‘Mannen denken nog altijd dat je dom bent als je een decolleté draagt’

Mannen zijn gewaarschuwd: straks krijgt de Belgische politiek er naar alle waarschijnlijkheid twee leeuwinnen bij die onvermoeibaar strijden voor meer vrouwenrechten. Goedele Liekens koos vanuit haar ervaring als VN-goodwillambassadeur voor Open Vld, maar beweert dat ze nooit een echte politica wil worden. Assita Kanko ruilde de MR in voor de N-VA. ‘Mensen denken blijkbaar dat alle zwarten en allochtonen links zijn, maar ik kan perfect voor mezelf denken.’

Het was geen sinecure om beide dames samen te krijgen. Naast hun drukke agenda’s speelde er nog iets: een jaar geleden hebben ze elkaar op de tenen getrapt in een discussie over vrouwenbesnijdenis. ‘Goedele Liekens verkondigt graag dat het allemaal een kwestie van voorlichting is, dat moeders die hun dochters laten verminken onvoldoende geïnformeerd zijn. Dat choqueert mij. Afrikaanse vrouwen zijn niet dom, ze weten heel goed wat ze hun dochters aandoen’, zei Kanko in De Morgen. Liekens reageerde in een open brief. ‘Beste mevrouw Kanko, dat u en uw moeder heel goed wisten welke nefaste gevolgen genitale verminking kon hebben, neem ik aan. U komt tenslotte uit een geprivilegieerde situatie in een grootstad. Maar lang niet alle Afrikaanse vrouwen en mannen zijn hiervan op de hoogte. Dat heeft niets met dom te maken, wel met toegang tot de juiste informatie.’

Dat schoot bij Kanko zodanig in het verkeerde keelgat dat ze twijfelde om in te gaan op een tête-à-tête met de bekendste seksuologe van de Lage Landen. Na een – toch nog – hartelijke begroeting wil Goedele de olifant zo snel mogelijk de kamer uit.

Liekens: “Zeg, ik hoor dat er over ons wordt verteld dat wij niet de beste vriendinnen zijn?”

Kanko: “Ik respecteer je werk en je strijd voor vrouwenrechten, maar met die brief heb je op mijn ziel getrapt. Ik voel mij allesbehalve geprivilegieerd. Ik ben niet opgegroeid in een grootstad maar in een Burkinees dorp zonder kraanwater of elektriciteit. Wij moesten kilometers verderop water halen en droegen de kruiken op ons hoofd. Op mijn 5de werd ik vastgegrepen en met bruut geweld besneden. Je moet begrijpen dat dat een trauma was. Daarom deden je woorden zoveel pijn, maar wellicht had je het niet zo bedoeld.”

Liekens: “Inderdaad. Maar het stoorde me dat je die problematiek alleen vanuit je eigen perspectief bekijkt, alsof vrouwenverminking niks te maken heeft met voorlichting. Je móét die moeders waarschuwen voor de mentale en fysieke gevolgen voor hun dochters. Bij de Verenigde Naties hebben ze ons drie pijlers aangeleerd om dat probleem op te lossen: informatie, wettelijke verboden en emancipatie. Met die aanpak hebben we de verminkingen in veel landen spectaculair teruggedrongen. Ik heb daar ettelijke reportages over gemaakt.”

Kanko: “Ik zeg niet dat informatie onbelangrijk is, maar het lost niet alles op. In veel Afrikaanse landen worden meisjes nog altijd massaal verminkt. In Burkina Faso wísten de mensen dat vrouwenbesnijdenis verboden was, maar de wet wordt er niet toegepast. Zelfs rechters en agenten laten er vandaag nog altijd hun dochters verminken. Dan weet je hoe diep het in de samenleving verankerd zit. Je lost dat alleen op door moeders sterk en onafhankelijk te maken, zodat ze weigeren om hun dochters te laten verminken.”

Liekens: “Emancipatie is de derde poot. Het probleem is dat die moeders vaak geen keuze hebben: als ze hun dochters niet laten besnijden, worden die meisjes uitgestoten door hun gemeenschap.”

