Pieterjan De Smedt en Michaël Van Droogenbroeck: “Politici zijn geen dutskes”

Ze hebben elk hun eigen stijl, maar wie hen ooit bezig hoorde weet dat de politicus aan hun microfoon maar beter niet rond de pot kan draaien. En als van het Pieterjan De Smedt afhangt, stelt hij zijn vraag desnoods vijf keer of meer. “Voor mij is dat de logica zelve én de basis van elk interview. Een vraag stellen en blijven vasthouden tot je je antwoord krijgt. Of tot het voor de kijker duidelijk is dat de persoon in kwestie niet wil antwoorden. Want dat is ook een antwoord.”

Er is geen ontsnappen aan dus. Dat mocht menig politicus de voorbije maanden ondervinden. Michaël Van Droogenbroeck: “Ik bekijk graag de onderwerpen van Terzake en bij bepaalde items hoop ik bijna dat ze Pieterjan sturen. Want dan ben ik benieuwd wat dat gaat geven.”

Collega Joël De Ceulaer schreef het eerder al: wat zit er in het water bij de VRT? Er zit meer scherpte in de interviews en de nieuwsdienst slaagt er meer dan ooit in om mee de agenda te zetten. Daarbij worden nogal vaak jullie namen genoemd.

Van Droogenbroeck: “Het is niet dat ik plots ander water gedronken heb (lacht). Ik werk hier al dertien jaar op deze manier. Wel zijn we bij De ochtend in september begonnen met een nieuwe start. De bedoeling is om veel meer op het nieuws te zitten en te anticiperen. Eerder dan leutigheden te brengen die misschien fijn zijn om weten. Ook mijn collega’s zorgen mee voor de ommezwaai.”

De Smedt: “Bij Terzake is het scherpe interview helemaal terug van weggeweest. Een lang politiek interview op televisie, daar hebben we bijna een monopolie op. Dus willen we ons daarin onderscheiden. We werken daar hard aan met het hele team. En we merken dat het aanslaat, want onze kijkcijfers gaan omhoog en we worden vaker opgepikt door andere media.”

Je moet er ook wel de talenten voor hebben. On the spot goed luisteren, inpikken waar nodig en gefocust blijven op het krijgen van een antwoord. Het is niet iedereen gegeven.

VD: “Misschien hebben we dat in het verleden inderdaad wat te weinig gedaan. Ik kon me vroeger ook ergeren als ik hoorde dat iemand niet doorvroeg. Soms geven politici wel een richting aan, maar gaan ze die richting niet uit. Het is onze taak om dat duidelijk te krijgen.”

DS: “Ik vind wat ik doe eigenlijk niet zo moeilijk. Ik weet op voorhand wat ik wil weten en dan ga ik daar recht naartoe. Ik probeer voorbij het voorbereide antwoord van de politicus te geraken. Voor mij is dat een normale manier van handelen. Dat komt spontaan, maar ik probeer wel altijd vriendelijk en rustig te blijven. Ik stel misschien scherpe vragen, maar probeer ze wel hoffelijk te stellen.”

VD: “We mogen wel stellen dat we allebei voor iedereen de lat gelijk leggen en daardoor kunnen alle politici, van links tot rechts, zich daar wel in vinden.”

DS: “Dat is een feedback die ik vaak krijg vanuit de politiek. Je bent streng, maar je bent het wel voor iedereen.”

Hebben jullie grote voorbeelden? Leermeesters?

VD: “Ik heb vooral veel over politieke verslaggeving geleerd van Yves Ponnette, die toen ik begon bij de VRT voor Terzake werkte. En Ivan De Vadder natuurlijk. Hij is mijn echte leermeester en iemand waarmee ik nog altijd vaak terugkoppel. Maar leermeesters zijn er tot op een bepaald moment. Je werkt gaandeweg wel je eigen stijl uit.”

“Zelf vond ik het niet zo fijn, die eerste maanden in de Wetstraat destijds. Je moet daar je plaatsje veroveren. Soms letterlijk. Het is een gesloten clubje van mensen die al lang hetzelfde doen en van politici die gewoon zijn om met die mensen te werken. Om daar tussen te zitten als bleuke vond ik niet zo aangenaam. Dat heeft moeten groeien.”

DS: “Ik ken het gevoel. Die eerste keren in de Wetstraat waan je je echt bijna een indringer.”

Duiken politici ondertussen ineen van schrik als jullie hen contacteren?

DS: “Soms merk ik wel dat ze zenuwachtig zijn, ik merk het soms aan de benen. De minuten voor het interview vind ik altijd vreselijk. Want dan staat de politicus bij mij en hebben we een gezellige babbel. Maar als de camera loopt, moet ik hen dus, welja, kort houden. Ik heb ook al gehad dat ze nadien kwaad wegliepen. Al gaat dat meestal wel weer over. Maar er hangt dus een zekere spanning.”

VD: “Dat is ook gezond, lijkt me. Er moet geen al te amicale sfeer hangen maar evengoed geen vijandigheid. Onze rol is duidelijk en that’s it.”

