Terugtrekking uit Jemen is Bidens eerste daad in radicaal nieuwe buitenlandbeleid

“Voortaan staat diplomatie weer centraal”, zei Biden donderdagavond tijdens zijn eerste toespraak over Amerika’s nieuwe buitenlandbeleid sinds zijn aantreden als president. Bondgenoten kregen een hart onder de riem en vijanden een waarschuwing: “Amerika is terug”.

Bidens eerste opvallende actie is om alle Amerikaanse steun voor de offensieve operaties van Saudi-Arabië in Jemen te beëindigen. “De oorlog in Jemen moet eindigen”, zei Biden. “De strijd daar heeft een humanitaire catastrofe veroorzaakt.”

Het zes jaar durende conflict heeft al meer dan 100.000 mensenlevens gekost. Miljoenen Jemenieten leven op het randje van de hongerdood. Beelden van uitgemergelde kinderen zijn de wereld overgegaan, maar leiden tot nu niet tot ingrijpen.

Onder Bidens twee voorgangers, presidenten Trump en Obama, steunden de VS juist een coalitie onder leiding van Saudi-Arabië tegen Houthi-rebellen in Jemen. Biden breekt met die koers en zet nu onder meer de verkoop van (precisie)wapens aan Saudi-Arabië stop.

Trumps erfenis

Bidens aankondiging is slechts een van de belangrijke wijzigingen die hij zegt te zullen doorvoeren in het Amerikaanse buitenlandbeleid. Zo zullen de VS voortaan bijna tien keer zoveel vluchtelingen toelaten (125.000), meer tegenwicht bieden aan Rusland en China, en wordt het besluit om Amerikaanse militairen terug te halen uit Duitsland opgeschort.

Biden neemt daarmee zoals beloofd definitief afscheid van Trumps buitenlandbeleid, dat zich liet samenvatten door de slogan ‘America First’. De nieuwe president wil de betrokkenheid van de VS bij de wereld tonen en benadrukte donderdag nogmaals dat mondiale uitdagingen van dit moment ‘alleen zullen worden opgelost door naties die samenwerken’.

Antony Blinken is door Biden aangewezen als de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken die het roer moet omgooien. Hij heeft tientallen jaren ervaring in het diplomatieke circuit.

Vredesgezant

De belofte van de VS om de steun aan de oorlog in Jemen stop te zetten, zal de bloedige strijd daar niet direct beëindigen, maar Bidens aankondiging is wel een belangrijk signaal naar Arabische leiders die Saudi-Arabië tot nu hebben gesteund in Jemen. Ook zij zoeken een uitweg uit de oorlog en dit kan weleens een eerste zetje zijn.

Bidens speciale vredesgezant Tim Lenderking werkt al jaren in de regio en krijgt nu de lastige taak om de bittere vijanden van Jemen rond de tafel te krijgen voor een vredesakkoord. Een vertegenwoordiger van de Houthi’s verwelkomde de Amerikaanse aankondiging als een stap richting het einde van het langlopende conflict.

Maar conflictloos zal de streek niet snel zijn. Bidens aankondiging om Jemen met rust te laten ging dan ook gepaard met een plechtige belofte om de Amerikaanse strijd tegen terreurorganisatie Al Qaida in het Midden-Oosten juist voort te zetten. De Amerikanen hebben de leider van Al Qaida op het Arabisch Schiereiland al een tijdje geleden opgepakt, zo maakte Biden donderdag eveneens bekend.