Sociale media grijpen hard in bij Trump, ná ongenadige kritiek: ‘Jullie hebben bloed aan de handen’

In eerste instantie mocht de zittende president nog zijn gang gaan, maar later werden zijn opruiende boodschappen verwijderd. Even later werd Trump ook nog eens helemaal geschorst door Twitter en Facebook.

Niet alleen in Washington zelf, maar ook in de hoofdkantoren van de social media-bedrijven is het woensdag alle hens aan dek. Terwijl de menigte gewapend met confederatievlaggen en Trump-petjes het Capitool bezetten, krijgen Facebook en Twitter het voor de kiezen. De teneur: jullie hebben dit mogelijk gemaakt door jarenlang niet in te grijpen.

Chris Sacca, een vroegere investeerder in Twitter, verwoordt dit gevoel als volgt: “Jullie hebben bloed aan jullie handen, Jack (Dorsey, topman van Twitter - red.) en Zuck (Facebook-baas Mark Zuckerberg -red.). Vier jaar lang hebben jullie deze terreur gerationaliseerd. Aanzetten tot gewelddadig verraad is geen oefening in vrijheid van meningsuiting. Shut it down.”

Veel andere critici vinden dat het hoog tijd is om Trump helemaal van de platformen te verbannen. Zo ver zijn Twitter en Facebook uiteindelijk niet gegaan, maar hun maatregelen zijn zonder precedent. Twitter heeft uiteindelijk drie tweets van Trump verborgen en hem een schorsing van twaalf uur opgelegd. Daarna moet hij zich gaan gedragen. Als Trump doorgaat met het plaatsen van vergelijkbare tweets, kan hij permanent geblokkeerd worden, laat Twitter weten.

In een van de gewraakte tweets schrijft Trump dat de Amerikanen “de waarheid eisen” en dat zijn vicepresident Mike Pence “niet de moed had” in te grijpen. In een ander bericht stelt Trump dat de bestorming een gevolg is “van het hardhandige stelen van zijn verkiezingsoverwinning”.

De maatregelen van Twitter komen woensdagnacht (Belgische tijd) stapje voor stapje. Zo is de tweet waarin Trump begrip toont voor het geweld in eerste instantie zonder enige restrictie te zien. Daarna volgt al snel (binnen tien minuten) het inmiddels beproefde concept: Twitter plaatst er waarschuwingslabels bij en twitteraars kunnen het bericht niet retweeten, liken of erop reageren. Toch krijgt de tweet van Trump in die korte tijd tienduizenden reacties en likes.

Zijn tweet met een videoboodschap wordt miljoenen keren bekeken voordat hij, samen met de andere tweets, wordt weggehaald door Twitter.

Bij Facebook gaat het er intussen al niet anders aan toe. Ook hier plaatst Trump zijn boodschappen. En ook hier kan hij dat in eerste instantie zonder veel tegenwerking doen. Daarna plaatst Facebook er weliswaar een waarschuwing bij, maar de video kan nog naar hartenlust worden geliked en becommentarieerd. Pas daarna, terwijl de kritiek aanzwelt, gaat Facebook over tot verwijdering (“Dit is een noodgeval”) en uiteindelijk tot schorsing van de president voor 24 uur.

De maatregelen gelden ook voor Facebook-dochter Instagram, vanwege “overtredingen van het beleid”. De platformen kijken niet alleen naar wat Trump doet. Na de bezetting van het Capitool proberen de social mediabedrijven ook andere opruiende boodschappen te verwijderen, waaronder de hashtag #StormTheCapitol. Ook YouTube laat zich niet onbetuigd en verwijdert een video van Trump. Snapchat gaat een stap verder en schorst, net als Twitter en Facebook, het account van de president helemaal.

Het lijkt er op de hoofdkantoren verhit te zijn toegegaan. Buzzfeed schrijft dat geschokte Facebook-medewerkers intern pleiten voor een totale verwijdering van Trump op Facebook. Deze discussie wordt zonder opgaaf van redenen van het interne forum verwijderd. Later stuurt topman Zuckerberg een memo rond waarin hij in algemene termen spreekt over deze ‘donkere dagen in onze geschiedenis’.

Hoe ferm de uitspraken van de social mediabedrijven zijn en hoe stevig het uiteindelijke ingrijpen, de kritiek is luid. Dit is het resultaat van slap ingrijpen, betoogt Buzzfeed bijvoorbeeld. “Internetbedrijven die zijn claims ‘betwist’ noemen, hebben weinig gedaan om de vastberadenheid van een man die niet in staat is te begrijpen dat de meerderheid van de kiezers hem heeft afgewezen, te verzwakken. Hij wordt getweet en gepost, en nu betaalt het land daar de prijs voor.”

Ook The New York Times laat er geen misverstand over bestaan: dit werd op social media georganiseerd. Maar, benadrukt de krant ook: de minder bekende alternatieve platformen als Parler, Gab of Telegram spelen hier een belangrijke rol. Veel van de oproepen tot het bestormen van het Capitool werden de afgelopen dagen hier gedaan.

Met andere woorden: Trump-aanhangers hebben elkaar al lang gevonden op andere plekken. Twitter en Facebook mogen dan ingrijpen, dat geldt niet voor Parler, dat er juist prat op gaat dat daar alles mag worden gezegd.