Michel Maus: ‘Geldtransfers zijn normale herverdeling’

Uit de studie blijkt dat jaarlijks 6,290 miljard euro van Vlaanderen naar Wallonië en Brussel gaat, die respectievelijk 5,221 miljard euro en 1,068 miljard euro krijgen. Het gaat gemiddeld om ongeveer 986 euro per Vlaming per jaar. Gemiddeld krijgt een Waal jaarlijks 1.447 euro en een Brusselaar 898 euro. De studie van IESEG School of Management bevestigt eerdere studies die op een vergelijkbaar bedrag uitkwamen.

Hoe worden die transfers eigenlijk berekend?

“Daarvoor wordt gekeken naar de belastingopbrengsten en de bijdragen voor de sociale zekerheid. De overheid herverdeelt die inkomsten via sociale uitkeringen, vergoedingen voor de gezondheidszorg enzovoort. Het geeft eigenlijk weer wat de Belgen aan de overheid betalen en wat ze daarvoor terugkrijgen. Je kan die bedragen dan gaan verrekenen per regio, gewest, of per provincie. Zo krijg je een beeld van waar het geld naartoe gaat.”

Is dat zinvol, een berekening per provincie?

“Dat is de vraag. Een Limburger die in de hoofdstad werkt, haalt zijn inkomen uit Brussel. Maar fiscaal is hij een Limburger. Bovendien, je zit met een federale pot, waarmee beleid wordt gevoerd. Ook de gewesten hebben een pot, waarmee ze beleid voeren. Daar valt nog iets voor te zeggen. Maar op provinciaal vlak is het beleidsmatige luik eigenlijk vrij verwaarloosbaar. We zijn nog steeds een land, en binnen dat concept speelt er zoiets als het solidariteitsmechanisme.”

De bijdragen variëren sterk per regio. Opvallend, Waals-Brabant en Vlaams-Brabant betalen het meest. Terwijl Brussel, maar ook West-Vlaanderen en Limburg genieten van die Belgische solidariteit?

“Opnieuw, het is maar de vraag hoever je wil gaan met het decentraliseren van die middelen. Neem nu West-Vlaanderen, dat heeft met Zeebrugge een belangrijke haven. Die krijgt vanuit het beleid middelen toegestopt. Maar tegelijk is de haven een belangrijke levensader voor de economie van het ganse land. In Limburg werden bij de sluiting van Ford Genk bijvoorbeeld de socialezekerheidsbijdragen verlaagd, om de regio de klap te helpen opvangen. Dat is een doelgerichte en valabele maatregel.”

“Ook binnen de provincies zelf zijn er betalers en ontvangers. Het is een moeilijk verhaal dat de nodige nuancering nodig heeft. Het staat ook los van een klassiek Vlaams-Waals discours. Alleen in politiek opzicht wordt graag een zwart-witverhaal afgestoken waarbij Vlaamse transfers naar Wallonië vloeien als waren het ongebreidelde geldstromen.”

Ook in andere landen heb je zulke transfers. Leidt dat ook tot dergelijk politiek opbod?

“In Italië spint Lega Nord politiek garen bij de transfers die van het rijke noorden naar het armere zuiden van het land vloeien. Ook in Duitsland is de hereniging met Oost-Duitsland op dat punt een discussie. Maar ik heb toch het gevoel dat het bij ons net iets harder leeft. Dat heeft natuurlijk te maken met de opeenvolgende staatshervormingen en de ingewikkelde structuur van ons land.”