‘Tegen 2029 zal China de VS totaal overvleugeld hebben’

Begin deze maand vierde de Communistische Partij van China met veel vertoon haar honderdste verjaardag, en het zal lang geen honderd jaar meer duren voor het land ook in onze levens een grotere rol opneemt. Want terwijl de westerse economieën sinds corona spectaculair krompen, is de Chinese markt zelfs in 2020 blijven groeien. Wereldvermaard China-watcher Kishore Mahbubani kijkt over het Chinese muurtje.

De Singaporees Kishore Mahbubani is filosoof, gewezen topdiplomaat en voormalig voorzitter van de VN-Veiligheidsraad. Sinds zijn aftreden als diplomaat is hij als China-expert één van de invloedrijkste oosterse stemmen in het geopolitieke debat – het magazine Foreign Policy zette Mahbubani al twee keer in de top 100 van belangrijkste denkers ter wereld. Wanneer de man op ons computerscherm verschijnt, doet hij wat alle zichzelf respecterende intellectuelen doen voor ze beginnen te analyseren: een glas whisky inschenken. In België is het nog middag, in Singapore duidelijk tijd voor een slaapmutsje.

Kishore Mahbubani: “Ik kan me voorstellen dat het in België nog veel over covid-19 gaat, maar in China is dat veel minder het geval. Het ging de voorbije weken vaak over de honderdste verjaardag van de Communistische Partij (CCP). De meeste artikelen die ik over de festiviteiten lees in Angelsaksische media, zijn erg sceptisch en cynisch. Beledigend zelfs. Veel Europeanen en Amerikanen begrijpen niet dat dit een erg belangrijke gebeurtenis is voor de Chinezen.”

Ik zag beelden van de ceremonie en had vooral de indruk dat de Communistische Partij wat te vieren had, en niet de bevolking. China is geen democratie.

“(schudt het hoofd) De perceptie is nog steeds dat de CCP 1,4 miljard mensen onderdrukt. Alsof de Chinezen ongeduldig wachten op de Grote Bevrijding, zodat ze eindelijk echte vrijheid en verkiezingen kunnen ervaren. Dat is allemaal níét waar, maar dat is voor de buitenwereld blijkbaar lastig om te beseffen. Er bestaan geen cijfers die bewijzen dat de Chinezen er miserabel aan toe zijn met hun regime. Volgens studies van de Harvard Kennedy School is de steun voor de Chinese regering gestegen van 86 procent in 2003 naar 93 procent in 2016.”

Hoe groot de steun voor de Partij écht is, blijft onduidelijk, want veel betrouwbare enquêtes zijn er niet.

“Het is wel zeer helder dat het vertrouwen van de Chinese bevolking in de regering veel groter is dan dat van westerse burgers in hun leiders. In de Edelman Trust Barometer van 2018 stond China qua vertrouwen in de regering bovenaan de ranking, met een score die twee keer zo hoog was als die van de Amerikaanse, Franse en Britse leiders.

“Ik ga nu al 41 jaar naar China. Ik zie het volk niet lijden, ik zie net heel tevreden mensen. Toen ik in 1976 naar Moskou ging, ontmoette ik héél weinig mensen die zo gelukkig waren. De meest optimistische jonge generatie vind je niet in de Verenigde Staten of België, maar in China. Ze zien een grote toekomst voor zich. Er is werk, stabiliteit, weinig criminaliteit, de luchtvervuiling neemt af, de jongeren kunnen zich ontplooien… De Chinezen staan niet achter één of andere leninistische ideologie, ze steunen de CCP omdat die China heeft getransformeerd tot wat het nu is.”

Moeten we aanvaarden dat mensen gelukkig zijn in een onvrije samenleving, met een beperkte vrijheid van meningsuiting, zonder vrije pers of verkiezingen?

