‘Tankkaarten, dat kan toch niet meer? Fiscale aftrek voor bedrijfswagens moeten we uitfaseren’

Jeremie Vaneeckhout (37) ontvangt ons in café De Sportduif in Anzegem, een oerkroeg met een tapbiljart, een gastvrije barmoeder en kaartende mannen met petten. Hij blijft naar eigen zeggen ‘een boerke uit de Vlaamse Ardennen’, ook al slijt hij zijn dagen voornamelijk in Brussel nu hij het voorzitterschap van Groen deelt met Nadia Naji. De twee hebben meer dan de handen vol, met de aanhoudende kritiek op hun energieminister Tinne Van der Straeten, de bocht over de sluiting van de jongste twee kerncentrales en de deal met Engie. Maar de covoorzitter staat pal: ‘Ik kan onmogelijk corrupt worden: er bestaan te veel gênante foto’s van mij.’

First things first: spreekt u uw voornaam uit met een ‘zj’ of een ‘j’?

Jeremie Vaneeckhout: “Mijn ouders zeggen Jeremie met een ‘j’, maar ik zal niemand slaan die het anders doet (lacht). Ik kom uit een gezin met zes kinderen, dan leer je snel dat je jezelf niet te belangrijk moet vinden. Als voetballer bij SV Anzegem was ik populair, omdat ik voor ambiance zorgde en het niet erg vond om op de bank te zitten. Bij de Chiro stond ik ook altijd op de eerste rij om gekke nummertjes op te voeren.”

U schijnt ook een verdienstelijk zanger te zijn.

Vaneeckhout: “Ik heb jaren in een koor gezeten en durf te zeggen dat ik beter zing dan Conner Rousseau. Op mijn 18de heb ik zelfs overwogen om kleinkunst te gaan studeren.”

De makers van The Masked Singer mogen u dus bellen?

Vaneeckhout: “Waarom niet? Ik heb in mijn leven al veel zotte pakken gedragen (lacht). Mijn beste vriend zegt dat ik onmogelijk corrupt kan worden, omdat hij zoveel gênante foto’s van mij heeft. Ik ben nooit bang geweest om mezelf belachelijk te maken. Helaas is dat soort zelfrelativering schaars in de politiek. Ik zie te veel narcisten die zichzelf de geniaalste mens in de Wetstraat vinden. Maar als je jezelf de zonnekoning waant, heb je de verkeerde job gekozen. In ons systeem moet je vooral kunnen samenwerken met anderen om iets te bereiken. Die hele personencultus staat daar haaks op.”

U bent de minst ijdele partijvoorzitter van allemaal?

Vaneeckhout: “Dat beschouw ik als een compliment! De dag dat iemand mij komt zeggen dat ik veranderd ben, stop ik ermee. Toen ik twee jaar schepen was hier in Anzegem, vertelde een vriend me dat de mensen roddelden dat ik mezelf te goed voelde voor de gemeente. Dat was een grap, maar ik ben daar twee weken slecht van geweest. Het feit dat je als politicus mensen tegen je in het harnas jaagt en sommigen je zelfs gaan haten, vind ik het lastigste aan deze job. Dat staat ver van mijn persoonlijkheid.”

Waar droomde u van als kind?

Vaneeckhout: “Ik wilde de wereld verbeteren en mensen inspireren als leider. Als ze in de lagere school een klasverantwoordelijke zochten, stak ik altijd mijn hand op. Mijn moeder was godsdienstlerares, mijn vader maatschappelijk werker bij het OCMW: wij zijn mensen die goed voor anderen willen zorgen.”

Bent u gelovig?

Vaneeckhout: “De eucharistieviering is een ritueel uit mijn jeugd dat ik koester. Ik ga nog geregeld naar de kerk, omdat ik daar rust vind. Voor mij is dat hetzelfde als naar een goeie plaat luisteren: je denkt na over het leven en haalt energie uit die verbinding tussen mensen. Na mijn studies politieke wetenschappen en beleidseconomie heb ik nog een master in wereldreligies gevolgd. Maar ik geloof niet dat een god de wereld heeft geschapen en elke dag ingrijpt in ons leven. Ik ben ook heel progressief als het over abortus, euthanasie en holebirechten gaat.”

