Minderheden kunnen straks beslissen wie de meerderheid haalt in de VS

We maken deze week de staat van de Verenigde Staten op. Wat vertellen de cijfers over de Amerikaanse bevolking na vier jaar Trump? Vandaag deel 1: de grootste minderheden. Latino-Amerikanen zagen onder president Donald Trump een muur verschijnen op de grens met Mexico. De zwarte gemeenschap in de VS wordt onevenredig hard getroffen door ongeoorloofd politiegeweld en Covid-19. Wel daalde hun armoede en begon Trump in hen te investeren. Maakt hun stem straks het verschil?

Zwart Amerika snakt naar adem onder Trump

“Ik heb meer gedaan voor zwarte Amerikanen dan wie dan ook, met als uitzondering misschien Abraham Lincoln”, zegt president Trump. Zijn uitspraken staan in schril contrast met de incidenten van politiegeweld tegenover zwarte Amerikanen onder zijn bewind, met als beruchtste de gefilmde verstikking van George – I can’t breathe – Floyd in mei 2020.

Wie zwart is in de VS maakt nog altijd meer kans om gearresteerd te worden door de politie dan wie wit, Latino of Aziatisch is. Volgens de laatste statistieken van het ministerie van Justitie, uit 2018, vonden dat jaar iets meer dan 2 miljoen arrestaties van zwarte Amerikanen plaats. Dat zijn er gemiddeld 5.500 per dag, op een gemeenschap van 40 miljoen. Ter vergelijking: het aantal opgepakte witte Amerikanen bedroeg 7 miljoen, terwijl zij in totaal met 308 miljoen zijn.

Ook in de gevangenissen blijven zwarte Amerikanen disproportioneel oververtegenwoordigd. Voor elke 100.000 inwoners zaten er eind 2019 volgens het Bureau of Justice Statistics nog steeds 214 witte, 525 Hispanic en maar liefst 1.096 zwarte Amerikanen achter de tralies.

De kritiek op Trumps aanpak van racistisch geïnspireerd politiegeweld is gegrond, maar deze situatie groeide historisch sinds Democratisch president Bill Clinton (1993-2001). Geconfronteerd met geweld in zwarte gemeenschappen door de drug crack voerde Clinton in 1994 een misdaadwet in die de strafmaten aanzienlijk opvoerde. Het gevolg was een explosie van het aantal zwarte gedetineerden. Voor de wet kreeg hij toen steun van senator Joe Biden.

Clinton erkende later dat de misdaadwet haar doel voorbijschoot. Na aanpassingen onder president Obama werd ze onder Trump verder verzacht met de First Step Act. De door beide partijen gesteunde wet zorgt nu voor de versnelde vrijlating van niet-gewelddadige gevangenen. Sinds 2009 nam de gevangenispopulatie af met 17 procent en die trend zette zich door onder Trump. Maar de weg om de ongelijkheid uit te wissen blijft lang. Zwarte Amerikanen hebben reden om zich nog steeds zorgen te maken. Trump benoemde in de voorbije vier jaar de meeste beroepsrechters sinds president Carter eind jaren 70. Geen enkele van hen was zwart.

De socio-economische situatie van de zwarte gemeenschap is onder Trump wél beter geworden, totdat de coronapandemie uitbrak. Al is er een verschil tussen de kwantitatieve en de kwalitatieve cijferinterpretatie. Trump vertelt graag dat de werkloosheid onder zwarte Amerikanen voorafgaand aan de pandemie historisch laag was. In absolute cijfers klopt dat. In september vorig jaar bedroeg hun werkloosheid slechts 5,5 procent – een diepterecord. De neergaande trend begon wel al onder zijn voorganger Barack Obama.

“We maken ons zorgen over de kwaliteit van de jobs”, voert de zwarte socioloog Rashawn Ray aan in een recente publicatie van zijn Brookings Institute uit Washington D.C. “De zwarte bevolking is nog altijd geconcentreerd in lagere sectoren van de arbeidsmarkt, waar ze geen recht hebben op volwaardige gezondheidszorg, betaald ziekteverlof en meer worden blootgesteld aan Covid-19.”

Covid-19 doodde al dubbel zoveel zwarte als witte Amerikanen: 1 op de 920 zwarte Amerikanen stierf (108,4 doden per 100.000), volgens APM Research, tegenover 1 op de 1.840 witte Amerikanen (54,4 doden per 100.000).

Het gemiddelde inkomen van een zwart gezin in de VS ligt volgens het Pew Research Center nog steeds fors lager dan de algemene mediaan: 40.300 dollar tegenover 62.000 dollar. In 2019 stond de armoedegraad volgens het US Census Bureau voor zwarte Amerikanen op 18,8 procent. Dat is weliswaar het laagste cijfer sinds de jaren 60, maar er zijn nog altijd meer dan 8 miljoen zwarte Amerikanen wier inkomen lager ligt dan wat ze nodig hebt voor hun basisbehoeften.