Kanko: “Op mijn 10de zag ik hoe een 13-jarig meisje een geit kreeg. Ik dacht: die heeft geluk. Even later bleek dat ze was uitgehuwelijkt aan een oude man die al zeven andere vrouwen had. De geit was haar bruidsschat.”

Liekens: “Vrouwen sterker maken en zélf laten kiezen, dat begint met voorbehoedsmiddelen. Een vrouw die acht kinderen baart, maakt veel minder kans om haar eigen centen te verdienen dan een moeder met één kind. De explosieve bevolkingsgroei in Afrika heeft ook gevolgen voor het klimaat, migratie, armoede, vrouwenrechten… De beste insteek om de wereld fundamenteel te verbeteren is zorgen dat vrouwen daar minder kinderen krijgen. Nu krijgen ze die by chance, dat moet by choice worden.”

Kanko: “Ik ben blij dat we dit hebben uitgepraat. Ik ben nu 38: op die leeftijd was mijn moeder al zeven keer bevallen. Vrouwen werden geacht om zoveel mogelijk kinderen te baren, en liefst zonen. Ik heb maar één kind, en dat was míjn keuze.”

Worden er in België ook meisjes besneden?

Liekens: “Ik kreeg vorige week nog een e-mail van een leerkracht die vreesde dat het bij één van zijn leerlingen zou gebeuren. In België mogen artsen daar niet aan meewerken. Daardoor gebeurt het in de illegaliteit of in het buitenland. Veel meisjes gaan op vakantie naar hun herkomstland en keren terug zonder clitoris en schaamlippen.”

Kanko: “Ik was 5. Mijn moeder nam me mee naar een krot, zonder te zeggen wat er zou gebeuren. Toen ik binnenkwam, grepen de oudere vrouwen me vast en zag ik andere meisjes op de grond liggen met bloed en gaten tussen hun benen. Mijn instinct zei dat ik daar weg moest en ik stribbelde hevig tegen. De pijn was verschrikkelijk. Nadien stapte ik naar huis zonder dat iemand me had uitgelegd waarom dit was gebeurd. Toen heb ik beslist dat ik me nooit meer zou laten onderdrukken.”

Liekens: “Kon jij nog stappen?”

Kanko: “Ik móést stappen en mocht niet huilen. Ze gaven me strohalmen: als ik daarin kneep, zou de pijn weggaan. Toen ik thuiskwam, gaf mijn vader me een snoepje. Nadien leed ik helse pijnen als ik naar het toilet moest. De vrouwen die me hadden besneden, kwamen langs om me te verzorgen. Ik had schrik dat ze me weer pijn zouden doen. Ik vertrouwde geen volwassenen meer, ook mijn ouders niet.”

Heb je dat trauma al volledig verwerkt?

Kanko: “Ja, maar ik blijf er de fysieke en mentale ongemakken van ondervinden. Ik kon niet op een normale manier bevallen, dat moest via een keizersnede. Ik heb ook hard moeten werken om mijn zelfvertrouwen herop te bouwen en mezelf graag te leren zien. Ook in relaties was het niet makkelijk. Gelukkig heb ik mijn kwetsbaarheid aanvaard.”

Verdeel en heers

Zullen we het eens over politiek hebben?

Liekens: “Wij doen niet aan politiek. Allee, ik toch niet. Mijn omgeving is gewaarschuwd: als ze merken dat ik te veel als een politica begin te praten, moeten ze ingrijpen. Al die tactische steekspelletjes en politique politicienne, daar wil ik van weg blijven.”

Een jaar geleden zei je in De Zondag: ‘Ik dank God elke dag dat ik niet in de politiek ben gestapt.’ Wat is er veranderd?