Cd&v was nooit een optie voor u?

Vaneeckhout: “Nee, de kloof tussen waar cd&v voor stond en wat ze deden, vond ik te groot. Ze traden toe tot om het even welke coalitie om aan de macht te blijven, maar ze pakten de problemen niet aan. In 2006 boden ze mij een plaats aan op de lijst, maar ik wilde dat enkel doen als groene. Dat zagen ze niet zitten.”

Waarom koos u voor Groen?

Vaneeckhout: “Ik ben altijd gevoelig geweest voor dierenleed. Als mijn vader een haan slachtte, riep ik dat hij een moordenaar was (lacht). Ook de lessen van pater Luc Versteylen (de oprichter van Groen-voorloper Agalev, red.) in het middelbaar zijn me altijd bijgebleven. Respect voor de planeet, internationale solidariteit, oog voor kwetsbaarheid, het besef dat we niet alleen gelukkig worden van materiële dingen: dat zat allemaal diep in mij. Na mijn studie ging ik voor Groen werken en werd ik parlementair medewerker van Kristof Calvo. In Anzegem hadden we nog geen afdeling, maar er bleken zeven leden van Groen te wonen. Met hen heb ik Groen Anzegem opgericht en een kartel met cd&v gevormd. Twee jaar later, in 2013, werd ik schepen.”

Daarna bleef het snel gaan: u werd achtereenvolgens ondervoorzitter van Meyrem Almaci, Vlaams Parlementslid en nu partijvoorzitter.

Vaneeckhout: “Toen Meyrem in maart haar afscheid aankondigde, begon het te kriebelen. Sommigen zeiden: ‘De partij heeft het moeilijk, zou je dat nu wel doen?’ Maar je zit toch niet in de politiek om je weg te steken? Ik wil iemand zijn die rechtstaat wanneer het moeilijk gaat. Met Nadia Naji vond ik iemand met wie het geweldig klikt. We zijn heel complementair: ik ben een jongen van den buiten die gerijpt is in de partij, zij komt uit Brussel en heeft een heel frisse blik omdat ze nog maar twee jaar lid is.”

Wat is het belangrijkste dat Nadia Naji en u in de partij hebben veranderd?

Vaneeckhout: “We hebben het enthousiasme en het geloof in eigen kunnen teruggebracht. Ons project heette Trots op Groen. De voorbije jaren waren we te veel in een hoekje gekropen, omdat de verkiezingsuitslag tegenviel en men op onze kap zat. Dat moest anders.”

Hebt u persoonlijke voornemens gemaakt voor 2023?

Vaneeckhout: “Mijn voornemen van 2022 was gezonder leven. Dankzij intermittent fasting en groepslessen in de fitness is dat gelukt: ik ben 15 kilo afgevallen, weliswaar vóór ik voorzitter werd. Nu wil ik mijn gewicht stabiel houden, niet per se om mager te zijn, maar om over tien jaar nog samen met mijn dochters te kunnen gaan joggen. Ze zijn nu 2, 4 en 6 jaar. Ondanks mijn hectische leven wil ik een goeie papa zijn. Gelukkig doen Nadia en ik deze job samen, zodat we de taken kunnen verdelen en tijdens vakanties ook een paar dagen kunnen ontkoppelen. Als je als partij mentaal welzijn belangrijk vindt, moet je zelf het goede voorbeeld geven.”

Volgens mijn bronnen lukt dat niet altijd.

Vaneeckhout (lacht): “De dag vóór Meyrem en ik ons voorstelden als kandidaat-voorzitters, ben ik getrouwd. Ik lag om zeven uur ’s morgens in bed en ben om acht uur opgestaan om naar Antwerpen te rijden. Geen ideaal scenario, maar het kon niet anders, want de dag erna vertrokken we op huwelijksreis.”

Gelukkig had u geen kater, want u drinkt niet.

