Tinne Van der Straeten: ‘Als minister moet je blijkbaar altijd perfect zijn. Voor mildheid is geen plaats’

Twee jaar geleden schoot Tinne Van der Straeten (44) pijlsnel uit de startblokken om België op weg te zetten naar een groene transitie. Maar door de absurde energieprijzen, de twijfels over onze bevoorradingszekerheid en de groene afkeer voor kernenergie groeide de minister van Energie uit tot het meest belaagde lid van de Vivaldi-regering. ‘Die continue aanvallen wegen op me. Maar ik mág me niet laten verlammen.’

Ook wie nietsvermoedend het bureau van Tinne Van der Straeten betreedt, ziet meteen dat hier een groene excellentie kantoor houdt: overal staan plantjes (van stekken die ze her en der zelf afsnijdt), op de vensterbank liggen half afgewerkte puzzels (‘om te ontspannen en het denken te stimuleren’) en bovenaan op een stapel boeken prijkt De zaak Shell, over het proces dat milieuorganisaties hebben aangespannen tegen de Nederlandse oliereus.

Greta Thunberg en Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) gingen niet naar de klimaattop in Egypte: Thunberg omdat ze niet meer gelooft in het festival der loze beloften, Demir uit protest tegen de mensenrechtenschendingen in het gastland. Waarom gaat u wél?

Tinne Van der Straeten: “Om te werken! Als bevoegde minister is het te gemakkelijk om thuis te blijven. Zeven jaar geleden hebben we in Parijs afgesproken om de opwarming onder de 1,5 graden te houden, maar veel landen zitten niet op koers. Dan is het onze plicht om druk te blijven zetten.

“Ik begrijp het statement van Greta: de klimaattop mag geen feelgoodfeestje zijn. Wereldleiders moeten daar met een ongemakkelijk gevoel aanschuiven en hun woorden omzetten in daden.”

Volgens António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zijn we op weg naar de collectieve zelfmoord. De wereldwijde uitstoot blijft oplopen, en de regeringsleiders van China, India en Rusland – landen die samen 40 procent van die uitstoot veroorzaken – vinden de top niet eens een bezoek waard. Is het niet te laat om de tipping points te vermijden die de klimaatverandering onomkeerbaar versnellen?

Van der Straeten: “Het is nooit te laat. Elk tiende van een graad dat we kunnen vermijden, bespaart ons dodelijke natuurrampen. Het ergste scenario – 4 graden opwarming – zullen we wel vermijden, maar we zijn nog altijd onderweg naar 2,5 à 3 graden. In zo’n wereld wil je niet leven, als je ziet welke klimaatrampen we bij een opwarming van 1,2 graden al kennen.”

Door de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne lijkt het klimaat toch het ondergeschoven kindje te worden. Om Russisch gas te vervangen verbranden we zelfs in Europa weer meer steenkool en bruinkool.

Van der Straeten: “Vladimir Poetin heeft onze zwakke flank blootgelegd: we zijn te afhankelijk van fossiele brandstoffen. Landen als Duitsland hebben nu geen andere keuze dan tijdelijk meer kolen te verbranden. Maar we doen ook structurele investeringen om uit de energiecrisis te raken, en die investeringen helpen ook tegen de klimaatopwarming. Om de Duitsers van gas te voorzien leggen we een nieuwe pijpleiding aan, die over vijf jaar kan omschakelen naar waterstof. En in mei hebben we met Duitsland, Nederland en Denemarken afgesproken om van de Noordzee de grootste windenergiecentrale ter wereld te maken.”

N-VA-FRAMING

Wat vindt u uw grootste verwezenlijking als minister?

Van der Straeten: “Sinds het begin van de energiecrisis heb ik gevochten voor het sociaal tarief. Nergens in Europa zijn de kwetsbaarste mensen zo goed beschermd als bij ons. Ik heb ook maanden aan de kar getrokken om de woekerwinsten van de energie- en oliebedrijven af te romen.”

Toch bent u de meest belaagde minister van deze regering. ‘Wat Tinne meemaakt, is bijna onmenselijk’, zegt Kristof Calvo.

