Waarom het uitvallen van Meryame Kitir zo pijnlijk is voor Vooruit: ook strubbelingen binnen kabinet

Dat minister Meryame Kitir (Vooruit) door mentale gezondheidsproblemen een stap opzijzet, is maar de helft van de waarheid. De andere helft is dat het voor haar kabinetsmedewerkers steeds moeilijker werd om met Kitir samen te werken. Voorzitter Conner Rousseau kon niet anders dan ingrijpen.

“Mijn mentale welzijn komt nu even op de eerste plaats.” Federaal minister Meryame Kitir maakte woensdag bekend even tijd voor zichzelf te nemen. De afgelopen jaren waren slopend geweest. Met de steun van Conner Rousseau werd beslist gas terug te nemen.

Zo ging in ieder geval de officiële partijcommunicatie. In de loop van de avond schetste het weekblad Knack evenwel een ander verhaal. Kitirs kabinet was een duiventil geworden, zo bevestigen verschillende bronnen. Kitir versleet tijdens haar ministerschap al vijf verschillende woordvoerders. Meerdere kabinetsmedewerkers gooiden de voorbije maanden de handdoek in de ring, verschillende van hen hadden daarna aan de bel getrokken bij voorzitter Conner Rousseau: met Kitir viel hoe langer hoe moeilijker samen te werken.

Rousseau had al eerder geprobeerd de situatie te ontmijnen door met Kitir samen te zitten en haar beter te omringen. Maar beterschap kwam er niet en de voorzitter dwong Kitir dan maar zelf om tijdelijk een stap terug te zetten. Veelzeggend is de vaststelling dat er een bedrijfspsycholoog was aangesteld – niet voor Kitir, maar voor het kabinetspersoneel.

Micromanagement

De mentale gezondheidsproblemen van Kitir zijn niet gelogen, zo benadrukt de partij. De stress, onzekerheid en enorme druk van haar mandaat speelden haar naar verluidt flink parten. Nochtans had Kitir een van de meest onzichtbare kabinetten van deze regeerperiode. Maar net dat lijkt bijgedragen te hebben tot de muizenissen bij de minister.

Ontwikkelingssamenwerking en grootstedenbeleid zijn sowieso moeilijke thema’s om onder de aandacht te brengen. En al helemaal in een regering die van een gezondheidscrisis meteen naar een energiecrisis holde. Terwijl Alexander De Croo (Open Vld), Kitirs voorganger op Ontwikkelingssamenwerking, erin slaagde met weinig budget toch hier en daar een project op te zetten, zou het kabinet van Kitir stilaan moedeloos geworden zijn door het gebrek aan succesverhalen.

Als politica met Marokkaanse roots was ze op sociale media bovendien een erg gemakkelijke schietschijf. Kitir worstelde naar verluidt met de karikatuur van de minister die tijdens een financiële crisis liever geld gaat uitdelen in Afrika dan mensen hier in België te helpen. Het leidde tot eindeloze besluiteloosheid.

Kitir, die al heel jong vanuit een arbeidersmilieu de politiek ingegooid werd, zou vooral zelf te onzeker en perfectionistisch geweest zijn. Dat leidde tot micromanagement en te hoge verwachtingen van haar politieke personeel – ook al voor haar ministerschap, toen Kitir fractieleider voor de partij was.

Volgens een ex-medewerker eiste Kitir dat hij dag en nacht bereikbaar was, en kon de Limburgse erg driftig uithalen als iets niet naar verwachting gebeurd was. Een insider nuanceert: “In de politiek moet je tegen een snak en een beet kunnen. Maar de problemen nu gingen verder dan dat.”

De bedoeling is wel dat Kitir op termijn terugkeert naar haar post. Vlaams Belang vroeg donderdag weliswaar om haar ontslag, omdat ze mentale gezondheid als excuus zou ingeroepen hebben voor een slechte omgang met haar personeel. Een schandalig verzinsel, klinkt het bij Vooruit: Kitir heeft wel degelijk gezondheidsproblemen, en die liggen net aan de basis van de moeilijkheden op het kabinet.

Limburg

Het uitvallen van Kitir levert Rousseau in ieder geval wel hoofdbrekens op. Ze maakte deel uit van het kernteam rond de partijvoorzitter. Het was Rousseau die, samen met de absolute partijtop, besliste dat Kitir na een paar jaar als fractievoorzitter klaar was voor een ministerambt. Op vlak van politieke marketing klopte het plaatje: de jonge vrouw Kitir uit het arbeidersmilieu – met haar migratieachtergrond en vakbondsverleden – naast de oude rot en academicus Frank Vandenbroucke.

Maar deze episode doet de vraag stellen of Rousseau Kitir niet te onbesuisd naar het voorplan duwde. Als fractievoorzitter klonk al af en toe de kritiek dat Kitir politiek te licht woog. Bovendien is haar beperkte kennis van het Frans een handicap in haar bevoegdheden als minister, omdat veel diplomatie nu eenmaal in het Frans verloopt.

Ook voor de Limburgse afdeling zijn er veel vragen. Na het vertrek van Steve Stevaert had de partij de grootste moeite om zich staande te houden in de provincie. Een hele reeks affaires, zoals de vele schandalen rond voormalig burgemeester Hilde Claes in Hasselt, speelden de socialisten parten. Met Kitir had de partij wel een sterkhouder, die ooit met Zuhal Demir (N-VA) in de weegschaal lag voor het politieke leiderschap in Limburg.

De hoogdagen van Stevaert liggen dan wel ver in het verleden, Kitir is voor de Limburgse socialisten hét stemmenkanon en de onbetwiste nummer één. Alleen al daarom moet Rousseau hopen dat Kitir op termijn gewoon terug kan keren. Maar ook binnen Vooruit wordt gevreesd dat de Limburgse afdeling straks verzwakt naar de kiezer moet trekken. Zelfs als Kitir terugkomt, zal de kritiek op haar functioneren haar mogelijk blijven achtervolgen.