Vaneeckhout: “Ik heb in mijn hele leven één pint gedronken. Ik had gewed met een maat dat ik er eentje zou drinken als hij ooit een bier op de markt zou brengen. Die belofte heb ik gehouden, maar het zegt me niks. Ik heb in mijn jeugd gezien wat alcohol kan aanrichten met een mens, en vooral met de mensen errond. Niet in ons gezin, maar toch nabij genoeg. Ik heb ook geen alcohol nodig om me te amuseren. Mijn vrienden denken dat ik als baby in een vat bier ben gevallen zoals Obelix in de toverdrank: ik lijk permanent dronken (lacht, terwijl zijn woordvoerster verschrikt kijkt). Oei, zeg ik te veel? Ik ben benieuwd hoe ik me zou gedragen als ik eens écht zat zou zijn. Volgens mijn vrouw proberen we dat beter eerst in beperkte kring. Maar eigenlijk heeft mijn alcoholban vooral voordelen. Mijn gezelschap heeft altijd een bob, en als ik tot ’s nachts op een receptie sta, ben ik fris voor de volgende ochtendvergadering, in tegenstelling tot politici die wél drinken.”

SMART VILLAGES

Vorig jaar bracht u het boek Vergeten land uit, over het succes van Vlaams Belang op het platteland. Wat was uw conclusie?

Vaneeckhout: “Die zwarte zondag werd gezien als een opstoot van racisme op het platteland, maar daar geloof ik niet in. Het gaat vooral om verwaarlozing. Er is de laatste twintig jaar terecht veel geld gegaan naar stadsontwikkeling, maar de boerenbuiten werd vergeten. Onze dertien centrumsteden vertegenwoordigen 25 procent van de Vlaamse bevolking, maar krijgen 58 procent van de middelen voor lokale besturen. Antwerpen slokt in z’n eentje zelfs een kwart van dat geld op, terwijl het maar 8 procent van de bevolking en 2 procent van de Vlaamse oppervlakte telt. Ook de budgetten voor fietspaden, openbaar vervoer en zorgprojecten gaan vooral naar de steden. Daardoor veranderen dorpen en plattelandsgehuchten in woestijnen zonder publieke dienstverlening. De mutualiteiten, vakbonden, postkantoren en bankautomaten verdwijnen. De parochiezalen, bakkers en cafés sluiten.

“Mensen komen niet meer samen, iedereen wil een zwembad in z’n eigen tuin. Er passeert nog amper een bus en de fietspaden zijn nog even slecht als vijftien jaar geleden. En dan zijn we verbaasd dat mensen bitter en eenzaam worden. Veel dorpelingen voelen zich in de steek gelaten door de politiek. Ze hebben het gevoel dat ze op allerlei vlakken moeten inboeten en hun greep verliezen op een te snel veranderende wereld. Wie geen toekomst meer ziet, gaat zich als een verliezer gedragen. Als politici moeten wij ervoor zorgen dat mensen weer hoop krijgen. Maar veel partijen ondergaan de zaken en stralen machteloosheid uit.”

Er druipt nostalgie uit uw boek, naar de tijd dat mensen ’s zondag naar de kerk gingen, en daarna op café.

Vaneeckhout: “Ik wil niet terug naar vroeger, we moeten de dorpen van de 21ste eeuw creëren. De steden krijgen subsidies om smart cities te worden, waardoor ze een schitterende digitale dienstverlening kunnen organiseren, maar waar blijven de smart villages?”

U schrijft: ‘Velen op het platteland hebben best een goed leven en toch voelen ze zich benadeeld.’ Is de Vlaamse middenklasser te verwend?

Vaneeckhout: “Nee. De mensen verwachten terecht dat de politiek hen beschermt. Door trouw te zweren aan het status quo hebben de traditionele partijen en de N-VA dat nagelaten. Hun historische verantwoordelijkheid is verpletterend. Ze hebben de overheid kapotbespaard, ons milieu om zeep geholpen, de kinderopvang verwaarloosd, de wachtlijsten voor geestelijke gezondheidszorg laten ontsporen en ons onderwijs laten verloederen.