Van der Straeten (stil)

Doet u het nog graag?

Van der Straeten: “Ik ga twee à drie keer per week joggen om te ontstressen. Dan luister ik naar audioboeken, zoals Phosphorescence van de Australische schrijfster Julia Baird. Zij zegt dat je dag altijd beter is als je begint met een goed gesprek of een zwemsessie. Nadat ik mijn kinderen naar school heb gebracht, probeer ik een koffie te gaan drinken met andere ouders. Die ochtendbabbel geeft me de energie om mijn job goed te doen, zelfs al kom ik dan meestal te laat op de eerste vergadering. Ik trek me ook op aan de positieve commentaren die ik krijg van mensen op straat. Mensen die wéten dat ik er alles aan doe.”

Hebt u al gedacht aan stoppen?

Van der Straeten: “Dat doe ik elke dag.”

Meent u dat?

Van der Straeten: “O nee, dat wordt zeker de titel? ‘Elke dag’ is overdreven. Ik stel me vaak de vraag: kunnen we nog een verschil maken? Zolang het antwoord ja is, ga ik door. Maar de continue aanvallen wegen op me. Bijvoorbeeld wanneer een partijvoorzitter beweert dat je je laat omkopen door Engie en dat je zo snel mogelijk van het dossier gehaald moet worden (Bart De Wever, N-VA, red.). Hij wéét dat dat niet waar is.

“Jaren geleden zat ik samen met De Wever in het tv-programma Volt. Achteraf bood hij me een lift aan en hadden we een vriendelijke babbel. Ik denk dat hij me die lift vandaag nog altijd zou aanbieden. Politiek is vaak slecht theater. Maar zulke grove uitspraken beschadigen het vertrouwen van de bevolking. Ik zie dat onmiddellijk in mijn mailbox: een stroom van scheldpartijen en bedreigingen. Ik mag me daar niet door laten verlammen. We zitten in de grootste energiecrisis aller tijden, het klimaat gaat om zeep, en ik heb de kans om daar iets aan te doen.

“(Fel) De meest belaagde minister: so what?! Twee weken geleden zijn vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld, red.) en ik naar het nieuwe stopcontact op de Noordzee gevlogen. Dat wordt het allereerste energie-eiland, waar alle stroom van onze windmolens samenkomt. (Trots) Déze regering heeft dat beslist en midden 2026 zal dat er liggen. Zo investeren we ons uit deze crisis. Dáár moet het over gaan.”

De laatste maanden is er veel kritiek geweest op uw communicatie. Vlak voor de ministerraad waarop het zou gaan over steunmaatregelen voor noodlijdende bedrijven en gezinnen, zei u grijnzend: ‘Kent u één complex dossier van mij dat niet is opgelost?’ Uw tegenstanders kraaiden van de pret.

Van der Straeten: “Ik was in combatmodus, klaar om mijn zaak te verdedigen, en toen floepte ik dat eruit. Ik dacht meteen: shit, dit zal raar overkomen. De ampleur die dat heeft gekregen, is ongelofelijk. Eén keer was ik eens niet op mijn qui-vive om de juiste quote op de juiste plaats te geven. Was dat nu zo erg? Ik ben ook maar een mens, hoor.

“Als minister moet je blijkbaar altijd perfect zijn. Voor mildheid is geen plaats. Dat schept een desastreus beeld van de politiek. Ik druk mijn kinderen op het hart dat het niet erg is om fouten te maken. Je moet ze oplossen en eruit leren.”

In september kreeg u de volle laag omdat u liet uitschijnen dat u voor een Europees prijsplafond voor gas had gezorgd. We wachten er nog altijd op.

Van der Straeten: “Vóór die vergadering van de 27 Europese ministers van Energie werd het woord ‘prijsplafond’ in geen enkele tekst vermeld. Ik had met mijn Italiaanse collega afgesproken: we gaan hier pas buiten als dat woord in het verslag staat. Uiteindelijk was de conclusie dat het bekeken moest worden. Dat voelde als een overwinning. Maar sommige landen, waaronder Duitsland, blijven zich verzetten.”