“John Rawls, één van Amerika’s grootste ethici, zei dat een rechtvaardige samenleving er één is waarin je geboren wilt worden zonder te weten of je bij de rijkste of armste 10 procent zult horen. Een samenleving die de kwetsbaarste burgers onderdrukt, is niet rechtvaardig. Wel, ik zou verdorie níét in de onderlaag van de VS geboren willen worden – zeker niet als ik zwart zou zijn. De kans om er in de gevangenis te belanden als je in de armste 10 procent van de bevolking bent geboren, is minstens vijf keer groter dan in China. 63 procent van de zwarte Amerikanen heeft minstens één familielid in de gevangenis.

“De VS zijn een klassenmaatschappij geworden. De arbeidersklasse is al veertig jaar uitgesloten van economische groei, terwijl de superrijken hun rijkdom zagen exploderen. De econoom Angus Deaton heeft mooi aangetoond hoe die slechte economische vooruitzichten in de loop der tijd verergeren door een verstoord gezinsleven, maatschappelijk isolement, verslaving, obesitas en andere aandoeningen. Dan word je maar beter geboren in de onderste inkomenslaag in China, hoewel dat een armer land is dan de VS. Je kansen om in de gevangenis te belanden of geweld te ondergaan, zijn véél kleiner. Je verliest meer vrijheid door armoede in de VS dan je politieke vrijheid ooit waard kan zijn.”

Vrijheid in theorie is niet hetzelfde als vrijheid in de praktijk?

“Exact. Waar is je vrijheid als je niets te eten hebt of als je buurt onveilig is? De Chinezen ervaren ontegensprekelijk politieke onderdrukking, maar ze bekijken vrijheid als een praktische kwestie.

“Het Chinese volk vergelijkt zijn toestand niet met die van andere samenlevingen, maar met die van vorige generaties. Als je bekijkt waar China stond in 1921 en waar het land vandaag staat, dan is dat een wereld van verschil. De laatste veertig jaar waren op het vlak van menselijke en sociale ontwikkeling de belangrijkste periode in de vierduizendjarige Chinese geschiedenis. De Chinezen hebben in twee generaties een renaissance beleefd. Hun persoonlijke vrijheden zijn explosief toegenomen. Onder Mao konden Chinese burgers niet kiezen wat ze droegen, waar ze woonden, wat ze studeerden en waar ze werkten. Naar het buitenland reizen was verboden. Dat zijn allemaal individuele basisvrijheden die Chinezen nu als evident beschouwen. De CCP bemoeit zich niet meer actief met het dagelijkse leven van haar burgers. De mensen in Shanghai zijn beter gekleed dan Belgen. (lachje) De druk die de Chinese regering dagelijks op haar bevolking legt, is al bij al niet zo zwaar. De beperkingen van de overheid liggen op een hoger, systemisch niveau: ze mogen geen partijen oprichten of kiezen wie hun leiders zijn.”

AFKEER VAN RISICO’S

Beweert u dat het Chinese volk goed beseft wat democratieën zijn, maar zelf een antidemocratische cultuur verkiest?

“Vanuit Chinees oogpunt is sociale en politieke orde belangrijker dan chaos. Ze willen liever meer dan minder regels. Zo omarmen ze het sociaal kredietsysteem (waarbij burgers een score toegekend krijgen voor hun gedrag, waarmee ze bepaalde rechten kunnen verdienen of verliezen, red.) omdat ze daardoor weten wie ze kunnen vertrouwen. In die zin wordt de legitimiteit voor de CCP van onderen uit opgebouwd.

“Zoals de Amerikaanse ambassadeur Chas Freeman het uitlegde: China is in oppervlakte slechts iets groter dan de Verenigde Staten, maar er zijn 1,4 miljard Chinezen (tegenover 328 miljoen Amerikanen, red.), met slechts een derde van het bebouwbare land en een kwart van het water waarover de Amerikanen beschikken. Met de Chinese verhouding tussen bevolkingsaantal en agrarische hulpbronnen zou Amerika bijna 4 miljard inwoners tellen. Prop zoveel Amerikanen op elkaar en ze zouden wellicht een stuk minder tolerant zijn voor maatschappelijke wanorde, en anders denken over geboorteplanning dan nu. Ze zouden zich ook meer zorgen maken om hun veiligheid en overlevingskansen. Zestig jaar geleden stierven ongeveer 30 miljoen Chinezen in een door de mens veroorzaakte hongersnood die bekendstaat als de Grote Sprong Voorwaarts. De Chinezen zijn zich er terdege van bewust dat ze maar een kleine foutenmarge hebben. Daardoor hebben ze een natuurlijke afkeer van risico’s en chaos, en zijn ze in buitenlandse aangelegenheden meestal voorspelbaarder dan het Westen momenteel is.”