“Het prototype van de hardwerkende Vlaming is de boer. Cd&v heeft hun dertig jaar lang verteld dat ze vooral zo voort moesten doen: grootschaliger, intensiever, internationaler. Daardoor gaan onze bossen kapot, worden onze waterlopen vergiftigd en blijven de boeren kromgewerkt achter met een hoop schulden en een te klein pensioen. Mijn grootvader heeft de stiel ook moeten opgeven, omdat het onleefbaar werd. Cd&v is de láátste partij die mag claimen dat ze opkomt voor de boeren. Ze hebben hen in de steek gelaten door de belangen van de Boerenbond te verdedigen.”

Steunt u het stikstofakkoord waarover de Vlaamse regering de komende weken nog zal clashen?

Vaneeckhout: “Wij steunen minister Zuhal Demir (N-VA) in haar streven om de uitstoot te verlagen. Door het jarenlange non-beleid van cd&v moet zij nu drastisch ingrijpen. Maar zo’n ingreep moet verder gaan dan wat piekbelasters sluiten en de veestapel verkleinen. Je moet een plan schrijven voor de landbouw van de toekomst. Demir voert oorlog tegen cd&v en de Boerenbond, maar ze geeft de boeren geen perspectief. Het stikstofakkoord heeft 2030 als horizon, maar daarna herbegint het debat over strengere normen voor 2050. Natuurlijk zegt die sector dan: ‘Wij geloven u niet meer.’”

Van de Boerenbond mag het stikstofakkoord van tafel, aangezien veel oudere boeren geen opvolger hebben. De uitstoot zal vanzelf dalen.

Vaneeckhout: “Vaak neemt de agro-industrie, waartoe de Boerenbond behoort, die stallen over, en dan daalt de uitstoot níét. Ik wil geen Vlaanderen met alleen nog vijftig industriële herenboeren die voor de wereldmarkt produceren, want dat model maakt ons kwetsbaar: als China de deur dichtgooit voor ons varkensvlees, klapt de prijs in elkaar en stapelen de verliezen zich op. In mijn model werken onze boeren vooral voor de lokale markt en op een duurzame manier. De kosten van de vervuiling en het vervoer moeten in de prijs zitten. Zo beschermen we onze boeren, want dan wordt Argentijnse steak hier duurder dan Belgische. Maar wat doen de traditionele partijen? Ze sluiten volop internationale handelsakkoorden af die onze boeren in de zak zetten.”

Ook de lage-emissiezones en het aangekondigde verbod op brandstofwagens in de steden maken veel plattelandsbewoners boos.

Vaneeckhout: “De meesten beseffen heus wel dat het niet oké is dat kinderen in Brussel, Gent en Antwerpen in ziekmakende lucht moeten opgroeien. Dat verbod op brandstofwagens gaat pas in vanaf 2031. De mensen kunnen er rekening mee houden bij de aankoop van hun volgende wagen. Maar het beleid moet ook alternatieven voorzien, zoals gratis park-and-rides in de rand en snel openbaar vervoer. Je kunt mensen meekrijgen als je hun ook zegt wat ze erbij wínnen. Maar als je jarenlang op De Lijn bespaart, is het natuurlijk moeilijk om mensen te overtuigen om de bus of de tram te nemen.”

BEGROTINGSFETISJ

Hoe denkt u de verdere verrechtsing van het platteland te stoppen?

Vaneeckhout: “Door Vlaams Belang vooral niet achterna te hollen. Ik stoor me aan politici die hun discours overnemen, in de hoop beter te scoren in de peilingen.”

U doelt op Vooruit-voorzitter Conner Rousseau en zijn uitspraken over Molenbeek?

Vaneeckhout: “Hij is lang niet de enige, maar zulke uitspraken zijn niet onschuldig. Je geeft een dramatisch signaal aan mensen en je gebruikt een strategie die niet werkt. Als we Vlaams Belang willen stoppen, moeten we resultaten boeken en de mensen eigenaar maken van een toekomstproject. Als premier Alexander De Croo zegt dat we vijf à tien moeilijke winters tegemoet gaan, moet hij ook een plan van aanpak tonen.”

Is er wel geld voor zo’n plan? We hebben de slechtste begroting van Europa en door de stijgende rente betalen we de komende jaren minstens 15 miljard euro per jaar aan intresten op onze hoge staatsschuld.

