitelijk een handelsgrens in de Ierse Zee, waardoor Noord-Ierland geïsoleerd raakt van de rest van het Verenigd Koninkrijk.

‘Nu er een vrij goede deal op tafel ligt, zitten de unionisten in de rats. Ook hun oude vrienden in de Conservatieve Partij zijn voor. Misschien stemmen er een paar conservatieve hardliners tegen, maar het Lagerhuis zal het akkoord met een grote meerderheid aannemen.’

Ook zonder steun van de DUP zal het akkoord dus doorgaan. Dan kunnen ze zich er toch beter bij neerleggen?

‘Ik denk dat ze dat uiteindelijk ook zullen doen. Wat moeten ze anders? Als ze hun regeringsboycot volhouden, kunnen ze bovendien de steun van de eigen achterban verliezen. Maar het moet zonder al te veel gezichtsverlies.

‘Ik heb zelf twee vooraanstaande leden van de DUP benaderd voor commentaar. Eerder wilden ze graag met me praten, maar nu ontving ik geen reactie. Volgens de Financial Times heeft de DUP aan alle parlementsleden een spreekverbod opgelegd. Blijkbaar zit de partij niet op één lijn en moet er eerst binnenskamers overleg plaatsvinden over een reactie.

‘Heel veel mensen hier willen vooral dat er weer een regering komt. Zonder regering blijven problemen met bijvoorbeeld de gezondheidszorg onopgelost. Het probleem van de DUP is dat ze niet meer de grootste partij zijn. Dan zouden ze dus ineens onder een katholieke vrouw als premier moeten werken. Dat vereist dat ze eerst hun ego en trots inslikken.’

Is de brexit hiermee volledig afgerond?

‘Nog niet volledig, maar het zwaarste is wel achter de rug. Mogelijk komt er nog een akkoord over de Londense City en de status daarvan in Europa. Een financieel akkoord over bankieren dus, maar dat mist de dynamiek van wat er eerder speelde rondom de brexit.

‘Over het algemeen is er sprake van een soort brexitmoeheid. In Europa, in Groot-Brittannië, en hier in Noord-Ierland. Ze willen het er niet over blijven hebben. De onderhandelingen over het Windsorkader vonden in het grootste geheim plaats. De EU heeft gegokt dat de lidstaten uiteindelijk wel akkoord zouden gaan. De energie die er drie jaar geleden was, is er niet meer.

‘De Britse premier Sunak was hier, en zei tegen de Noord-Ieren: jullie moeten blij zijn, omdat jullie het beste van beide hebben. Toegang tot zowel de Britse als Europese markt. Dan kan je zeggen: dat had het hele VK voor de brexit ook. Het is natuurlijk ook een manier om het akkoord hier te verkopen. Maar vanuit het huidige perspectief klopt het wel.’

Sunak heeft nu zijn handen vrij om aan andere dingen te werken. Wat zijn zijn prioriteiten?

‘Prioriteit nummer een is de economie op gang brengen. Sunaks idee is: door de handel met Europa te bevorderen, kunnen we de Britse economie aanzwengelen. Een goede relatie met de EU is dus de sleutel tot goede economische prestaties voor het VK. Ik weet niet of ze nog verder naar elkaar toe zullen trekken, maar zowel Sunak als Brussel willen dat. Zo komt het VK via een lange omweg misschien toch uit bij iets wat we vroeger een zachte brexit noemden. Je moet het niet hardop zeggen, maar toch is het zo.

‘Daarnaast heeft Sunak het geluk dat zijn andere taak is om het koninkrijk bijeen te houden. Als er in Noord-Ierland weer een regering komt, legt hij daarmee een deel van die puzzel. In Schotland treedt premier Nicola Sturgeon bovendien binnenkort af, en ligt de Schotse Nationale Partij op zijn gat. Het animo om af te scheiden is gedaald. Dus daar staat Sunak er een stuk beter voor dan een jaar geleden.’