Hoe kijkt u naar het politieke protest in China van de laatste jaren?

“Er zijn elk jaar 187.000 demonstraties in China, maar die gaan vaak over financiële vergoedingen in fabrieken of boerderijen, niet over fundamentele rechten. Het zijn geen demonstraties tegen de centrale regering. Het doel van de demonstraties is juist om de aandacht van die regering te trekken, die vaak wordt gezien als de redder en helpende hand tegen corrupte plaatselijke functionarissen. Dat de 1,4 miljard Chinezen zich relatief op hun gemak voelen met een sociale en politieke orde die totaal anders is dan de westerse, zou in het Westen aanleiding moeten geven tot diepe introspectie. Is het verstandig te denken dat er maar één weg is die alle samenlevingen moeten bewandelen als ze groei en vooruitgang willen? Ik vrees dat westerlingen nog moeten beseffen dat we volop evolueren van een wereld met één dominante beschaving naar een wereld met meerdere succesvolle beschavingen, elk met hun eigen samenlevings- en regeringsmodel. Een multipolaire planeet. De Chinese samenleving is geen replica van de westerse, en doet het op veel vlakken gewoon beter.”

Was de Chinese gehoorzaamheid de sleutel tot succes in de strijd tegen covid-19?

“(knikt) Het Westen legt de nadruk op rechten, in China komen rechten met plichten. Je hebt een verantwoordelijkheid tegenover de samenleving. Met een masker bescherm je niet alleen jezelf, maar ook je medeburgers.”

Door het zwakke optreden van China in het begin van 2020 groeide de corona-epidemie wel uit tot een pandemie.

“In plaats van steeds naar China te wijzen, zouden Europeanen en Amerikanen beter eens serieus nadenken waarom ze er niet in slagen beter met covid om te gaan. In een gesprek met Humo (in juni 2019, red.) legde ik al uit dat het Westen zichzelf de afgelopen decennia uit overmoed in slaap heeft gewiegd, net wanneer India en China wakker geworden zijn. We zagen het weer in het begin van de pandemie: China reageerde zogezegd sloom, maar het sloot al enkele wereldsteden aan de vooravond van Chinees Nieuwjaar, in januari, om het virus te controleren. Dat is zoals Kerstmis annuleren in Europa. Het Westen keek ernaar en dacht: ach, alleen een arm land als China kan geen pandemieën aan, wij lossen dat wel op. In The Lancet (toonaangevend medisch tijdschrift, red.) stond toen nochtans al duidelijk beschreven dat het menens was met het virus. De meeste westerse landen hebben de hele maand februari en begin maart verspild alvorens in actie te schieten. Die zelfgenoegzaamheid en arrogantie hebben geleid tot waar het Westen nu staat.

“Europa en Amerika zitten rond de 1.500 doden per miljoen inwoners. Oost-Azië telt er minder dan 50, China minder dan 10. Als de VS dat percentage doden hadden, zouden er minder dan 1.000 Amerikanen overleden zijn. Nu zijn het er 600.000 and counting. 599.000 overbodige doden: dat is toch choquerend? Het is duidelijk dat China íéts goed heeft gedaan in de strijd tegen covid.”

En toch leef ik liever in een land met een vrije pers.

“Natuurlijk. Jij bent ook geen Chinees. Ik ontken niet dat China geen vrije pers heeft. Maar als de Chinezen uitsluitend gevoed werden met propaganda, zou de samenleving instorten. Al die Chinese toeristen die België komen bezoeken, schrikken zich toch geen hoedje? Ze weten en leren veel over de wereld. China stuurt elk jaar 200.000 jonge mensen naar Amerika om te studeren. En in 2019 bezochten 130 miljoen Chinezen het buitenland. Hoeveel keerden er vrijwillig terug naar China? 130 miljoen. Dat zou niet het geval zijn, mochten ze vinden dat ze in een tirannieke goelagstaat leven. Ze keren terug omdat ze het gevoel hebben dat ze terugkeren naar een beter geordende samenleving.”