Vaneeckhout: “Ik maak me daar ook zorgen over, maar het lijkt alsof dat nog ons enige probleem is.”

Is het niet de basis van goed bestuur om de rekening te laten kloppen en de beleidsruimte voor de volgende generaties niet op te slurpen?

Vaneeckhout: “Een begroting is het bilan van één jaar, ik ben geïnteresseerd in waar we over tíén jaar staan. Daarvoor moet je durven te investeren. De Vlaamse regering zegt dat haar begroting op orde is, maar wat ben je daarmee als er klassen zonder leerkracht zijn, de wachtlijsten in de jeugdzorg buitensporig lang worden en kindercrèches door personeelsgebrek moeten sluiten? Zo schep je drama’s die over tien jaar veel geld kosten, want door onze kinderen tekort te doen, creëer je de werklozen en verslaafden van morgen.”

Maar de federale regering slaagt er zelfs met een rotslechte begroting niet in om haar kerntaken te vervullen: de NMBS is een zootje, de politie is onderbemand, justitie kampt met achterstand en het leger zit op droog zaad.

Vaneeckhout: “Daarom ben ik zo hard voor wat de machtspartijen de voorbije decennia hebben aangericht. Pappen en nat houden, dat was hun beleid. Wij durven wél voor verandering te kiezen. Bij de NMBS hebben we nu voor het eerst in tien jaar een beheerscontract afgesloten dat een beter openbaar vervoer mogelijk maakt.

“De N-VA, die nu zo hard toetert over de begroting, zou beter zwijgen: in de vorige regering hebben zij met de taxshift een gat van 6 miljard euro geslagen. Dan is het te makkelijk om achteraf kritiek te uiten op een regering die in het rood moet gaan om de samenleving door twee zware crisissen te loodsen. Ik vind het verdedigbaar dat we de laagste pensioenen hebben verhoogd en de mensen helpen om hun energiefactuur te betalen.”

Maar moest dat zo gul? Zelfs multimiljonairs met een zwembad profiteren van de lagere btw en de energiepremies die jullie de komende drie maanden blijven uitstrooien, terwijl de energieprijzen al fors zijn gedaald.

Vaneeckhout: “Van ons mocht die steun gerichter zijn, maar de liberalen en cd&v wilden de energiepremies breed uitsmeren omdat ze blijkbaar vinden dat iederéén tot de middenklasse behoort. Dat zijn dan de partijen die zeggen dat wíj te veel geld willen uitgeven. Dit voorjaar moeten we grote hervormingen doorvoeren, zodat onze pensioenen betaalbaar blijven en werken aantrekkelijker wordt. Ook dat moet gericht gebeuren: geen lastenverlagingen voor iedereen. En geen ongedekte cheques meer! De kosten daarvan moeten we compenseren met belastingen op vervuiling en vermogen.”

Waaraan denkt u concreet?

Vaneeckhout: “Een kwart van het vermogen in België is in handen van de 1 procent rijksten. Dan is het logisch dat je van die mensen een extra inspanning vraagt, bijvoorbeeld met een hogere effectentaks. We moeten ook stoppen met fossiele brandstoffen te subsidiëren. Tankkaarten, dat kan toch niet meer? Ook de fiscale aftrek voor bedrijfswagens moeten we uitfaseren, het liefst voor 2030. Het is absurd dat 85 procent van de mensen meer belastingen moet betalen om een gunstregime voor de overige 15 procent in stand te houden. Die 15 procent hééft het al goed, hè? En door de fiscale hervorming zullen ze ook meer loon overhouden.”

U gaat ‘Monsieur Non’ tegenkomen: MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez.

Vaneeckhout: “Als Bouchez de geschiedenis wil ingaan als de lobbyist van de rijkste 1 procent, moet hij dat weten. Hij verwijt ons dogma’s, maar er is geen grotere dogmaticus dan hij. Zelfs over het belastingvoordeel op tweede woningen deed hij moeilijk. Er zijn zóveel taboes die het gat in onze begroting zouden helpen verkleinen. Als we fraude zouden bestrijden zoals in de ons omringende landen, halen we elk jaar 10 à 12 miljard euro extra op.”

