NieuwsDefensie
Militair pact tussen VS, VK en Australië, EU blijft in de kou
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië hebben woensdag een pact gesloten waarmee ze de veiligheid en stabiliteit willen bevorderen in de Indo-Pacific, de regio waar China steeds meer aan invloed wint. Dankzij het pact, AUKUS geheten, krijgt Australië de beschikking over acht zeer geavanceerde nucleair aangedreven onderzeeërs.
China reageerde fel op het pact, hoewel het nergens in de tekst bij naam genoemd wordt. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigde de Angelsaksische partners van een “achterhaalde koudeoorlogsmentaliteit”.
Pijnlijk is het pact voor de Europese Unie, die eens te meer nauwelijks mee bleek te tellen in geopolitiek opzicht. Donderdag maakte EU-buitenlandchef Josep Borrell juist de Europese strategie voor de Indo-Pacific bekend. De gebeurtenis werd geheel overschaduwd door het nieuws over AUKUS. “Ik was niet op de hoogte, we waren er niet bij betrokken”, moest Borrell toegeven op een persconferentie. “En ik neem aan dat zo’n overeenkomst niet gisteren werd bekokstoofd.” Op de vraag of de Europese Unie de Amerikanen nog wel kan vertrouwen, nadat zij eerder niet werd geraadpleegd over de terugtrekking uit Afghanistan, antwoordde Borrell: “Laten we de zaken niet dramatiseren. De verhoudingen met de VS zijn een stuk beter geworden onder de nieuwe president.” Voor Borrell bewees AUKUS vooral dat de EU eindelijk werk moet maken van haar “strategische autonomie”.
Extra pijnlijk was AUKUS voor Frankrijk, het enige EU-land met een groot leger en een sterke aanwezigheid in de Indo-Pacific, dankzij zijn overzeese gebiedsdelen in Polynesië. Frankrijk werd niet alleen buiten AUKUS gehouden, Australië haalde ook een streep door een order voor twaalf Franse onderzeeërs. Met de order was 35 miljard euro gemoeid, waarvan 8 miljard naar Frankrijk zou gaan. De rest, voor bewapening en uitrusting, zou vooral in de Verenigde Staten worden besteed.
De Franse duikboten zouden worden aangedreven door diesel en elektriciteit. De Verenigde Staten bleken echter bereid hun nucleaire technologie voor het aandrijven onderzeeërs te delen met Australië, iets wat zij daarvoor alleen bij Groot-Brittannië hadden gedaan. Nucleair aangedreven onderzeeërs zijn sneller en stiller, kunnen langer onder water blijven en zijn moeilijker te ontdekken. De Australische duikboten zullen overigens niet worden uitgerust met kernwapens.
In juni sprak de Franse president Emmanuel Macron nog met de Australische premier Morrison over de Franse duikboten. Twee weken geleden werd het belang ervan nog eens onderstreept in een gezamenlijk communiqué van de Franse en Australische ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie.
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian werd dan ook totaal verrast door het nieuws over AUKUS. “Ik ben boos en bitter”, zei hij voor de Franse radio. “Deze brute, eenzijdige en onvoorspelbare beslissing herinnert mij aan wat de heer Trump deed”, aldus Le Drian.
