Orbán wil nog voor de verkiezingen de hele bevolking inenten en schuwt het Chinese vaccin niet

Als eerste en enige EU-land zet Hongarije het Russische en Chinese vaccin in. Hongarije is verder de enige in de Europese Unie die vijf verschillende coronavaccins gebruikt. Waar is premier Viktor Orbán mee bezig? Bellen met correspondent Jenne Jan Holtland.

De vaccins van Rusland en China zijn nog niet goedgekeurd voor gebruik door de EU. Waarom gebruiken de Hongaren ze toch?

‘Het beleid van Orbán is erop gericht om alles wat op de markt verkrijgbaar is, te gebruiken. Met de Europese en Amerikaanse vaccins worden ze het enige EU-land dat vijf vaccins inzet. Hongarije was de eerste binnen de EU die het Russische vaccin gebruikte. Het Chinese vaccin wordt sinds woensdag toegepast.

‘Nog voor de publicatie van het artikel in The Lancet, waaruit bleek dat het Russische Sputnik-vaccin effectief was, werd besloten dit vaccin te kopen. Orbán zei laatst tegen journalisten: ‘Als kind kregen we al Sovjet-vaccins. En kijk, wij zijn nog steeds gezond.’

‘Dit past in de politiek van Orbán om onafhankelijk van Europa op te treden. Hij betoogt dat het Europese aankoopbeleid te traag is, te bureaucratisch. Kortom: we gaan het nu zelf doen want het gaat hier om mensenlevens. Hij wil laten zien dat hij een staatsman is. Wat Orbán doet, is slim. Volgend jaar zijn er parlementsverkiezingen, hij speelt zijn Europese kaart handig uit. Hij schaakt op meerdere borden. Zijn land is lid zijn van de EU maar hij roept tegelijkertijd dat Brussel tegen Hongarije is, dat de EU zijn land migranten wil opdringen en faalt bij het aankopen en leveren van vaccins.’

Hoe reageren de Hongaren op die Russische en Chinese prikken? Staan ze wel in de rij om ingeënt te worden?

‘Er heerst wantrouwen onder de Hongaren over met name het Chinese vaccin. De bevolking heeft wel degelijk door dat dat vaccin nog niet goedgekeurd is door de Europese gezondheidsautoriteiten en dat nog niet is bewezen dat het effectief is. Uit een peiling onder bewoners van van Boedapest bleek dat slechts een kwart bereid was zich met het Chinese vaccin te laten inenten. Het Russische vaccin scoorde beter, bijna het dubbele, maar verreweg het meeste vertrouwen genieten de door de EMA goedgekeurde vaccins.

‘Sommige artsen moeten nu hun patiënten overtuigen het Chinese vaccin te accepteren. Veel mensen die aan de beurt zijn, zeggen: ik sla deze even over. Uit een stuk van persbureau AP bleek dat 75 van de 120 personen die door een huisarts waren gebeld, een prik weigerden. Terwijl het plan was om 270 duizend personen deze eerste week met het Chinese vaccin in te enten.’

Ik begrijp dat Orbán zich in het weekeinde heeft laten prikken met het Chinese vaccin. Hoe is daarop gereageerd?

‘Ja, hij plaatste op Facebook een video van zijn inenting. Het grappige was: vlak voordat hij zijn prik kreeg, kwam hij met een Hongaars spreekwoord op de proppen: ‘Tegen een draak moet je drakengras inzetten.’ Dat komt uit een kinderserie uit de jaren zeventig over de draak Süsü, iedere Hongaar groeit ermee op. Op het filmpje hoor je de arts wat ongemakkelijk reageren, want in die serie is dat ‘drakengras’ een knipoog, iets speels. Het leek even of Orbán het Chinese vaccin op de hak nam.

‘Orbán koketteert er voortdurend mee dat hij een simpele boerenjongen is, opgegroeid op het platteland. Hij hing hier weer de simpele jongen uit. Zo van: ik weet het ook allemaal niet, maar het zijn moeilijke tijden dus spuit het maar in. Bij een deel van de Hongaren valt dat goed. Orbán heeft haast. Hij wil, met in zijn achterhoofd de verkiezingen, de bevolking zo snel mogelijk inenten zodat de economie weer open kan.’

Buurlanden volgen ook het Hongaarse voorbeeld. Is er een Orbán-effect?

‘Slowakije besloot maandag het Russische vaccin te kopen. Tsjechië heeft ook belangstelling voor het Spoetnik-vaccin maar wil eerst wachten op de Europese goedkeuring. Orbán is na Merkel de Europese leider die Poetin het meest heeft ontmoet: acht ontmoetingen in de laatste acht jaar. Hij gaat tegen de Europese trend in door tegen Rusland en China aan te schurken. Zo wordt in samenwerking met het Russische staatsbedrijf Rosatom en met Russisch geld een grote kerncentrale in Hongarije gebouwd.

‘Ook China timmert hard aan de weg. Met China wordt het grootste infrastructuurproject, een hogesnelheidslijn naar Belgrado ter waarde van vier miljard euro, verwezenlijkt. En in Boedapest wordt een campus van een grote Chinese universiteit gebouwd. In 2018 moest de prestigieuze universiteit van filantroop George Soros hier gedwongen de deuren sluiten. Nu wordt een Chinese universiteit met open armen ontvangen. De symboliek is duidelijk.’