BEVOLKINGSEXPLOSIE

De vrees leeft dat het autoritaire Chinese model zich als een olievlek zal verspreiden over de wereld. Mijn paranoïde grootvader zaliger leerde in de jaren 70 voor de zekerheid Russisch, vandaag zou hij lessen Mandarijn volgen.

“Ik kan het niet genoeg herhalen: de Chinese leiders hebben géén zendingsdrang en willen de wereld niet overnemen om iedereen Chinees te maken. China is een gesloten maatschappij terwijl Amerika een open maatschappij beweert te zijn, maar de grote paradox is dat de Chinese leiders makkelijker met een diverse wereld kunnen omgaan, omdat ze – in tegenstelling tot de Amerikanen – niet verwachten dat andere samenlevingen net zoals zij worden.”

China is neutraal en wil gewoon zaakjes doen: dat is al enkele decennia de mantra in de buitenlandpolitiek. Sinds 2000 is China van een kleine investeerder in hoog tempo Afrika’s grootste economische partner geworden.

“Inderdaad. China bouwt er wegen, bruggen, havens, ziekenhuizen… Het is win-win-win: de investeringen dragen bij aan de razendsnelle ontwikkeling van het continent, ze verzekeren welvaart voor de Chinese bedrijven en middenklasse én ze zijn goed voor Europa.”

China heeft dus wél zendingsdrang in Afrika. Er is de economische bedrijvigheid, maar voorts is het land ook actief op het vlak van kunst en onderwijs. Het promoot de eigen cultuur in Afrika door cultuurcentra op te richten, Chinees te onderwijzen in tientallen Confucius-instituten, en miljoenen Afrikanen kijken dagelijks Chinese televisie.

“De rol en invloed van China zullen ongetwijfeld meegroeien met de omvang van zijn economie. Maar het probleem van veel Europeanen is dat ze Afrikanen niet met respect behandelen. Ze gaan ervan uit dat de Afrikanen niet slim genoeg zijn om hun eigen beslissingen te nemen. Het Westen heeft Afrika eeuwenlang vreselijk behandeld. De Afrikanen nemen hun lot nu in eigen handen. Ze kunnen hun eigen keuzes maken, en op termijn is het voor iedereen goed dat Afrikaanse landen betere wegen, beter internet en betere tv-verbindingen hebben.”

Wat bedoelt u wanneer u zegt dat de Chinese investeringen in Afrika goed zijn voor Europa?

“De bevolkingsexplosie in Afrika wordt dé uitdaging van de 21ste eeuw voor Europa. In 1950 was de Afrikaanse bevolking half zo groot als die van Europa. Vandaag is ze meer dan dubbel zo groot als de Europese, en tegen 2100 zal ze tien keer zo groot zijn. Als Afrika zich economisch niet ontwikkelt, zullen Afrikanen massaal op bootjes naar Europa blijven komen. De Middellandse Zee houdt hen niet tegen, dat is inmiddels duidelijk. Dé nachtmerrie voor Europa is de implosie van het sociaal-democratische model, en dat doembeeld zal alleen maar realistischer worden als politici zoals de Hongaarse premier Viktor Orbán populairder worden. Zelfs bescheiden migratiegolfjes gaven extreemrechtse partijen wind in de zeilen. Ik was verbijsterd toen zelfs een gematigde Europeaan me op de bijeenkomst van het Wereld Economisch Forum toefluisterde: ‘Er is maar één oplossing voor de Afrikaanse migratie, Kishore, we moeten ze laten verdrinken in de Middellandse Zee.’ Dat soort morele ongevoeligheid staat haaks op het liberale, open karakter dat Europa in het naoorlogse tijdperk altijd heeft getoond.

