VS weigeren in te grijpen in Afghanistan nu de taliban oprukt: ‘Het is hun land om te verdedigen’

Een teken dat Washington inderdaad de strijd nu volledig overlaat aan het Afghaanse leger, is dat de Amerikaanse luchtmacht de laatste dagen de bombardementen op de taliban niet op grote schaal heeft uitgebreid om hun opmars te stoppen. taliban-strijders veroverden maandag, met de inname van het noordelijke Aibak, de zesde provinciehoofdstad in korte tijd.

De duidelijke en harde taal van het Pentagon is een waarschuwing aan de Afghaanse regering en het leger dat ze nu op zichzelf staan. De meeste van de 2.500 Amerikaanse militairen die nog in Afghanistan waren, zijn de afgelopen weken teruggetrokken. Over drie weken, op 31 augustus, eindigt officieel de Amerikaanse interventie in het land. Dan moet ook duidelijk worden of de VS de luchtsteun aan het Afghaanse leger vanuit militaire bases in de regio, onder andere met zware B-52-bommenwerpers, zullen beëindigen.

Vredesoverleg in Qatar

De Amerikaanse gezant voor Afghanistan, Zalmay Khalilzad, zal later deze week tijdens het vredesoverleg in Qatar nog een dringend oproep doen aan de taliban om hun militair offensief te stoppen. Maar in de regering-Biden gelooft niemand dat de taliban-leiders hierop zullen ingaan, zeker nu ze op het strijdtoneel aan de winnende hand zijn en de VS bijna weg zijn.

Het Pentagon zei maandag wel verontrust te zijn over de forse terreinwinst van de taliban. Alleen al in het weekend vielen drie provinciehoofdsteden in het zuiden en noorden in handen van de radicale strijdgroep, op sommige plaatsen na weinig verzet van het leger.

Grote verrassing

De VS hebben de afgelopen jaren miljarden gestoken in het bewapenen en trainen van de Afghaanse veiligheidstroepen. Amerikaanse generaals hadden verwacht dat het leger het moeilijk zou krijgen na de terugtrekking van de VS. Maar dat de taliban zo snel zoveel provinciehoofdsteden over de voet zouden lopen, moet ook voor de militaire top in Washington een grote verrassing zijn.

Pentagon-woordvoerder John Kirby benadrukte dat Amerika militair ‘niet veel’ kan doen als Afghaanse legereenheden niet bereid zijn te vechten. Hij deed een beroep op Kabul en de generaals om in deze moeilijke dagen leiderschap te tonen. “Dit is hun leger, dit zijn hun provinciale hoofdsteden, hun mensen die verdedigd moeten worden”, aldus Kirby. “En het zal erop aankomen of ze nu bereid zijn om leiderschap uit te stralen.”

President Ashraf Ghani en het leger moeten nu vrezen dat de taliban in de komende weken zullen oprukken naar Mazar-i-Sharif, de grootste stad in het noorden. De terreinwinst die de streng islamitische strijders in de afgelopen weken hebben geboekt, biedt ze nu de kans om hun vizier te richten op deze grote stad nabij de grens met Oezbekistan.

Burgeroorlog

De maandag ingenomen provinciehoofdstad Aibak ligt aan de belangrijkste weg tussen de hoofdstad Kabul en Mazar-i-Sharif. Als deze grote stad in handen van de taliban valt, zal dat een forse klap zijn voor Ghani. De president probeerde maandag, tijdens een overleg in Kabul, de steun te krijgen van regionale krijgsheren om de taliban-opmars te stoppen. Ook heeft hij besloten om lokale bewoners te ‘mobiliseren en te bewapenen’ om de talibanstrijders te bevechten.

Dit duidt erop dat Afghanistan steeds verder afglijdt naar een burgeroorlog. De regering en de taliban proberen officieel in Qatar nog tot een vredesakkoord te komen. Maar er is weinig optimisme dat dit gaat lukken, zeker als de taliban nog meer provinciehoofdsteden zullen innemen. “Jammer genoeg geloven de taliban niet in vredesonderhandelingen”, aldus Ghani’s woordvoerder maandag. “Ze proberen met geweld de macht te grijpen.”

Ghani zei vorige week dat de snelle Amerikaanse terugtrekking ervoor heeft gezorgd dat de veiligheidssituatie in korte tijd zo is verslechterd. De president hield het parlement voor dat het leger de taliban aankon en dat de strijd ‘in de komende zes maanden’ zou omslaan, in het voordeel van Kabul. Ook deed hij een beroep op de taliban om tot een vredesakkoord te komen. “We zitten knie aan knie aan de onderhandelingstafel of we breken hun knieën op het slagveld”, aldus Ghani.