In het debat met Jeremie Vaneeckhout in De tafel van vier noemde De Wever u een leugenaar, omdat u in maart 2021 op Facebook had geschreven dat er bij de kernramp in Fukushima 20.000 doden vielen.

Van der Straeten: “Heb je die Facebook-post gelezen?”

‘Op 11 maart 2011 werd Japan getroffen door een verwoestende aardbeving. (…) De kerncentrale van Fukushima wordt geraakt door een tsunami. Dat resulteert in drie grote ontploffingen en radioactieve lekken. Gevolg: de grootste kernramp sinds Tsjernobyl. Vandaag herdenken we de 20.000 slachtoffers die toen het leven lieten.’

Van der Straeten: “Er zíjn 20.000 mensen gestorven, maar ik schrijf nergens dat dat door die kernramp komt. Dat probeert de N-VA me in de mond te leggen. Alles wat ik zeg, wordt uit zijn context gerukt en van een bedrieglijk, schadelijk frame voorzien. Op sociale media en in de politieke berichtgeving gebeurt dat systematisch, net zoals het verwarren van feiten en opinies. Zo dreigen we in Trump-toestanden te belanden.

“Ik probeer me altijd juist en genuanceerd uit te drukken, tot frustratie van mijn woordvoerders, die soms vinden dat ik niet duidelijk genoeg ben. Als me dan woorden in de mond worden gelegd, word ik kwaad. Maar ik heb geleerd dat het erbij hoort. Als ik zo’n vraag krijg, probeer ik daar nu een kans in te zien om het nog eens uit te leggen. Het resultaat: ik ben meer zen dan een halfjaar geleden.”

HET ELAN VAN ELON

Uit een recent rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA) blijkt dat de wereld in 2050 nog altijd voor 60 procent afhankelijk zal zijn van fossiele brandstoffen. Nu is dat 80 procent. De economieën van India en China draaien nog voor meer dan de helft op steenkool, en door de groeiende vraag naar energie willen zij daar dit decennium niet van afstappen.

Van der Straeten: “Hetzelfde rapport meldt ook dat de energiecrisis voor een enorme versnelling van groene investeringen zorgt, waardoor de vraag naar fossiele brandstoffen de komende jaren zal pieken en afnemen. In Brazilië is Jair Bolsonaro van de macht verdreven, waardoor de kap van het Amazonewoud fors zal verminderen. En in Amerika is Joe Biden erin geslaagd om een historische klimaatwet door het parlement te krijgen: 1.200 miljard dollar aan investeringen in groene energie en infrastructuur! Dat draai je niet zomaar terug. Maar er zijn inderdaad nog landen en bedrijven die hopen dat ze rustig kunnen doorgaan met gas, olie en steenkool. Bij een bezoek aan de Verenigde Staten heb ik zulke mensen gesproken. ‘Plant bomen die alle CO2 opzuigen en het probleem is opgelost’, zeiden ze (lacht). Ze beweren ook dat ze CO2 kunnen opvangen en ondergronds afvoeren, terwijl die techniek nog nergens staat. In die val mogen we niet trappen. Als we nu versnellen, zijn we over tien jaar veel minder afhankelijk van fossiele bedrijven die op onze kosten woekerwinsten boeken.”

De klimaatactivisten worden almaar wanhopiger. Wat vindt u van het vandalisme tegen kunstwerken?

Van der Straeten (zucht): “Die vraag houdt me al weken bezig. Ik sta achter hun boodschap: wat heb je aan kunst op een dode planeet? Het is ook normaal dat ze actievoeren op een manier die mensen raakt. Geen enkel werk is beschadigd, maar als je de indruk wekt dat je kunst vernielt, riskeer je draagvlak te verliezen.

“Vorig jaar had ik op de klimaattop in Glasgow een moeilijk gesprek met de klimaatjongeren. Ze verweten me dat de regering twee nieuwe gascentrales moet bouwen om onze energiebevoorrading te verzekeren. Ik legde hen uit dat we daarnaast ongeziene investeringen doen in windmolens en batterijparken, maar ze revolteerden: ‘Je moet ons niet wijsmaken dat alles goed komt.’ Uiteindelijk kantelde dat gesprek naar wederzijds begrip. Die connectie moet je als politicus blijven maken, anders worden activisten te driest.

