Wrevel tussen politiek en corona-experts: ‘Soms lijkt het wel een krachtmeting’

Het was premier Alexander De Croo (Open Vld) die donderdag in het parlement de experten een eerste tik op de vingers gaf. “Voorzichtigheid moet onze leidraad zijn, maar ik wil oproepen tot rust in de communicatie. En ik spreek niet enkel tot mensen die actief zijn in de politiek.”

Een niet mis te verstane vingerwijzing naar de experten. Zo trok viroloog Marc Van Ranst deze week al een streep door de heropening van de contactberoepen op 13 februari en liet biostatisticus Geert Molenberghs verstaan dat we beter rekening houden met een complete lockdown. Ook over de werkzaamheid van de vaccins bij de buitenlandse varianten deden de laatste dagen tegenstrijdige berichten de ronde.

Geen nieuws om vrolijk van te worden, met andere woorden. Ook Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert stoorde zich aan de ‘overcommunicatie’ van experten. “De burgers doen zo hun best en zitten mentaal zo diep. Zij hebben echt geen boodschap aan allerlei rampberichten”, aldus de liberaal op Radio 1. Bij Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) was vrijdag hetzelfde geluid te horen. “Het heeft geen zin om elkaar elke dag op te jagen met doemberichten.”

Virologen moeten dimmen

De grootste politicus-criticaster is wellicht aan de andere kant van de taalgrens te vinden: MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. “Elke dag is Van Ranst in het nieuws. Dat is niet langer een positie innemen, dat is actie voeren”, sneerde hij donderdagavond in ‘Terzake’. In Vlaanderen zijn de virologen sowieso dominanter aanwezig in de media dan in Franstalig België.

Bouchez vindt zelfs dat “betaalde experten” zich meer moeten schikken naar “politieke beslissingen.” Een kritiek die Van Ranst niet pikte. “Wij zijn als experts al een jaar onze nikkel aan het afdraaien en we hebben daar nog geen euro voor gekregen. De fout die meneer Bouchez maakt, is dat hij denkt dat academici consultants zijn die je kan betalen en die dan wel zwijgen.” Nochtans bevestigt men dat het nog steeds de bedoeling om de experten van de GEMS een zitpenning te betalen voor elke officiële vergadering. Het document ligt klaar, alleen een kribbel van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) is nodig.

Frustratie, geen open oorlog

Niet iedereen trekt zo fel van leer tegen de virologen als Bouchez - al krijgt hij met zijn betoog wel heel wat medestanders. Daarnaast stellen de meeste politici de wetenschappelijke duiding in de media ook op prijs. Maar het is duidelijk dat het (opnieuw) wringt tussen politici en experten. Niet de eerst keer overigens: toen de vorige regering de wetenschappelijke adviezen in de wind sloeg, kreeg ze ook stevige tegengas. “Maar nu volgt het Overlegcomité al maanden bijna tot op de letter de experten. Nu hun advies voor de eerste keer niet voor 100% gevolgd wordt, beginnen ze meteen de politieke besluitvorming af te breken.”

De grote lijnen van het adviesrapport van de GEMS werden wel gevolgd. Zo werd een reisverbod ingevoerd, kwam er een afkoelingsweek en knibbelde men aan de buitenschoolse activiteiten. Maar het feit dat de experten geen duidelijk toekomstplan naar voren schoven, viel niet bij iedereen in goede aarde. “Ze zeggen dat we de bevolking moeten motiveren, maar tegelijkertijd willen de experten geen perspectief geven. Als we mensen hoop willen geven en een draagvlak willen behouden, dan moet je de bevolking doelen geven om naartoe te leren”, haalt een bron aan. De politiek wou met een mogelijke heropeningsdatum voor de contactberoepen een eerste ijkpunt geven. “En dat maken ze dan meteen met de grond gelijk.” Een andere insider: “Soms lijkt het wel een krachtmeting.”