Wie is Gérald Darmanin, Macrons rechtsbuiten met populistische trekjes?

Hij is de jongste minister van Binnenlandse Zaken, en zeker ook de meest uitgesprokene. Gérard Dalmanin heeft het politiedebat op gang gebracht, krijgt geen adem als hij het woord ‘politiegeweld’ hoort, weigerde homo’s te trouwen en geldt als de kroonprins van traditioneel rechts.

De uitspraken van Gérald Darmanin volgen een vast stramien. Op bijna wekelijkse basis laat hij rechts-populistische proefballonnetjes los in de Franse media. Een paar uur later worden zijn woorden door zijn medewerkers genuanceerd. Keer op keer blijkt dat de soep niet zo heet wordt gegeten als zij door Darmanin werd opgediend. Maar ondertussen heeft hij het wél gezegd.

Wie weigert om zich door een vrouwelijke arts te laten behandelen riskeert een gevangenisstraf. Journalisten die verslag willen doen van een demonstratie moeten zich eerst aanmelden bij de autoriteiten. Er is geen wet waarin het staat, maar dat weerhield Darmanin er niet van het te suggereren. Hij werd tot dusver niet publiekelijk teruggefloten door Macron, die het ogenschijnlijk wel comfortabel vindt dat zijn minister de al te rechtse kastanjes voor hem uit het vuur haalt. Wie is deze loslippige rechtsbuiten van Macrons ministersploeg?

Darmanin is de architect van het controversiële wetsartikel dat het herkenbaar in beeld brengen van politieagenten strafbaar stelt, een voorstel dat tot hevige protesten heeft geleid. In de tekst van het wetsontwerp is van een verbod alleen sprake als er ‘kwaadwillende’ bedoelingen in het spel zijn. Maar wat Darmanin betreft wordt het verspreiden van beelden van agenten hoe dan ook verboden. “Dat heb ik beloofd, en die belofte wordt nagekomen.”

Protegé en kroonprins

De pas 38-jarige minister is de onbetwiste kroonprins van traditioneel-rechts Frankrijk. Hij is een protegé van Nicolas Sarkozy en was pas 37 toen hij in juli werd benoemd op Place Beauvau, het plein vlakbij het Elysée waar het ministerie van Binnenlandse Zaken huist. Hij is de jongste naoorlogse minister op die prestigieuze positie.

Darmanin deed bestuurlijke ervaring op als burgemeester van Tourcoing, een stadje in het uiterste noorden van Frankrijk, waar het uiterst-rechtse populistische Rassemblement National van Marine Le Pen traditioneel groot is. Wie luistert naar zijn uitspraken ziet dat hij zijn populistische tegenstrevers vakkundig heeft geanalyseerd en succesvolle elementen heeft overgenomen. Het maakt hem in veel rechtse ogen tot een potentiële toekomstige presidentskandidaat die kansrijk zal zijn tegen het nog rechtsere geluid van het RN.

Darmanin was minister van Begroting toen hij in juli promotie kreeg naar Binnenlandse Zaken. Zijn benoeming was opmerkelijk: hij had nauwelijks noemenswaardige ervaring met nationale veiligheidskwesties, het belangrijkste onderdeel van zijn portefeuille.

Koorddans-act

De minister moet, in de woorden van Le Monde, ‘de existentiële crisis van de politie’ in goede banen leiden. Een bijkans onmogelijke koorddans-act. Sinds het politiegeweld tegen de gele hesjes kijken niet alleen de inwoners van de banlieues maar ook veel autochtone provinciale Fransen met argusogen naar de de politie. De machtige politievakbonden vinden juist dat agenten te veel geweld voor hun kiezen krijgen en voelen zich in de steek gelaten door de politiek.

Er bestaat weinig twijfel over Darmanins positie in het politiedebat. Hij werd aangesteld om de relatie tussen het ministerie en het politiekorps te herstellen en profileert zich als onvoorwaardelijke verdediger van de ordetroepen. “Het begrip politiegeweld lijkt me totaal tegenstrijdig”, zei hij in juli. “Als ik het woord politiegeweld hoor, krijg ik geen lucht.” Die zin leek een verwijzing naar Cédric Chouviat, de maaltijdbezorger die in januari overleed na een arrestatie en tot zeven keer toe ‘ik krijg geen lucht’ had gezegd.

Na de gewelddadige arrestatie van de zwarte muziekproducent Michel Zecler, vorige week in Parijs, zei hij weliswaar dat de drie agenten in kwestie ‘het imago van de Republiek hebben bevuild’, maar sprak hij bovenal zijn ‘volledige steun’ uit aan het politiekorps.

Misbruikzaken

De minister wordt achtervolgd door twee misbruikzaken. Als burgemeester zou hij een vrouw in ruil voor seksuele diensten aan een woning en werk hebben geholpen. De zaak werd geseponeerd omdat er sprake was van wederzijdse instemming. In 2009 zou Darmanin een vrouw hebben verkracht die hem om juridische hulp vroeg. De zaak werd aanvankelijk geseponeerd maar werd in juni heropend, hoewel er geen nieuw bewijs is aangedragen.

Als minister van Binnenlandse Zaken is Darmanin zelf de hoogste baas van de rechercheurs die de vermeende verkrachtingszaak waarin hij is verwikkeld onderzoeken. In de eerste weken na zijn benoeming doken overal waar hij verscheen feministische demonstranten op. Dat hij als burgemeester van Tourcoing weigerde homo’s te trouwen, was een bijkomende doorn in het oog.

Volgens Macron heeft zijn minister ‘recht op het vermoeden van onschuld’. De president verdedigde Darmanin ook toen die het in extreemrechtse kringen populaire woord ‘ensauvagement’ (‘verwildering’) gebruikte voor de veronderstelde toename van criminaliteit, waarvoor overigens geen statistisch bewijs bestaat. Dat daarover een polemiek ontstond, was volgens Macron te wijten aan de pers, niet aan Darmanin.

Islam

De president liet Darmanin ook begaan toen hij in de nasleep van de aanslag op Samuel Paty zei het ‘schokkend’ te vinden dat supermarkten ‘communautaire producten’ (lees: halal) verkopen. Dat was zijn persoonlijke mening, zei hij erbij, maar toen was het beeld dat de regering het kennelijk toch niet alleen op extremisten had gemunt, maar ook op de islam, al ontstaan.

Darmanin heeft een voordeel: beschuldigingen van islamofobie glijden net iets gemakkelijker van hem af dan van een gemiddelde Franse politicus. Zijn tweede naam is Moussa, zijn grootvader was een Algerijnse moslim. Toen hij in juli werd benoemd op Binnenlandse Zaken noemde Darmanin dat ‘een grote eer voor de kleinzoon van een immigrant’.