“Als ik het geweld tegen het Brusselse mobiliteitsplan Good Move zie, haak ik af: het is opvallend hoe verontwaardigd sommige politici reageren op activisten die soep tegen de glazen platen voor een kunstwerk gooien, terwijl ze hun ogen sluiten wanneer mensen straatmeubilair afbreken en zelfs brandweermannen verwonden om Koning Auto te beschermen.”

Als burgers al revolteren tegen een paar fiets- en eenrichtingsstraten, hoe zult u hen er dan toe aanzetten om minder met de auto te rijden, minder vlees te eten en geen vliegreizen meer te maken?

Van der Straeten: “Dat is de verkeerde vraag. De verantwoordelijkheid afschuiven op de individuele burger: we moeten daarmee stoppen. Dat is een bewuste strategie van grote bedrijven zoals Shell – zolang wij onder elkaar ruziën, blijven zij buiten schot. Zíj zijn de grote vervuilers en zíj moeten ervoor zorgen dat de mensen elektrisch kunnen rijden, maar dat interesseert Shell niet. Ook de traditionele automerken hebben jarenlang met de voeten gesleept, tot Elon Musk hen allemaal inhaalde met zijn Tesla.

“Bedrijven en politici moeten het systeem zo maken dat het vanzelfsprekend wordt om voor de trein te kiezen als je naar Barcelona gaat. Maar dat vraagt om grote investeringen, zoals na de Tweede Wereldoorlog.”

Hebt u thuis geïnvesteerd om uw energierekening te verminderen?

Van der Straeten: “Mijn factuur valt nog mee, omdat ik een vast contract voor drie jaar heb. Mijn thermostaat staat al jaren op 19 graden, en ik heb zonnepanelen. Bij de verbouwing van de keuken hebben we het gasfornuis ook vervangen door een inductieplaat, die je eten snel en gelijkmatig opwarmt. Toch ‘kook’ ik vaker in de magnetron, want dat blijkt efficiënter te zijn.”

U hebt nog geen warmtepomp?

Van der Straeten: “Nee. Vijftien jaar geleden hebben wij een huis van honderd jaar oud gekocht, met gasverwarming. De levensduur van die installatie is wel stilaan bereikt. De volgende zal elektrisch zijn.”

DE DUNKELFLAUTE

Energie-experts voorspellen dat de prijzen in de winter van 2023 hoog zullen blijven, omdat Europa zijn gasvoorraden moeilijker zal kunnen aanvullen. Klopt dat?

Van der Straeten: “Ja, die winter wordt even moeilijk als die van 2022. Omdat we dat nu al weten, kunnen we ons wel beter voorbereiden. Minder verbruiken, dát is de oplossing.”

Volgens netbeheerder Elia dreigt onze energiebevoorrading ook in 2024 en ’25 in het gedrang te komen, door een tekort van 500 megawatt (MW) of ongeveer één kerncentrale. U hebt altijd beweerd dat uw puzzel klopte: hoe kan dat dan?

Van der Straeten: “Door de nucleaire horrorwinter in Frankrijk. Elia houdt in zijn prognoses altijd rekening met onzekerheden, zoals de beschikbaarheid van de Franse kerncentrales. Bijna de helft van die centrales ligt nu stil door corrosie en scheurtjes. Onze gascentrales draaien op volle toeren om te vermijden dat het licht in Frankrijk uitvalt.”

Hoe zullen we een tekort in 2024-2025 opvangen?

Van der Straeten: “Er komt een nieuwe veiling voor batterijparken. Wij hebben nu 2 gigawatt (GW, red.) aan windmolens op de Noordzee en we zullen die capaciteit de komende jaren verviervoudigen. Als het hard waait, moet je de overtollige energie kunnen opslaan in batterijparken, om ze later te gebruiken.

“Ook elektrische auto’s zullen daaraan bijdragen.”

Hoe dan?

