Muiterij bij de Republikeinen: wie zijn de belangrijkste rebellen die de Amerikaanse politiek blokkeren?

Republikein Kevin McCarthy heeft een slechte week. Zijn grote droom, voorzitter worden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, wordt gefrustreerd door muiterij binnen zijn eigen partij. Wie zijn de belangrijkste dissidenten?

Na twee dagen en zes stemrondes is er nog altijd een ruimschoots tekort aan steun voor McCarthy, partijleider van de meerderheidsfractie. Die wordt normaalgesproken vrijwel automatisch voorzitter. Zo niet deze keer.

Het Amerikaanse Congres is daarmee in chaos gestort, want zonder voorzitter kan het werk niet beginnen. Nieuwe leden kunnen niet worden ingezworen, besluiten kunnen niet worden genomen, een agenda kan niet worden vastgesteld.

Deze historische impasse is geforceerd door een verbond van zo’n twintig uiterst rechtse Republikeinen, die hun eigen partij – en daarmee de landelijke politiek – in de houdgreep hebben. Dit zijn de belangrijkste gezichten van het verzet tegen McCarthy.

Matt Gaetz

Het prominentste gezicht is, onmiskenbaar, dat van de 40-jarige Matt Gaetz. De Republikein behoort tot de loyaalste kompanen van oud-president Donald Trump. Zij delen thuisbasis Florida, hun talent voor volksmennen – en een neus voor schandaal.

Er loopt een onderzoek naar Gaetz vanwege een mogelijke seksuele verhouding met een 17-jarig meisje. Hij verspreidde de complottheorie dat niet Trump, maar linkse activisten de Capitoolbestorming orkestreerden. Gaetz nodigde een Holocaustontkenner uit in het parlement en onderhield warme banden met extremistische organisaties, waaronder de gewelddadige Proud Boys.

Nadat Gaetz in 2016 was aangetreden in het Congres, bleek hij algauw een begaafd spreker en zeer gewild op rechtse kanalen. Daar verdedigde hij Trump te vuur en te zwaard. Vorig jaar zongen geruchten rond dat Gaetz de politiek zelfs zou verruilen voor een medialoopbaan, maar hij stelde zich opnieuw verkiesbaar.

Nu beleeft Gaetz een van zijn zichtbaarste momenten als Congreslid. “Als je het moeras droog wil leggen, kun je niet de grootste alligator de leiding geven”, zei hij dinsdag over Kevin McCarthy. “Ik kom uit Florida, ik weet waarover ik het heb.”

Andy Biggs

Verzet tegen Kevin McCarthy kan niet zonder alternatief. Dat leek, aanvankelijk, Andy Biggs te worden. Al in november deed het 64-jarige Congreslid uit Arizona een gooi naar het kandidaat-voorzitterschap. Biggs was helder over zijn motieven: “We moeten de gevestigde orde doorbreken.”

De partij had andere prioriteiten. Biggs verloor. Groots: hij ontving slechts 31 stemmen, tegen 188 voor Kevin McCarthy.

Andy Biggs is vicevoorzitter van de House Freedom Caucus, de fractie die McCarthy dwarsboomt omdat hij niet rechts genoeg zou zijn. Biggs is aanzienlijk meer omstreden – om wat hij zegt, en wat hij doet.

Klimaatverandering? Onzin, zo hield Biggs zijn kiezers jarenlang voor. Hij is een van de stuwende krachten achter Trumps besluit om uit het Klimaatverdrag van Parijs te stappen. Ook spant Biggs zich in voor organisaties die homofobie aanmoedigen.

Buiten thuisstaat Arizona genoot hij nooit grote bekendheid, tot de nasleep van de Capitoolbestorming. Biggs zou president Donald Trump hebben gevraagd om een preventief pardon, zodat hij nooit voor zijn aandeel zou worden vervolgd – net als andere dwarsligger Matt Gaetz. Beiden wakkerden Trumps verkiezingsleugens aan.

Deze week schoven zijn uiterst rechtse bondgenoten Biggs opnieuw naar voren als hun kampioen. Weer kwam Biggs nergens. Met 10 stemmen kwam hij niet in de buurt van de benodigde 218. In latere rondes ontving Biggs helemaal geen stemmen meer.

Lauren Boebert

Rechtser dan Lauren Boebert vind je ze bij de Republikeinen niet snel. Theatraler ook niet. Het 35-jarige Congreslid uit Colorado nam een verkiezingsspotje op terwijl ze met een pistool rondstruinde voor het Capitool. Tijdens de State of the Union, de jaarlijkse presidentiële toespraak, riep ze Joe Biden vanaf de bühne verwensingen toe.

Boebert belichaamt de spektakelpolitiek – niet uit op beleid, maar op het torpederen ervan. Als ultranationalist streeft zij naar een zo klein mogelijke overheid. Boebert heeft het daarbij gemunt op zowel Democraten als het establishment van haar eigen partij.

Eerder runde ze in thuisstaat Colorado de Shooters Grill, een restaurant met bewapende serveersters. De afgelopen verkiezingen won ze nipt, na een hertelling van de stemmen.

Ook Boebert blijft Trump trouw. Ze werd zelfs tijdelijk verbannen van Twitter, omdat ze het platform gebruikte voor zijn verkiezingsleugens. Toch toonde ze zich woensdag in staat haar oude meester te weerstaan.

Trump vroeg Boebert “te kappen” en vóór McCarthy te stemmen. “Ik denk dat het andersom moet”, zei ze in het Congres. “De president moet Kevin McCarthy zeggen: meneer, u heeft de stemmen niet.” Vervolgens nomineerde zij hoogstpersoonlijk diens volgende concurrent: Byron Donalds.

Byron Donalds

Dan waren er woensdag ook vele ogen gericht op een veelbelovend, maar relatief onbekend partijlid. De 44-jarige Byron Donalds werd onverwacht de nieuwste uitdager voor McCarthy, en tevens het tweede zwarte Congreslid dat ooit is voorgedragen – Democraat Hakeem Jeffries ging er dinsdag met de primeur vandoor.

Dit is Donalds’ tweede termijn als Congreslid, wat hem een ongebruikelijk onervaren kandidaat maakt. Hij omschrijft zichzelf als “Trump-lievend, wapenbezitter, vrijheidslievend, anti-abortus en politiek incorrect”. De keren dat de oud-president werd beticht van racisme, sprong Donalds voor hem in de bres.

Byron Donalds werd geboren in Brooklyn, maar vertegenwoordigt nu een district in Florida. Als jongeman onderging hij het soort metamorfose waar gelovige Amerikanen gek op zijn. Na aanvaringen met de politie vanwege drugsbezit wist hij zijn leven, naar eigen zeggen, op de rails te krijgen door de “genade van God”.

Bij de laatste drie stemrondes ontving Donalds steun van twintig Republikeinen. Twee andere partijprominenten uit Florida zullen met extra belangstelling hebben gekeken. Donald Trump, die zijn eigen kandidaat weer zag verliezen. Maar ook diens grote rivaal, gouverneur Ron DeSantis. Donalds staat bekend als bondgenoot van DeSantis, rond wie de geruchtenstroom over een mogelijke gooi naar het presidentschap in 2024 steeds meer aanzwelt.