“Om massamigratie tegen te houden, moet je investeren in Afrika. Banen creëren. En de grootste investeerder in Afrika vandaag is China. Merkel en co. zouden beter een bedankbriefje naar Peking sturen en partnerschappen sluiten met China. Washington zal zich daar fel tegen verzetten, maar als je blijft aanschurken tegen de VS en je om emotionele redenen tegen de Chinese betrokkenheid in Afrika kant, schiet je jezelf in de voet.”

UITGEPUT EN FUTLOOS

China zal in 2028 de grootste economie ter wereld worden: vijf jaar eerder dan aanvankelijk gedacht, met dank aan de pandemie.

“We focussen graag op de pandemie, maar kijk ook eens naar het voorbije decennium. In 2009 was de markt voor kleinhandelsgoederen in China 1,8 biljoen dollar waard, en die in de VS 4 biljoen. In 2019 bleek de Chinese economie niet ingestort ondanks jaren van handelsoorlog onder Trump. De markt van de VS groeide van 4 naar 5,5 biljoen dollar, die van China van 1,8 naar 6 biljoen. Drie keer zo groot, in tien jaar tijd.”

In mei 2020, een paar weken na de zware lockdowns, besliste China om 1,4 biljoen dollar te investeren in de technologieën van de toekomst. Europa en de VS lagen intussen op apegapen.

“(knikt) Het is verbijsterend hoe weinig mensen het ‘grote geheim’ van de Chinese regering kennen. De belangrijkste reden waarom het Chinese politieke systeem zo veerkrachtig lijkt, is dat China één van de intelligentste regeringen ter wereld heeft. De CCP is uniek, want ze werft rigoureus enkel de beste en intelligentste mensen aan. Vanuit een diepgewortelde afkeer van het communisme en dictatoriale heerschappijen verzetten westerse geleerden zich tegen het idee dat de CCP een goed functionerend bestuursinstrument zou kunnen zijn. Ze denken altijd maar aan de Sovjet-Unie: die is toch ook geïmplodeerd? Dit is anders. Tegen 2029 zal China de VS totaal overvleugeld hebben. Wie nu nog het tegendeel beweert, is ziende blind.

“Ik zie menselijke beschavingen als organismen met een levenscyclus. De Chinese samenleving heeft na veel ups en downs haar kracht hervonden. De cultuur, het zelfbeeld en het moreel van China ondergaan razendsnelle veranderingen. De westerse samenlevingen lijken daarentegen uitgeput en futloos. Ruim tweehonderd jaar lang heeft de westerse beschaving het veel beter gedaan dan de rest van de wereld, maar dat was een uitzondering: van het jaar 1 tot het jaar 1820 waren China en India altijd de beschavingen met de sterkste economie. Dat evenwicht wordt nu hersteld. Maar westerse leiders blijven naïef en arrogant dezelfde analyses maken. Op die manier verliezen de VS stilaan bondgenoten.”

President Biden verschilt in één opzicht níét van zijn voorganger Trump: hij beschouwt China als hét gevaar voor de VS.

“Er is wel een verschil in stijl. De tweets en communicatie van het Trump-kabinet waren soms ronduit beledigend. Maar het klopt, Donald Trump heeft met zijn handels- en technologieoorlog met China bij zowel de Republikeinen als de Democraten de handen op elkaar gekregen. Amerika is het er unaniem over eens dat China een bedreiging vormt, maar in mijn ogen is dat een mythe. De belangen van de VS en China zijn niet tegenstrijdig: ze willen de welvaart van hun inwoners verzekeren. Joe Biden wéét dat. Toen hij in 2019 campagne voerde voor de presidentsverkiezingen, zei hij terecht dat de sancties van Trump tegen China niet hadden gewerkt. In plaats daarvan hadden ze Amerikaanse boeren, consumenten en arbeiders geraakt.

“Wat is het doel van de Amerikanen met hun oorlog? Ze weten het zélf niet. Ze doen hun eigen burgers pijn. En het idee dat je een enorm land als China kunt stoppen met eenzijdige sancties, is absurd. De Amerikanen zouden zich op dit moment beter op zichzelf concentreren: het racisme, de polarisering, de vervreemding... De grootste vijand van Biden is niet China, maar nog steeds Trump. Als de president de blanke arbeidersklasse nu in de steek laat, wint Trump in 2024 opnieuw.