Van der Straeten: “Stel je een stationsparking voor met windmolens en zonnepanelen: de elektrische auto’s die daar staan, slaan de opgewekte energie op. Thuis sluiten hun eigenaars die auto’s aan op het net, om hun woning te verwarmen: met een volle batterij kun je een woning een kleine week van elektriciteit voorzien. ’s Morgens rijden ze er opnieuw mee naar de parking, waar er weer een hele dag opgeladen wordt. Zo kun je het net beter in balans houden.”

Onze kerncentrales staan nog altijd in voor de helft van ons energieverbruik: 6 GW. In de loop van 2025 zullen ze allemaal wegvallen. Zelfs als u erin slaagt de levensduur van Doel 4 en Tihange 3 met tien jaar te verlengen, zullen die centrales ten vroegste in 2026 of ’27 klaar zijn. Hebben we dan geen probleem?

Van der Straeten: “Nee, dat hebben we opgelost met de veiling van twee nieuwe gascentrales, goed voor 1,6 GW. Dat was een lastige beslissing, maar door het non-beleid van de voorbije twintig jaar kon het niet anders. Met onze investeringen in hernieuwbare energie zorgen we er wel voor dat die gascentrales zo weinig mogelijk moeten draaien. Na een tijd zullen ze ook overschakelen op biogas en waterstof.

“Toen ik minister werd, hoopte ik dat ons nieuwe windmolenpark op zee in 2027 operationeel zou zijn. Dat heeft een capaciteit van 3,5 kerncentrales en kan alle Belgische gezinnen van elektriciteit voorzien. Door de late beslissing over de Ventilus-hoogspanningslijn, die al die stroom aan land moet brengen, loopt dat project vertraging op. De deadline is al verschoven naar 2028-2030. Elke maand die we verliezen, kost ons geld en maakt dat we meer gas nodig hebben.”

Wat heb je aan windmolens als het niet waait?

Van der Straeten: “Het waait altijd wel ergens in Europa, zeker op zee. Daarom leggen we stroomverbindingen met Denemarken en Noorwegen. Er zijn ook nog andere bronnen, zoals zon, waterkracht en batterijen. Ik geloof niet in het doembeeld van de Dunkelflaute (een periode waarin weinig tot geen energie kan worden opgewekt bij gebrek aan zonlicht en wind, red.). Dat kan zich enkele uren voordoen, maar dat kun je oplossen met batterijopslag. Vergeet niet dat we vandaag soms te véél energie hebben.”

Ja, omdat er nog zes kerncentrales draaien.

Van der Straeten: “Maar ook dankzij onze windmolens. België is vicewereldkampioen in windenergie op zee per inwoner, hoewel we maar een klein stukje Noordzee hebben. Nederland en Denemarken hebben veel meer ruimte en gaan die ook benutten. Soms zullen al die windmolens te veel energie opwekken: een deel zal worden omgezet in groene waterstof waarmee je tijdens een Dunkelflaute gascentrales kunt laten draaien.”

Hoe lopen de gesprekken met Engie over de verlenging van de levensduur van de jongste kerncentrales?

Van der Straeten: “Zeer moeizaam. Door de oorlog in Oekraine hebben we onze strategie moeten aanpassen. Doordat we zo min mogelijk gas willen gebruiken, zullen we die twee kerncentrales tien jaar langer nodig hebben. In ruil vraagt Engie dat we hun kosten voor het nucleaire afval plafonneren. Wij willen daarover nadenken, maar we willen de factuur niet doorschuiven naar de belastingbetaler. De vervuiler betaalt: daar zal ik als groene nooit van afstappen.”

Zult u Engie dwingen om de levensduur van beide centrales te verlengen, zoals PS-voorzitter Paul Magnette voorstelt?

Van der Straeten: “Als het moet, zullen we Engie verplichten. In de winter van 2026-2027 moeten die centrales klaar zijn.”

Is het niet de schuld van de groenen dat we de winter van 2025-2026 zonder kerncentrales moeten doorkomen? Als u Engie twee jaar geleden had gevraagd om de levensduur van Doel 4 en Tihange 3 te verlengen, waren ze wél klaar geweest.