Liekens: “Ik begon steeds meer te kankeren op de politiek: ‘Ze lossen niks op en breken elkaar alleen maar af.’ Maar commentaar geven van op de zijlijn is te gemakkelijk. Daarom vond ik het tijd om zelf in de arena te stappen. Ik steek al vijftien jaar mijn nek uit om moeilijke thema’s als transgenders, parenclubs, partnermishandeling en zelfmoord bespreekbaar te maken. Daarnaast ben ik als VN-ambassadeur vaak in Afghanistan en Afrika geweest. Politiek was de logische volgende stap.”

Kanko: “Ik ben nooit een toerist geweest in de politiek. Op mijn 11de zei de juf dat ik ooit een goede lerares zou worden. Ik antwoordde spontaan dat ik liever president van Burkina Faso werd.”

Liekens: “Oei, voor zulke grote ambities was ik te bescheiden, denk ik (lacht). Maar wie heeft die girlpower in jou gewekt?”

Kanko: “Dat kwam door de manier waarop ik werd behandeld. Mijn grootvader was een wahabiet met twee vrouwen. Thuis moest ik altijd een hoofddoek dragen en heel vroeg opstaan om mee te koken, terwijl de jongens mochten uitslapen. Dat vond ik oneerlijk. En toen ik de boeken van Simone de Beauvoir las, wist ik dat ik gelijk had en dat we de wereld konden veranderen. De literatuur heeft me gered. Anders was ik misschien ook een onderdanige huisvrouw met zeven kinderen geworden.”

Liekens: “Ik kom uit een gezin met vijf meisjes. Papa ging werken, mama was huisvrouw. Daar waren nooit strubbelingen over. Mijn moeder was voor haar tijd wel een geëmancipeerde vrouw: voorzitster van de vrouwengilde, één van de eersten in het dorp die met de auto reden… Toen ik mijn eerste communie deed, zei mijn oma: ‘Jij bent net een prinsesje, zoek later maar een rijke prins.’ Ik moet toen geantwoord hebben dat ik wel voor mezelf zou zorgen.”

Kanko: “Ik wilde niet alleen voor mezelf zorgen, ik wilde het ook voor het zeggen hebben. Vanaf het eerste leerjaar haalde ik de beste punten van de klas. Daardoor mocht ik de chef van de klas zijn. Alle jongens haatten me daarom, maar ik liet me niet doen. Na een tijd veranderden de regels: voortaan zou de chef verkózen worden. Ik was kwaad, want van de honderd leerlingen in mijn klas waren er maar 28 meisjes. En de jongens zouden nooit voor mij stemmen. Mijn vader zei: ‘Zorg dat je alle meisjes achter je krijgt, en daag zoveel mogelijk jongens uit om zich kandidaat te stellen.’ Verdeel en heers: geniaal. Ze kwamen met vier tegen me op. Ik won, omdat alle meisjes voor mij stemden. Nadien is mijn engagement alleen maar gegroeid.

“Toen ik op mijn 18de journalistiek studeerde in Burkina Faso werd mijn mentor, onderzoeksjournalist Norbert Zongo, vermoord. Het choqueerde me dat je gedood kunt worden voor wat je denkt en schrijft. Ik heb toen een beweging opgericht om te betogen voor de vrije meningsuiting. Dat werd, naast vrouwenrechten, mijn tweede grote drijfveer om aan politiek te doen.”

Bij de jongste gemeenteraadsverkiezingen weigerde je op te komen voor de MR. Enkele maanden later stapte je over naar de N-VA.

Kanko: “Ik had de politiek even op pauze gezet om me te concentreren op Polin. Met die organisatie wil ik meer vrouwen aan de top van de politiek en het bedrijfsleven krijgen. Maar ik merkte snel dat de politieke microbe bleef kriebelen.”

Alain Destexhe, die ook de MR verliet en zijn eigen Listes Destexhe oprichtte, zegt dat ze bij de MR ‘niet inzagen dat Assita een grote troef kan zijn’.

Kanko: “Over de MR ga ik maar één ding zeggen: hun standpunten waren te flou geworden. Het discours van de N-VA is glashelder. Dat is nodig in een tijd waarin de waarden van de verlichting worden bedreigd en journalisten worden vermoord, zoals bij de aanslagen tegen Charlie Hebdo.”

