‘Nog een klap en hij ligt buiten’: zelfs partijgenoten voorspellen dat Boris Johnson de volgende verkiezingen niet haalt

Blauwer bestaat niet. Zo werd altijd over North Shropshire gezegd. Een kiesdistrict waar de Conservatieven al tweehonderd jaar verkiezingen wonnen en 60 procent voor de brexit heeft gestemd. Dat blauw daar bij tussentijdse verkiezingen nu toch onderuit is gegaan, wordt als een persoonlijke blaam voor Boris Johnson gezien. ‘Nog één klap en hij ligt buiten.’

“The party is over.” Het feest is voorbij. Zo sneerde Helen Morgan (46) toen vrijdagochtend duidelijk werd dat zij het nieuwe parlementslid wordt voor North Shropshire – een landelijk gebied halverwege Birmingham en Liverpool. De Liberaal-Democrate behaalde er 47 procent van de stemmen, terwijl haar Conservatieve rivaal strandde op 32 procent. De zegekreet van Morgan was een duidelijke verwijzing naar de onthullingen over feestjes van de premier en zijn entourage in volle lockdown – die vorige week nog tot het ontslag van Johnsons woordvoerster leidden.

Volgens Oliver Dowden, een van de twee partijvoorzitters van de Conservatieven, hangt er weinig nationaal belang aan de verkiezingsuitslag vast. “Als de Liberaal-Democraten altijd zo goed zouden scoren als bij tussentijdse verkiezingen, dan waren ze al vijftig jaar aan de macht”, zo spotte hij. En hij schreef de nederlaag toe aan het feit dat de verkiezing in North Shropshire er kwam nadat zijn parlementslid daar ontslag had moeten nemen na beschuldigingen van ongeoorloofd lobbywerk.

Muiterij bij stemming over coronamaatregelen

Maar lang niet alle Conservatieven delen die mening. Zo verklaarde Roger Gale, die al 38 jaar als parlementslid zetelt, dat hij er wel degelijk een referendum over de premier in ziet. Gale maakt deel uit van het groeiende legertje Conservatieven die zich tegen Johnson verzetten – wat eerder deze week nog leidde tot een muiterij waarbij een honderdtal partijgenoten tegen Johnsons nieuwe coronamaatregelen stemde in het parlement. “Dit is de tweede klap die hij moet incasseren”, verkneukelde Gale zich. “Nog één klap en hij ligt buiten.”

In de maandelijkse poll van YouGov naar de instemming met Johnsons beleid staat die met 29 procent op het laagste peil sinds zijn aantreden in juli 2019. De afkeurende stemmen bereiken een piek van 64 procent. En die cijfers dateren dan nog van 22 november, vóór de onthullingen over de feestjes. Ter vergelijking: in april van vorig jaar – twee maanden na de brexit – liep de instemming nog op tot 66 procent en keurde maar 26 procent het beleid van Johnson af. Op verkiezingen is het nog wachten tot in 2024, maar parlementslid Gale zegt dat het hem zou verbazen als de premier die verkiezingen haalt.

Schriftelijke verklaring van wantrouwen

Hij kan voortijdig weggestuurd worden door zijn eigen partij – en Gale was de eerste om een stap in die richting te zetten. Hij diende een schriftelijke verklaring van wantrouwen in bij zijn partij en als dat voorbeeld wordt gevolgd door een 55-tal collega’s, moeten alle 361 Conservatieve parlementsleden stemmen over een motie van wantrouwen. Die zou Johnson dan met een eenvoudige meerderheid kunnen afzetten. Waarbij het van belang is dat ook 39 procent van de Conservatieve kiezers Johnson uitspuwt in de recentste YouGov-poll.

Zelf zei de premier alvast dat hij de verantwoordelijkheid voor de nederlaag in North Shropshire op zich neemt. “Het is duidelijk dat het resultaat teleurstellend is en ik heb alle begrip voor de frustraties van de mensen. Ik hoor wat de kiezers in North Shropshire zeggen en in alle nederigheid moet ik dat vonnis aanvaarden”, verklaarde hij. Volgens BBC-analist Alex Forsyth bewijst de uitslag alleszins hoe vluchtig politiek succes geworden is. “Het is nog maar van mei geleden dat de Conservatieven grote overwinningen boekten. Maar misschien zit het verlangen naar verandering nu zo diep dat het Johnsons partij ook op langere termijn voor een uitdaging stelt.”