Van der Straeten: “Als onze kat een koe was, konden we ze melken voor de stoof. De kernuitstap is in 2003 goedgekeurd, maar is daarna niet voorbereid. U verwijt mij dat ik een jaar heb verloren, maar mijn voorgangers hebben twíntig jaar verloren.”

Zonder die twee kerncentrales had u nog minstens één extra gascentrale moeten bouwen, niet?

Van der Straeten: “Ik heb altijd gezegd dat we twee of drie gascentrales nodig zouden hebben. De vorige regering ging uit van zeven tot negen gascentrales – en vandaag schreeuwen diezelfde partijen moord en brand over twee centrales.”

WIJ OVERDRIJVEN NIET

Econoom Geert Noels vindt het fout dat u de onderhandelingen voert met Engie: ‘Alsof je iemand die tegen fietsen is, laat onderhandelen over een WK wielrennen in België.’

Van der Straeten (boos): “Dat bestrijd ik met elke vezel in mijn lijf. Ja, ik ben van Groen. En nee, het was niet gemakkelijk om akkoord te gaan met die verlenging. Maar het was de juiste beslissing. Als minister neem ik geen énkel risico met onze bevoorrading, zeker niet in een oorlogssituatie waarin onze bevolking verarmt. Waarom zou mijn politieke kleur afbreuk doen aan mijn expertise?”

Omdat u vanwege die politieke kleur kernenergie liever uitsluit?

Van der Straeten: “Ik hou niet van kernenergie vanwege het afval. Kerncentrales kunnen ook militaire doelwitten worden, zoals blijkt in Oekraïne. En met nucleaire technologie worden vreselijke wapens gemaakt.”

Overdrijven jullie het afvalprobleem niet? Doordat Doel 4 en Tihange 3 langer openblijven, zou er elk jaar 1 kubieke meter afval bij komen.

Van der Straeten: “Tegen 2070 zal er in België 85.000 kubieke meter kernafval zijn: dat zijn 34 volle olympische zwembaden. Dat moeten we honderdduizenden jaren opslaan. Daar bestaat nog altijd geen sluitende oplossing voor. De berging zal 40 miljard euro kosten: de duurste werf die België ooit heeft gehad. Dus nee, wij overdrijven niet. Maar dat zal mij niet beletten om die beslissing uit te voeren. En of mijn tegenstanders het nu graag horen of niet: míjn naam zal onder die verlenging staan.”

Is het bespreekbaar om de levensduur van meer kerncentrales te verlengen? Toen cd&v en de liberalen dat vorige maand voorstelden in de Kamercommissie, verlieten de PS en de groenen het parlement.

Van der Straeten: “In plaats van een show op te voeren, kunnen die partijen beter aan realistische pistes werken. Doel 3 is dit najaar gesloten, Tihange 2 sluit in februari: geen ernstig mens wilde die twee scheurtjescentrales langer openhouden. De nucleaire waakhond FANC heeft duidelijk gezegd dat dat niet veilig kan. Daarnaast heb je Doel 1, Doel 2 en Tihange 1, centrales met een design uit de jaren 60. Sinds de kernrampen van Tsjernobyl en Fukushima zijn de regels voor internationale veiligheid strenger geworden: kerncentrales moeten bestand zijn tegen aardbevingen en vliegtuigaanvallen. Die oude centrales voldoen daar niet aan.”

Nederland heeft toch beslist om de kerncentrale van Borssele langer open te houden? Die is van hetzelfde type.

Van der Straeten: “Ik ben benieuwd of Nederland die beslissing zal mogen uitvoeren.”

Uw partijvoorzitter Jeremie Vaneeckhout zei in De tafel van vier dat hij ook niet gelooft in nieuwe kerncentrales.

Van der Straeten: “In doorslagjes van wat we vandaag hebben, geloof ik evenmin. Maar als er nucleaire technologie wordt uitgevonden die klein, flexibel en veilig is, en die geen afval genereert, dan kan dat voor mij.”

Veel landen geloven er wel in. China gaat tientallen kerncentrales bouwen, en ook in Europa worden er nieuwe gepland.

