NieuwsBuitenland
Noord-Macedonië slikt Bulgaarse bezwaren en stemt voor compromis om bij de EU te kunnen
Na drie dagen van felle en emotionele debatten heeft het parlement van Noord-Macedonië een compromis geaccepteerd dat de weg moet vrijmaken naar lidmaatschap van de EU. Het compromis leidt tot het opheffen van de blokkade door buurland Bulgarije, maar valt slecht in eigen land.
Een kleine meerderheid van het Noord-Macedonische parlement (68 van de 120 stemmen) ging akkoord met het door Frankrijk opgestelde voorstel. Dat is erop gericht Bulgarije, en de Bulgaren in Noord-Macedonië, tevreden te stellen. Bulgarije blokkeerde tot nu toe de EU-toetreding van het buurland, omdat het eerst gelijke rechten wil voor de kleine Bulgaarse minderheid in het buurland. Die worden nu in de grondwet vastgelegd. Daarin zijn al de rechten van andere minderheden gewaarborgd, waaronder die van de grootste minderheid: de Albanezen.
Aan de stemming gingen niet alleen drie dagen van debat vooraf, maar ook weken van protesten. De oppositiepartijen hadden tot die demonstraties opgeroepen omdat zij het Bulgaars-Franse compromis zien als een bedreiging van de Macedonische taal en identiteit. Die identiteit is een uiterst gevoelig punt sinds het land in 1991, na het uiteenvallen van Joegoslavië, onafhankelijk werd.
EU-toetreding jarenlang geblokkeerd
Rond de eeuwwisseling was er een korte gewapende opstand van de Albanese minderheid, die eindigde in afspraken over een machtsdeling tussen Macedoniërs en Albanezen, die 24 procent van de bevolking uitmaken. Daarna kreeg Macedonië het aan de stok met buurland Griekenland, dat al duizenden jaren een provincie had die Macedonië heette, en daarom de naam van het nieuwe buurland aanvocht. Griekenland blokkeerde jarenlang de Macedonische toetreding tot de EU en de NAVO. Die blokkade werd opgeheven toen Macedonië in 2018 akkoord ging met een naamswijziging. Sindsdien heet het Noord-Macedonië. Het land trad in 2020 toe tot de NAVO.
Bulgaarse bezwaren bleven echter de toetreding tot de EU blokkeren. Bulgarije eiste dat de Bulgaren in Noord-Macedonië dezelfde rechten zouden krijgen als de Albanezen en de overige erkende minderheden. Formeel leven er maar 3.500 etnische Bulgaren in het land, maar zo’n 100.000 Macedoniërs hebben een Bulgaars paspoort, dat ze kunnen krijgen op grond van Bulgaarse afstamming.
Bulgarije hoeft volgens het compromis de Macedonische taal niet te erkennen, een ander punt dat heel slecht valt bij de Macedonische nationalisten in de oppositie. Volgens het buurland stammen de Macedoniërs en hun taal uit Bulgarije.
Von der Leyen naar Skopje
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, kwam donderdag naar het parlement in Skopje om te pleiten voor het compromis. Ze benadrukte dat de EU het Macedonisch als nationale taal erkent, en ook de onafhankelijkheid van Noord-Macedonië ondersteunt. Ook de Noord-Macedonische premier Dimitar Kovačevski zag de stemming als een overwinning: “Eindelijk zal het Macedonisch in heel Europa klinken.” De oppositie verliet voor de stemming de zaal.
Von der Leyen beloofde dat de Commissie – als Noord-Macedonië instemde – “meteen volgende week” het toetredingsproces in gang zou zetten. De EU toonde zich verheugd met de uitslag van de stemming, maar voor Noord-Macedonië is de discussie in eigen land nog lang niet afgelopen. Voor een grondwetswijziging is een tweederdemeerderheid nodig, en die is er bij lange na niet in het parlement. De oppositie heeft herhaaldelijk laten weten dat zij niet akkoord zal gaan met een grondwetswijziging.