“China en de VS kunnen elkaar ook helpen. In het bestrijden van hun gemeenschappelijke vijand – klimaatverandering – maar ook zuiver economisch. De VS hebben een enorme behoefte aan infrastructuur om de economie weer een kickstart te geven. China heeft het kapitaal en de knowhow om Amerika te helpen. Het is een win-winsituatie.”

De aversie voor China komt niet uit de lucht vallen. Veel westerse landen verbieden Huawei om 5G-infrastructuur aan te leggen. De Chinese overheid heeft de eigen markt eerst tien jaar afgeschermd, waardoor Europese bedrijven er geen schijn van kans maakten. Vervolgens heeft China Huawei gesteund met tientallen miljarden aan exportkredieten. Huawei is machtig geworden door concurrentievervalsing, en nu komt het bedrijf zich in het Westen profileren als innovatiekampioen. Als we dat toelaten, zetten we de deur open voor een structureel verlies van welvaart.

“Op dat punt ga ik akkoord. Maar Europa moet zich weren door in dialoog te gaan met China. In de investeringsovereenkomst die China in december gesloten heeft met de EU, heeft het land veel beloftes gemaakt over het openen van de markt. De afspraken zijn duidelijk: als Huawei onbeperkte toegang krijgt tot de Europese markt, dan Nokia en co. ook tot China. Het China van vandaag is helemaal anders dan dat van dertig jaar geleden. De lage lonen zitten elders in de wereld, en klimaat en milieu zijn nu prioriteiten.”

U zegt zelf dat het Chinese model draait rond controle. Nogal wiedes dus, dat we hier geen 5G-netwerk willen van Huawei. Laat staan drones en surveillancecamera’s zoals China in Oost-Europa aan het verkopen is.

“China doet aan spionage, net zoals elke andere wereldmacht. (haalt zijn smartphone boven) Ik heb een iPhone. De Amerikaanse NSA (geheime dienst, red.) is dit interview as we speak aan het opnemen – dat weten we dankzij Edward Snowden. Misschien hebben de Britten er ook toegang toe. Waar je bent, met wie je ergens was, welke pornosites je bezoekt: de westerse mogendheden weten het allemaal. Het globale surveillancemodel bestáát dus al, tenzij je je smartphone wilt opgeven. Om maar te zeggen: die kritiek op China getuigt van hypocrisie. De dreiging komt niet alleen uit het Oosten, maar van overal. Daarom heb je een nieuw VN-verdrag nodig waarin elk land ter wereld zich akkoord verklaart om bepaalde basisregels rond privacy te volgen. Daarin ligt de oplossing.”

VECHTENDE APEN

In uw recentste boek Heeft China al gewonnen? schrijft u dat de westerse focus op China historisch te verklaren is. We zijn bang voor ‘het gele gevaar’.

“(knikt) Er heerst ongemak over het succes van een niet-witte beschaving. De angst voor ‘de Chinees’ is niet nieuw, die speelt al eeuwen in het Westen: van de angstaanjagende Mongolen die uit het Oosten kwamen en clichébeelden van de Aziaat in romans en films, over discriminatie tegen ‘spleetogen’ in Europa en de VS, tot de internering van Japanse Amerikanen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen ik als kind in een Britse kolonie woonde, las ik de populaire Fu Manchu-boeken. Onbewust begon ik te geloven dat de verpersoonlijking van het kwaad de vorm had van een gele man met spleetogen, zonder enige scrupules. Als die karikatuur al vat kon krijgen op mij, als niet-westerling, dan denk ik dat zulke angsten ook doorwerken in de reacties van Amerikaanse beleidsmakers op de opkomst van China. Wanneer zij hun besluiten nemen over China, zullen ze in alle oprechtheid zeggen dat ze dat doen op basis van rationele afwegingen, maar het is glashelder dat ze ook beïnvloed worden door emotionele, racistische motieven.”