Hebben jullie nooit het gevoel dat jullie iemand te hard aanpakken? De Gentse schepen Elke Decruynaere (Groen) misschien? Die gaf over de toestand van de sociale woningen het meest stuntelige interview ooit. Ze bleef telkens dezelfde drie zinnetjes herhalen. En u, meneer De Smedt, bleef maar doorvragen.

DS: “Ik had niet het gevoel dat ik te hard was. Ze wist heel goed dat we vier minuten hadden voor een interview, dat het dus niet enkel om een korte quote zou gaan. We doen dat bij Terzake trouwens nooit, een liveverbinding met alles erop en eraan klaarzetten voor één quote. De vragen die ik stelde, waren ook vrij evident. Ze waren op voorhand goed te raden. Tijdens het interview heb ik gedaan wat ik altijd doe: doorvragen. Dat was ook de reactie die ik nadien van haar partij kreeg: ‘het was geen fijn moment voor ons, maar je had het met iemand anders net zo gedaan’.”

“Maar geloof me, het is niet dat ik dan denk: ‘Elke Decruynaere heeft het niet goed gedaan, punt voor mij’. Helemaal niet. Zo zit ik niet in mekaar. Ik tracht gewoon mijn job voor iedereen op dezelfde manier te doen. Soms is het hard, maar zo zit de job in mekaar. En politici zijn ook geen dutskes.”

VD: “Dit geval toont net waar we vanaf moeten. Die mooi voorbereide quote die je bij wijze van spreken kunt aflezen van een mededeling. Wij zijn interviewers. En een interview hoort meer te zijn dan iemand het ingestudeerd quotetje te laten opzeggen.”

Het geval-Decruynaere toonde ook nog iets anders. In een ander debatprogramma op VRT zat Walter Zinzen klaar om haar verder ‘af te maken’. Ook online en op de VRT-radio’s ging het fragment een eigen leven leiden. Alle VRT-platformen sprongen erop, waardoor het nog versterkt werd. Vinden jullie dat een goeie evolutie?

DS: “Het is niet dat er een bepaalde strategie achter zat. We kunnen als VRT wel dingen in de markt zetten door op alle platformen te spelen, maar dat was hier niet het geval. Wie denkt dat we een Zinzen tot een bepaalde analyse kunnen dwingen, dwaalt.”

VD: “Dat is nu eenmaal hoe nieuws werkt. Wisten wij veel wat Elke Decruynaere zou gaan zeggen. Wat wel veranderd is: je doet bijvoorbeeld bij De ochtend een interview, kort erna staat het op onze site en op andere sites en wordt er gereageerd op wat er is gezegd. Die snelheid waarmee iets nieuws wordt, dat is nieuw.”

Maar moet je daar als journalist geen rekening mee houden bij de uitvoering van je job? Door die grote exposure vergroot toch ook de eigen verantwoordelijkheid?

DS: “Tijdens het interviewen ben ik niet bezig met: nu moeten we nieuws maken. Je hebt die mediaflow ook niet altijd in de hand. Soms wordt iets opgepikt, soms niet.”

VD: “Een interview kan wel tot nieuws leiden, maar het mag geen doel op zich worden. Al kan ik wel in uw verhaal meegaan. Als je niet 100 procent zeker bent van je zaak, dan kan je met vuur spelen omdat het dan nog eens door al die platformen overgenomen wordt. Maar dat was bij het hele socialewoningenverhaal en de reacties nadien niet het geval. Daar is iets blootgelegd wat blootgelegd moest worden, ongeacht of het bijna verkiezingen waren of niet.”

De verkiezingen zijn voorbij. Mag het zo stilaan allemaal in een plooi vallen met die coalitievormingen, of zijn het nog altijd hoogdagen voor jullie?

Beide: “Hoogdagen!”

DS: “Niets van wat er nu gebeurt, kan je los zien van de volgende verkiezingen. Het blijft dus allemaal relevant.”

VD: “De verkiezingen waren niet afgelopen op 14 oktober, ze beginnen eigenlijk pas. En alles moet inderdaad in dat teken worden gezien. Wat er in Vilvoorde, Oostende, Mechelen, Gent en Antwerpen bezig is, alles staat in het teken van het klaarzetten van de pionnen richting mei 2019.”

Op verkiezingsdag heeft de VRT wel het ultieme bewijs gekregen dat Bart De Wever naar jullie kijkt. Terwijl u, meneer De Smedt, voor zijn huis stond en u zich live op antenne afvroeg of hij wel thuis was, stond hij te zwaaien van achter zijn raam. Wat was er nu precies de meerwaarde van om voor het huis van De Wever te staan?

DS: “Ik doe zelf ook liever een kritisch interview op een rustige plaats. Maar op verkiezingsdag was het idee om overal bij te zijn. De mensen vragen zich wel af waar die politici zijn. Het feit dat het bewuste fragment ook in een uitzending van Jambers in de politiek kwam, heeft het nog versterkt. Het leek alsof het toen een hele dag over niets anders ging. Terwijl het aandeel ‘De Wever volgen’ in de verkiezingsshow die dag beperkt was. Maar ik kan wel snappen dat daar discussie over ontstaat.”

