Trumps nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede kon niet gunstiger getimed zijn

Dankzij een Noorse rechtspopulist staat Donald Trump op de lijst voor de Nobelprijs voor de Vrede. Twee maanden voor de presidentsverkiezingen kon de timing niet gunstiger zijn. Wat zit er achter deze nominatie?

Een Noorse rechtspopulistische politicus blijkt Donald Trump woensdag op het lijstje te hebben gezet voor de vredesprijs in 2021 – eerder deed hij dat ook al in 2018. Volgens parlementslid Christian Tybring-Gjedde heeft de Amerikaanse president ditmaal een “cruciale rol” gespeeld in het recente vredesakkoord tussen Israël en de Arabische Emiraten.

“Donald Trump heeft meer gedaan om vrede te stichten tussen landen dan de meeste andere genomineerden voor de Nobelprijs voor Vrede”, zei Tybring-Gjedde tegen Fox News. Volgens de Noor is de kans groot dat omringende landen in de voetsporen treden van de Emiraten, waardoor dit vredesakkoord de ‘gamechanger’ kan zijn die het Midden-Oosten verandert in een vredige oase van welvaart.

De Noor is naar eigen zeggen “geen groot Trump-fan”. Hij vindt dat “het comité moet kijken naar feiten – en niet naar de wijze waarop Trump zich soms gedraagt”.

Het eerste akkoord tussen Israël en een Arabisch land sinds 1994 is inderdaad bijzonder. Maar formeel is het geen vredesakkoord, want de twee landen waren niet met elkaar in oorlog. Het gaat wel om het herstel van diplomatieke betrekkingen. De Palestijnen voelen zich verraden door hun Arabische buren.

Broederschap creëren

Dat is niet de enige reden dat de kans klein is dat de Amerikaanse president de prijs krijgt. Ook in eigen land krijgt Trump veelvuldig het verwijt dat hij de verdeeldheid onder burgers juist vergroot, onder meer in het debat over het coronavirus en rassenrellen.

De lat om genomineerd te worden ligt niet heel hoog. Kandidaten kunnen worden voorgedragen door staatshoofden of nationale politici. Ook professoren en voormalige winnaars kunnen iemand nomineren voor de vredesprijs. Een nominatie is dus niet hetzelfde als erkenning van het comité zelf.

Een vijfkoppig comité, dat is aangesteld door het Noorse parlement, kiest de uiteindelijke winnaar. De prijs gaat naar ‘de persoon die het afgelopen jaar het meeste heeft gedaan om broederschap tussen naties te bevorderen, actieve legers terug te trekken en vredescongressen te organiseren’, zo is te lezen op de site van het Nobelcomité.

Controversiële winnaars

Het is niet de eerste keer dat er wenkbrauwen omhooggaan bij het horen van namen van genomineerden. Barack Obama was zelf de eerste die verbaasd reageerde toen hij de prijs in 2009 kreeg – hij was toen pas geïnstalleerd als president. Ex-Nobelvoorzitter Geir Lundestad zei achteraf spijt te hebben van de keuze voor Obama als laureaat. Donald Trump, toen nog zakenman, lobbyde om de prijs af te pakken van Obama.

Ernstigere vraagtekens zijn gezet bij de nominatie van Adolf Hitler voor de vredesprijs in 1939 door een Zweeds parlementslid (zogenaamd uit satire, korte tijd later trok hij de nominatie in). Ook Jozef Stalin werd genomineerd, in 1945 en 1948, voor zijn bijdrage aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Hij won niet.