Wat als... Puigdemont op een N-VA-lijst gaat staan?

Als een vrij man zette Carles Puigdemont zaterdag weer voet op Belgische bodem. In Europa kan de gewezen Catalaanse leider voortaan gaan en staan waar hij wil. Dat was de voorbije maanden anders. De 55-jarige politicus wordt in Spanje onder meer beschuldigd van rebellie na het organiseren van een illegaal referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië. Omdat hij vluchtte, vaardigde het Spaanse gerecht een Europees en internationaal aanhoudingsbevel uit.

Toen hij op 25 maart vanuit Finland naar België terugreed, werd hij in Duitsland aangehouden. De Duitse rechter zag echter te weinig grond om hem uit te wijzen naar Spanje op grond van rebellie. Wel op basis van een mogelijk misbruik van overheidsgeld voor de organisatie van het referendum. Maar omdat daar een lichtere celstraf op staat (twaalf in plaats van dertig jaar) en hij dat mogelijke misbruik zou kunnen afkopen, slikte Spanje het Europese en internationale aanhoudingsbevel tegen Puigdemont in. Een vrij man in Europa dus, maar niet in eigen land. Keert hij terug, dan wordt hij aangehouden en riskeert hij voor dertig jaar de cel in te draaien.

Carles Puigdemont is met andere woorden een permanente balling. En dat doet zijn politieke vrienden van N-VA nadenken. Enkele partijtoppers willen de Catalaanse separatist graag op hun lijst uitspelen voor de Europese verkiezingen. "Vanop een eigen lijst in België maakt hij nauwelijks kans om verkozen te geraken. Maar op onze lijst verdient hij gemakkelijk een eigen zetel vanop een lijstduwersplaats", zegt een hoge bron.

Wettelijk kan het perfect. "EU-burgers mogen in een andere EU-lidstaat opkomen. Denk maar aan de Nederlander Derk Jan Eppink die hier voor LDD opkwam. Of Daniel Cohn-Bendit die in Duitsland en in Frankrijk opkwam", zegt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent). "De kandidaat moet een verklaring ondertekenen waarin hij zijn Belgisch adres vermeldt. Hij moet verklaren geen kandidaat te zijn in een andere lidstaat en bevestigen dat zijn recht op kandidaatstelling hem niet is ontnomen in het herkomstland. Met andere woorden: zolang Puigdemont niet wordt veroordeeld en zijn rechten niet worden ingeperkt, is er geen probleem." Vraag is of Spanje zijn kandidatuur zal proberen tegenwerken door zijn recht op kandidaatstelling in te trekken.

Communicatiestunt

N-VA rekent dus op een extra Europees zitje door Puigdemont uit te spelen, al rekent de partij zich misschien te rijk. De Catalaan zal wel op stemmen kunnen rekenen van de echte Vlaams-nationalisten en Vlaams Belang-kiezers. Want ondanks zijn linkse profiel is een stem voor Puigdemont een stem tegen een regime.

Maar zijn dat er genoeg? Het uitspelen van de Catalaanse separatist geeft N-VA vooral de kans om haar onafhankelijkheidsstreven in de verf te zetten. Bovendien kan het N-VA – én Puigdemont zelf ook overigens – een communicatiestunt opleveren. Een Belgische regeringspartij die een afgezette minister-president uit Spanje een politieke toekomst biedt? De toorn van Madrid zou aanzienlijk zijn.

Puigdemont als Europese duwer is intern dan wel nog niet afgeklopt, N-VA heeft wel al bij de Catalaan en zijn entourage gepolst of er interesse is. Een duidelijk antwoord kwam er nog niet, maar ook zij zien voordelen. Als Puigdemont wordt verkozen, geniet hij parlementaire onschendbaarheid. En dat betekent meteen dat het moeilijker wordt om hem te vervolgen. "We zouden Spanje graag een onschendbaar Europees parlementslid de cel in zien gooien en zien wat er dan gebeurt", klinkt het bij N-VA.

Een Europees zitje kan de politicus bovendien helpen in zijn Catalaanse onafhankelijkheidsstrijd. Carles Puigdemont kondigde bij zijn terugkeer aan dat hij vanuit België tot de verste uithoeken van Europa zal reizen "om de rechtvaardige zaak van het Catalaanse volk te verdedigen." Waarom reizen als je in Brussel de hele Europese Unie in één huis vindt?