MUUR ROND EUROPA

België kampt met een aanslepende asielcrisis. Mogen we zeggen dat u al lang het ontslag van staatssecretaris Nicole De Moor (cd&v) had gevraagd als u in de oppositie zat?

Vaneeckhout: “Wij zijn ook zeer scherp in de regering. Het verbaast me wel dat we de enigen zijn. Andere partijen vinden het blijkbaar niet populair om voor de mensenrechten op te komen, maar ik geef geen millimeter toe.”

Denkt u dat de regering bewust niet te fanatiek voor bijkomende opvang zorgt om asielzoekers af te schrikken?

Vaneeckhout: “Dan bewijst de huidige situatie toch dat die tactiek niet werkt? Die crisis sleept al meer dan een jaar aan. Maar ik denk wel dat De Moor het wil oplossen.”

Ze wijst jullie oplossingen – opvang in hotels en een dwingend spreidingsplan voor alle gemeenten – nochtans af.

Vaneeckhout: “Dat is onbegrijpelijk. België pleit binnen de Europese Unie al jaren voor een eerlijke spreiding van asielzoekers over alle lidstaten, maar diezelfde politici willen niet weten van een eerlijke spreiding over alle gemeenten. Met vijftien plaatsen per gemeente creëer je negenduizend extra plaatsen. Als elke gemeente zijn duit in het zakje doet, zullen de lokale besturen dat aanvaarden. Nu wekt elk extra asielcentrum controverse op.”

Moeten we de instroom niet proberen in te perken?

Vaneeckhout: “Jawel, door in te zetten op klimaatbeleid en ontwikkelingssamenwerking. Zo pak je de oorzaken aan. Maar daar is Vlaams Belang tegen. En de N-VA wil pushbacks: vluchtelingen buitenduwen en in hun miserie laten zitten.”

Is het niet naïef om te denken dat je migratie kunt stoppen met ontwikkelingssamenwerking? Door de vele oorlogen, de klimaatcrisis en de demografische boom van Afrika zal de migratiestroom de komende jaren wellicht nog aangroeien.

Vaneeckhout: “Daarom is het schandalig dat de Vlaamse regering zich verzet tegen het sociaal klimaatfonds dat die landen moet helpen beter om te gaan met de klimaatverandering. (Fel) Weet u wat naïef is? Denken dat je migratie kunt stoppen door een muur rond Europa te bouwen. De enige oplossing is meer Europese samenwerking.”

België, Nederland en Oostenrijk trekken de meeste asielzoekers in Europa aan, terwijl andere landen hun toegangsvoorwaarden verscherpen en daardoor nog maar enkele honderden nieuwkomers per jaar aantrekken. Ook Conner Rousseau zei onlangs in Humo dat we onze sociale zekerheid moeten afschermen voor nieuwkomers.

Vaneeckhout: “Vorig jaar gaf Vooruit nog kritiek toen de Vlaamse regering sociale toelagen voor nieuwkomers verlaagde, nu juicht hij zo’n verlaging toe. Blijkbaar is de drang om met de N-VA te besturen zo groot dat hij hun voorstellen begint te kopiëren. Het is ver gekomen als Europese landen hun voeten vegen aan de mensenrechten. Dat is capituleren voor regimes zoals dat van Vladimir Poetin.”

Of rekening houden met het kleine draagvlak bij de bevolking, die voor extremere partijen dreigt te stemmen als de boel uit de hand loopt?

Vaneeckhout: “Natúúrlijk moet je zorgen dat migratie gecontroleerd blijft verlopen! Honderdduizend asielaanvragen per jaar is veel, maar niet onoverkomelijk. De werkgevers smeken om mensen die de tekorten op onze arbeidsmarkt kunnen aanvullen.”

Maar de werkzaamheidsgraad van mensen met migratieroots is in België de laagste in heel Europa. In Nederland zijn de Oekraïners aan het werk, bij ons niet, omdat de uitkeringen bijna even hoog zijn als de laagste lonen.