Van der Straeten: “Finland heeft een nieuwe kerncentrale gebouwd. Dat heeft 11 miljard euro gekost, drie keer meer dan verwacht. Ze zijn er in 2005 aan begonnen, en die reactor raakt maar niet aangesloten. Onlangs zijn ook scheurtjes vastgesteld, in een nieuwe kerncentrale! De vier die in Europa op stapel staan, behoren allemaal tot dat type. Daarnaast plannen sommige landen al kleine modulaire kernreactoren, maar dat blijft voorlopig hardop dromen. Het nucleaire onderzoekscentrum SCK in Mol krijgt van mij alle kansen om die technologie te ontwikkelen. Zeventig designs staan op papier: ze mogen uitzoeken welk het beste is en er zelfs een demo voor bouwen. Als je die reactoren tegen 2040 wilt hebben, moet je er nu aan beginnen.”

DE KUS

Ah, u bent het eens met uw grootste pestkop, MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, die vindt dat de regering zo snel mogelijk locaties moet zoeken voor die nieuwe reactoren?

Van der Straeten: “Hij mag gerust aan alle Belgische gemeenten vragen of ze een kleine kerncentrale op hun grondgebied willen. Benieuwd hoe groot het enthousiasme zal zijn! Ondertussen hou ik me wel bezig met realistische oplossingen.”

Volgens het IEA hebben we een mix van kernenergie en hernieuwbare energie nodig om het klimaat te redden. Ook Elia wijst erop dat België niet zelf kan instaan voor de productie van 100 procent hernieuwbare energie.

Van der Straeten: “Weet je hoeveel procent van onze energie wij vandaag importeren? Meer dan 90 procent, omdat we geen gas, olie en uranium hebben. Dankzij zonlicht, wind en waterstof zullen we straks veel meer energie zélf kunnen maken.

“Wij zijn de eerste regering die een waterstofplan heeft gemaakt, zodat onze zware industrie daarop kan overschakelen. Door de oorlog hebben we dat plan dit jaar al aangepast: we mogen niet dezelfde fout maken als Duitsland heeft gedaan voor gas, door alles op één invoerroute te zetten. Er komen drie verschillende importkanalen: we halen waterstof uit Oman en Namibië, waar aannemer DEME grote zonneparken en waterstoffabrieken voor ons bouwt, maar we voeren het ook in vanuit Zuid-Europa, en we zetten overtollige windenergie uit de Noordzee om in waterstof.”

Volgens Luminus zal ons elektriciteitsverbruik de komende 15 jaar verdriedubbelen, omdat we elektrisch zullen rijden en verwarmen. Gelooft u echt dat hernieuwbare energie alleen zal volstaan?

Van der Straeten (stellig): “Ja! Ons elektriciteitsverbruik stijgt, maar ons totale energieverbruik zal dalen, want elektriciteit is efficiënter dan fossiele brandstoffen. Een elektrische auto slurpt drie keer minder energie dan een brandstofauto. Een warmtepomp werkt efficiënter dan een gasboiler. Denk aan het verhaal van de stationsparkings: als je het systeem flexibeler en slimmer maakt, heb je minder energiecentrales nodig. Daarom is het vervelend dat de Vlaamse regering treuzelt met de installatie van de digitale meter.”

Hoe is uw relatie met Zuhal Demir?

Van der Straeten: “Ondanks haar ongefundeerde aanvallen in de media werken we soms goed samen. We hebben pas nog aan hetzelfde zeel getrokken om onze overheidsgebouwen sneller klimaatneutraal te maken. Helaas zie ik niet dezelfde ambitie als het over investeringen in hernieuwbare energie gaat.”

Wat vond u van de muurschildering in Antwerpen waarop u en Demir innig kussen?

Van der Straeten (wijst): “Daar hangt de foto. Ik sta helemaal achter die boodschap.”

Wanneer brengt u die kus in de praktijk? Volgens Demir kan dat een mooie Humo-cover opleveren.

Van der Straeten: “Heeft zij dat gezegd? Oei oei! Dat laat ik voor haar rekening (lacht).”

© Humo