In een gesprek met Humo noemde u het Westen hypocriet.

“Inderdaad. Het is heel makkelijk om China te bekritiseren voor de omgang met de Oeigoeren (een moslimminderheid in de autonome regio Xinjiang die in kampen wordt opgesloten, red.). Maar toen de VS enkele jaren geleden martelingen weer invoerden, stapte geen enkele Europese regering naar de VN-Mensenrechtencommissie. De Chinese regering heeft onschuldige moslims geïnterneerd in heropvoedingskampen, de VS hebben sinds 9/11 duizenden onschuldige moslims gemarteld of vermoord. Is dat zo verschillend?

“Verbiedt de Belgische overheid bedrijven om nog handel te drijven met Qatari en Saudi’s? Nee toch? Elk land hanteert zulke dubbele standaarden. Het Westen én China moeten eerst en vooral naar zichzelf kijken. En in de tussentijd pragmatische handelsrelaties onderhouden.”

Vreest u op termijn voor een gewapend conflict?

“Ik denk het niet. Als twee kernmachten ten strijde trekken, zijn er enkel verliezers. We spreken dan over miljoenen slachtoffers en tientallen steden die van de kaart worden geveegd. Welke meningsverschillen de VS en China ook hebben over Hongkong en Taiwan, het is beter die vreedzaam op te lossen. De geschiedenis leert ons trouwens dat China fundamenteel anders is dan Amerika: militaire middelen zullen niet snel China’s eerste optie zijn.”

Is dit dan geen nieuwe Koude Oorlog?

“Volgens mij niet. De wapenwedloop bestaat nu maar aan één kant. Eén van de oorzaken van de achteruitgang van de VS is hun torenhoge defensiebudget. Hoe meer Amerika uitgeeft aan wapensystemen die nooit tegen China zullen worden gebruikt, hoe beter voor China. Net als de voormalige Sovjet-Unie zit het huidige Amerika gevangen in verstikkende denkprocessen waaruit het zich niet kan bevrijden.

“Bovendien was de handel tussen de VS en de Sovjet-Unie vrijwel onbestaande. Vandaag is China de op twee na belangrijkste handelspartner van Amerika. Mijn boodschap is dat beide landen meer hebben aan samenwerking dan aan strijd. De meeste Amerikanen weten niet dat ook China last heeft van binnenlands terrorisme. Als ze dat wel wisten, zouden ze het nut inzien van Chinees-Amerikaanse samenwerking.”

U sluit uw boek af met een analogie: we zijn als apen die vechten terwijl ons huis in brand staat.

“Dé uitdaging voor de menselijke soort is eenvoudig: kan ze laten zien dat ze nog altijd de intelligentste soort is en de planeet behouden voor toekomstige generaties? Als twee groepen apen een territoriumstrijd zouden voeren terwijl het oerwoud rond hen in brand staat, zouden mensen daar vol medelijden naar kijken. Precies dat beeld zullen toekomstige generaties van Amerika en China hebben als die landen blijven focussen op hun verschillen terwijl de aarde in groot gevaar verkeert. Uiteindelijk is dat wat de 6 miljard mensen in de rest van de wereld van Amerika en China verwachten: dat ze de planeet redden en de levensomstandigheden van de mensheid verbeteren, ook die van hun eigen bevolking. Daarom zal de grote vraag uiteindelijk niet zijn of Amerika of China heeft gewonnen, maar of de mensheid heeft gewonnen.”

U zult vast blij zijn dat Trump weg is, want hij stapte uit allerlei internationale organisaties.

“Ik hoop dat de VS het beter doen dan de afgelopen jaren, en dat Biden er weer het land van maakt dat de wereld heeft leren bewonderen. Door uit de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldhandelsorganisatie te stappen, heeft Trump de VS vervreemd van andere machtsblokken. Als Europa, Amerika en China de internationale samenwerking nieuw leven inblazen, biedt dat hoop voor de wereld. Een nieuwe wereldwijde samenwerking is de beste manier om de geopolitieke wedstrijd tussen Amerika en China in te tomen.”

© Humo