Enkele jaren geleden noemde je nationalisme nog ‘slecht voor de mensen’, en vond je dat de N-VA altijd de Walen, Brusselaars en migranten de schuld gaf.

Kanko: “Ik baseerde me op de vooroordelen in de Waalse politiek en media. Door zelf in Vlaanderen te komen en N-VA-kopstukken te ontmoeten, begreep ik dat die vooroordelen niet kloppen. Dit land heeft betere structuren nodig. Brussel, met zijn negentien gemeenten, zes politiezones en te veel mandatarissen, functioneert niet. Vlaanderen en Wallonië willen ook andere dingen. Vlaanderen wil handel drijven met de rest van de wereld, terwijl de PS zich verzet tegen handelsakkoorden met Canada en de VS. Daarom sta ik volledig achter het confederalisme: dat is níét het land splitsen, maar het beter doen werken.”

Goedele, was jij geen socialiste? Je had een hechte band met Steve Stevaert en zou ooit op het punt hebben gestaan om voor de sp.a op te komen.

Liekens: “Met programma’s als Recht van antwoord en Sterke vrouwen heb ik altijd gereden voor de mensen die het moeilijk hebben. Maar als psychologe weet ik ook dat mensen een deel van hun geluk uit hun werk halen. Je helpt de zwakkeren niet door hun alleen een leefloon te geven. Je moet hen uit hun zetel halen en stimuleren om zich nuttig te maken, zodat ze hun eigenwaarde herwinnen. Die liberale aanpak vind ik heel sociaal. Open Vld was de logisch keuze, vanwege hun focus op vrijheid, vrouwen- en holebirechten. Inzake ethische thema’s lopen we ook al jaren voorop.”

Sluipend seksisme

Is er op het vlak van vrouwenrechten nog veel om voor te vechten in België?

Liekens: “Natuurlijk! We zijn er nog lang niet.”

Kanko: “Huiselijk geweld, religieus geweld, de loonkloof, de straffeloosheid bij seksueel misbruik…”

Ik citeer Miet Smet: ‘De loonkloof is zever. Als vrouwen minder deeltijds zouden werken, was die geen 12 procent meer, maar 2 procent.’

Liekens: “Maar waarom kiezen zoveel vrouwen voor deeltijds werk? Door de oude rolpatronen en het sluipende seksisme, dat er van jongs af aan wordt ingepompt.

“Ik ben voor tijdelijke genderquota voor topfuncties. Tegenstanders zeggen altijd dat de beste kandidaat de job moet krijgen. Maar waarom zijn dat dan bijna altijd mannen? Onze verwachtingspatronen maken dat we vrouwen anders beoordelen.”

Kanko: “De essentie is dat vrouwen thuis nog altijd te veel taken op zich moeten nemen. Ik heb tijdens een lezing voor studenten van de KU Leuven eens gevraagd wie voor zijn 12de ooit door de papa naar de tandarts was gebracht. Haast niemand. Het zijn altijd de moeders die mee moeten naar de dokter of thuisblijven als hun kind ziek is. Je gezin en huishouden combineren met een carrière is loodzwaar. Ik weet waarover ik spreek.”

Liekens: “De evidentie dat de vrouw de was en de strijk doet, terwijl meneer de krant leest of naar het voetbal kijkt, moet eruit. Ik wil naar een maatschappij waarin een man kan beslissen om thuis te blijven voor de kinderen zonder voor mietje te worden versleten.”

Kanko: “Ja, want het gevolg is dat maar 10 procent van de wereldleiders vrouw is, en dat er nog altijd te weinig vrouwelijke burgemeesters, ministers en CEO’s zijn.”

Nochtans wil de N-VA het ritsprincipe afschaffen op de kieslijsten, waardoor partijen geen 50 procent vrouwelijke kandidaten meer moeten hebben.