President Trump, die in 2016 slechts 8 procent van de zwarte kiezers achter zich kreeg, lanceerde begin oktober met steun van rapper Ice Cube een ‘Platinum Plan’ om zwarte kmo’s en banen te creëren. Dat investeringsinitiatief is volgens Brookings-socioloog Ray wellicht “te weinig en te laat”. De huidige werkloosheidscijfers van de zwarte bevolking spreken boekdelen. In augustus dit jaar bedroeg ze alweer 13 procent, 4,6 procent meer dan het gemiddelde.

Volgens het Pew Research Center geven de 30 miljoen stemgerechtigde zwarte Amerikanen (12,5 procent van het electoraat) aan dat ze bij de komende presidentsverkiezingen met grote meerderheid voor Biden gaan stemmen.

Voor de kandidaten is het vooral belangrijk hoe ze stemmen in sleutelstaten. In Georgia kan de zwarte bevolking met 2,4 miljoen of 32 procent van het kiezerskorps doorslaggevend zijn. Het is geen toeval dat Trump vooral daar de voorbije maand de zwarte bevolking probeert te verleiden met zijn investeringsplan. In de peilingen staat beide kandidaten er nu nek aan nek.

Er staat ook een muur tussen de Amerikaanse latino’s

De latino’s zijn de ‘eerste minderheid’ van het land. In 2019 waren ze met 60 miljoen, van wie 18,6 miljoen jonger dan 18 jaar. Ze zijn als demografisch sterkste stijger maar liefst met 24 miljoen méér dan in 2000. Bijna zeven op de tien werden geboren in de VS, iets meer dan drie op de tien immigreerden. Acht op de tien hebben nu de Amerikaanse nationaliteit. Met 32 miljoen stemgerechtigden in alle lagen van de bevolking, van rijk over middenklasse tot arm, zijn ze een belangrijke doelgroep voor politici.

Twee op de drie van deze kiezers wonen in vijf staten: Californië (7,9 miljoen), Texas (5,6 miljoen), Florida (3,1 miljoen), New York (2 miljoen) en Arizona (1,2 miljoen). Ze spelen ook een belangrijke rol in de sleutelstaten Pennsylvania (521.000), Michigan (261.000) en Wisconsin (183.000). Maar hun opkomst is traditioneel laag. In 2016 ging slechts 47,6 procent stemmen, minder dan de niet-Spaanstalige witte meerderheid (65,3 procent) en de Aziatische gemeenschap (56 procent).

Volgens het Pew Research Center geven zeven op de tien Spaanstalige kiezers aan dat ze meer vertrouwen hebben in Joe Biden. Toch heeft de Democraat hierdoor nog geen gewonnen spel.

Je zou denken dat president Trump door de bouw van zijn muur op de grens met Mexico het volledig verkorven heeft bij deze doelgroep van oude en nieuwe immigranten. Maar ze zijn geen monolitisch blok. Zo stemt ruim de helft van de 3,1 miljoen latino-kiezers in sleutelstaat Florida traditioneel Republikeins, door de stem van rechtse Cubaanse ballingen.

Trump kan ook scoren bij genaturaliseerde immigranten uit Venezuela en Nicaragua, die zijn harde koers tegen de autoritaire linkse regeringen daar steunen. Wat ook speelt, is dat het aantal ethisch-conservatieve kiezers onder de Latino’s blijft groeien. Hun loyauteit aan de Republikeinse partij vanwege traditionele waarden zoals ‘kerk en familie’ gaat terug naar de ‘Latinos con Eisenhower’-beweging die in de jaren 50 begon. Ook andere Republikeinse presidenten zoals Nixon, Reagan, Bush senior en junior én Trump investeerden in die stroming.

Maar Trump zal zeker latino-kiezers verliezen door Covid-19, dat hen harder trof dan de witte bevolking: 1 op de 1.360 latino’s stierf aan Covid volgens APM Research Lab, tegenover 1 op de 1.840 witte Amerikanen. Hun werkloosheid steeg bovendien van 4,8 procent in februari naar een piek van 18,5 procent in april, en bedraagt nu nog 10,5 procent. Dat is 3 procent meer dan het gemiddelde.

Democraat Biden rekent op steun van de meer dan 30 miljoen kiezers met Mexicaanse wortels, door Trump in de vorige campagne nog beledigd als ‘verkrachters’, en de 5,6 miljoen Amerikaanse Puerto Ricanen. Hij heeft ook de latino-jongeren nodig, van wie er maandelijks 60.000 de stemgerechtigde leeftijd bereiken.

Democraat Biden belooft hen een humaner immigratiebeleid. Onlangs werd onthuld dat 545 kinderen die onder Trump aan de Mexicaanse grens gescheiden werden van hun ouders nog steeds niet met hen herenigd zijn. Of dit twijfelende latino-kiezers die naar Trump neigden in de armen van Biden duwt, weten we volgende week.