Vaneeckhout: “De uitkeringen zijn niet te hoog, we moeten de laagste lonen minder belasten, zodat werken aantrekkelijker wordt. Ook betere begeleiding is belangrijk. Laat die mensen Nederlands leren op de werkvloer, in plaats van te eisen dat ze eerst de taal kunnen. Maar je kunt geen wonderen verwachten van de VDAB, want die is kapotbespaard.”

VERSTREKEN DEADLINE

Afsluiten doen we met uw favoriete thema: energie. Met dikke tegenzin ging Groen vorig jaar akkoord met de verlenging van de twee jongste kerncentrales in ons land, Doel 4 en Tihange 3, maar de deal met uitbater Engie raakte niet tijdig rond.

Vaneeckhout: “Het steekt ook niet op een paar dagen. Het moet vooral een goeie deal zijn. Ook Engie heeft daar belang bij. Hun weigerachtige houding is veranderd, omdat de onzekerheid over de kosten van het nucleair afval weegt op hun beurskoers. Dat toont nog maar eens aan hoe slecht het economisch model van kerncentrales is.”

Uw oorspronkelijke eis om alle kerncentrales te sluiten heeft onze energiebevoorrading wel in gevaar gebracht. Volgens netbeheerders Elia en Fluxys dreigen er flinke tekorten in de winters van 2024, 2025 en 2026. Doel 4 en Tihange 3 zullen pas in 2027 weer klaar zijn. Vreest u niet dat de kiezer u daarvoor de rekening zal presenteren?

Vaneeckhout: “Over de kernuitstap werd twintig jaar geleden al beslist, maar de andere partijen deden niets om die voor te bereiden. Wij wel, vanaf dag één in deze regering. We zaten perfect op schema om de kernuitstap zonder problemen te realiseren, tot de oorlog in Oekraïne uitbrak en de Franse kerncentrales één voor één uitvielen. Toen hebben we het roer omgegooid, want we nemen geen risico’s met de energiebevoorrading. De partijen die ons constant aanvallen, hadden in de vorige regering zelf de kans om de twee jongste kerncentrales te verlengen. Maar zij hebben de kernuitstap bevestigd en een plan gemaakt voor zeven of acht gascentrales. Wij doen het met twee of drie, omdat minister Tinne Van der Straeten keihard investeert in hernieuwbare energie. De vervierdubbeling van windenergie op zee voorziet straks alle Belgische gezinnen van stroom.”

Van der Straetens collega in de Vlaamse regering Zuhal Demir wil onderzoeken of die kan participeren in de nieuwe kerncentrale die Nederland in Borssele wil bouwen.

Vaneeckhout: “In plaats van daar miljarden aan te verspillen, zou Demir dat geld beter in energierenovaties steken. De helft van het gasverbruik in België komt van de huishoudens. Ons woningpark behoort tot de slechtste van Europa, maar 40 procent van de Vlamingen zegt dat ze geen renovatie kunnen betalen met de huidige steunmechanismen. Vervang die door prefinanciering van de overheid en je boekt snel resultaten, in plaats van te rekenen op een kerncentrale die er ten vroegste over vijftien jaar zal staan. Ach, Demir wilde zich gewoon nog eens tegen ons afzetten met een fictieverhaaltje.”

Ze is niet de enige: in zijn laatste interviews noemde N-VA-voorzitter Bart De Wever het groene denken ‘waanzin’ en ‘antimenselijk’. Hij is boos omdat Europa heeft beslist dat burgers en bedrijven vanaf 2027 meer zullen moeten betalen voor de CO2 die ze uitstoten via verwarming en vervoer. Ook de uitstootrechten voor de zware industrie worden duurder, wat hem doet vrezen dat die bedrijven hier zullen vertrekken.

Vaneeckhout: “Ik vrees dat zijn kleinkinderen heel streng over hem zullen oordelen. Hij beseft dat er een klimaatprobleem is, maar wil er niks aan doen. De technologie zal alles wel oplossen, maar intussen moet iedereen vrolijk en gratis kunnen blijven vervuilen. Dat discours is nog schadelijker dan het klimaatnegationisme. Als je nu niet vol inzet op de klimaattransitie, creëer je menselijke drama’s en gigantische financiële putten voor de volgende generaties.”

© Humo