VD: “Er is deze verkiezingsdag gekozen om er veel dichter op te zitten. Vroeger kon je in de uren waarin we wel al uitzonden maar er nog geen uitslagen waren, meestal kijken naar vooraf opgenomen reportages of analyses. Dit keer is voor iets anders gekozen. De kijkcijfers waren, ook in die uren, erg goed. Dat toont aan dat er wel behoefte is aan zoiets bij de kijker.”

Waren jullie niet stiekem jaloers op Paul Jambers? Hij zat wel in de living van De Wever toen die door zijn raam stond te zwaaien.

VD: “Ere wie ere toekomt. Zeker de aflevering over verkiezingszondag heb ik graag gezien. En ik zou dat zelf ook graag maken, absoluut. Knap gedaan.”

DS: “Hij heeft een andere aanpak: hij kijkt, registreert en komt zo dingen te weten, ziet zo dingen. Het leert wel iets over politiek, al verliep niet alles echt spontaan. Die mensen wisten ook wel dat er camera’s draaiden. Maar toch krijg je een andere inkijk. Ik heb er ook geboeid naar gekeken.”

Worden er op zo’n dag afspraken gemaakt met de collega’s van VTM over wie wat op welk moment zal doen? Want soms had je als kijker de indruk dat journalisten elkaar lichtjes voor de voeten liepen.

DS: “Dat is onmogelijk, denk ik. Elke journalist op het veld krijgt op zo’n dagen de opdracht er als eerste te zijn.”

VBD: “Als het er minder toe doet, spreken we weleens af. Onze journaals beginnen allebei om 19 uur. Dan zeggen we: doe jij dat live-gesprek om ‘5 over’, dan doen wij het om ‘8 over’. En gaan we echt naast elkaar staan. Persoonlijk vind ik dat de beide nieuwsdiensten elkaar versterken, net doordat we allebei de eerste willen zijn.”

DS: “Klopt. Ook bij VTM kennen ze iets van beeldtaal natuurlijk. We houden elkaar scherp.”

Meneer De Smedt, u komt van bij die VTM-nieuwsdienst. Is er veel verschil in manier van werken? Politici merken wel eens op dat ze bij VTM tenminste mogen uitspreken…

DS (lacht): “Wij laten hen ook graag uitpraten hoor. Want we weten dat de kijker niet graag heeft dat iemand onderbroken wordt. Maar ze moeten wel antwoorden op de vraag natuurlijk.”

“En verschil in werken? Ik vind vooral dat er bij beide nieuwsdiensten hard gewerkt wordt. En qua omgang met de politiek vind ik dat het toch vrij gelijklopend is.”

En is er veel verschil tussen televisie en radio, meneer Van Droogenbroeck?

VD: “Niet echt. Het grote verschil voor mij zit hem tussen De ochtend en Het journaal ’s avonds. ’s Ochtends begin je met een relatief wit blad. En daar bouwt men dan de hele dag op verder. Vroeger gaven vooral krantenberichten aanleiding tot een gesprek in De ochtend. Daar daar zijn we nu bewust van afgestapt. Natuurlijk lezen we de kranten en belangrijke berichten die het nieuws van de dag mee zullen maken, gaan we uiteraard brengen. Maar we gaan meer uit van eigen werk.”

In Het Laatste Nieuws zei u dat u geen ochtendmens bent. Is De ochtend presenteren dan niet bijzonder pijnlijk?

VD: “Op vlak van bioritme is dat voor mij ongeveer zoiets als de hel. Ik moet om 4 uur opstaan.”

DS: “Het is er nochtans niet aan te horen ’s morgens. Je staat altijd scherp.”

VD: “Bedankt. Het moeilijkste is om je ’s avonds af te sluiten. Voor een journalist is dat tegen de natuur. Maar je moet gewoon, anders hou je het fysiek niet vol. Ik ben na de werkuren vaak helemaal leeg.”

In datzelfde HLN-artikel zei u nochtans van plan te zijn zoveel mogelijk te sporten tijdens je vrije uren in namiddag.

VD: (lacht) “Juist ja. Dat was voor ik er aan begon. Laat ons zeggen dat het er nog niet van gekomen is. “

Meneer De Smedt, ziet u zich dat doen, De ochtend presteren?

DS: “Als Michaël geen ochtendmens is, dan ik al zeker niet.”

VD: “Maar ik denk wel dat jij dat goed zou doen.”

DS: “Ik heb een zoon van 2 jaar, er is een tweede kindje op komst. Ik heb nu al vaak het gevoel dat als ik hier ’s ochtends aankom er al een hele shift voorbij is. Het lijkt me op dit moment totaal onhaalbaar.”

VD: “Ik had ook niet de ambitie om het te doen. Mijn hart ligt bij financiële verslaggeving. Ik doe De ochtend nu voor een jaar, maar ik doe het wel zeer graag.”

DS. “Dat is het goeie aan de VRT. Je weet nooit hoe het hier zal lopen.”

VD: “Wie weet waar jij zal eindigen.” (lacht)