Kanko: “Ik vind dat die pariteit behouden moet blijven. Maar wij hebben veel sterke vrouwen: Zuhal Demir, Annick De Ridder, Valerie Van Peel, Liesbeth Homans, Darya Safai, Anneleen Van Bossuyt…”

Liekens: “Open Vld strijdt keihard voor meer vrouwen in de politiek. Ik ben ook blij met de komst van Lynn Wesenbeek, Sihame El Kaouakibi en Alicja Gescinska. Als ik daar als enig wit konijn moest gaan zitten, had ik het misschien niet gedaan.”

Kanko: “Ik weet niet wat voor konijn ik ben, maar zeker geen wit.”

Sommigen noemen jullie de ‘hete konijnen’.

Liekens (hilariteit): “Kan ik mee leven.”

Gaan jullie je soberder kleden in het parlement?

Kanko: “Nee! Bij de MR werd ik onder druk gezet om me neutraler te kleden, zodat ik geloofwaardiger zou zijn. Wat heeft dat er nu mee te maken? Ik geniet van mijn vrouwelijkheid en draag graag een mooie jurk en hoge hakken. Niemand zal in mijn plaats bepalen hoe lang mijn rok mag zijn.”

Johan Sanctorum schreef op Doorbraak.be dat de nieuwe N-VA-vrouwen ‘goedlachs, koket en vooral niet te slim’ zijn. ‘Het discours over vrouwenrechten zet vooral babes in de markt.’

Kanko: “Over seksisme gesproken! Sommige mannen gaan er blijkbaar van uit dat je dom bent als je lipstick en een decolleté draagt.”

Liekens: “En ze vinden dat je er dan ook maar tegen moet kunnen dat ze in je decolleté kijken. Dat mág, heren, maar wel afblijven!”

Kanko: “Ach, als ik een mooie man zie, kijk ik ook naar zijn poep.”

Liekens: “Sommige vrouwen houden er niet van om nagefloten te worden. Als mannen dat bij mij doen, draai ik nog eens goed rond. Er is toch een verschil tussen een sympathieke blijk van bewondering en intimidatie? Al zijn er ook grijze zones. Een baas hoeft zijn secretaresse niet ‘chérie’ te noemen. En als een vrouw heftig reageert, moet je niet vragen of ze misschien haar regels gaat krijgen. Mijn oren tuiten soms van wat je allemaal te horen krijgt. Meestal reageer ik even seksistisch: ‘Klein pietje, zeker?’”

Kanko: “Een Brusselse politicus noemde me jarenlang ‘schatje’, ook al zei ik telkens dat ik een naam had. Zo proberen ze je te kleineren.”

Liekens: “Dat zou bij mij ook niet pakken.”

In een recent interview zei je dat je ontgoocheld was in ‘de vrouwen die #MeToo hebben gebruikt om oude rekeningen te vereffenen’. Hoezo?

Liekens: “Een kleine minderheid heeft valse aantijgingen gedaan, en dat wordt door seksisten aangegrepen om de hele beweging belachelijk te maken. Terwijl #MeToo een belangrijke stap is in onze evolutie. Elke man die het goed meent, zal dat erkennen. Wie klaagt dat niks meer mag, is een dramaqueen. De slinger is pas doorgeslagen als je tegen je zoon moet zeggen: ‘Kijk uit als je vanavond nog de straat op moet, want er hangen enkele meisjes rond in de buurt.’”

Kanko: “De #MeToo-verhalen zijn maar het topje van de ijsberg voor het seksueel geweld in onze maatschappij. Dat is óók jammer voor de mannen. Als ik ’s nachts alleen in Brussel rondloop, en ik zie aan de overkant van de straat een man, ben ik automatisch op mijn hoede. Terwijl hij misschien geen kwade bedoelingen heeft.”

Liekens: “Er zijn véél meer leuke mannen dan andere. En ik hoop dat die blijven verleiden en flirten. Maar als een meisje twee keer ‘nee’ zegt, moet je stoppen.”

Kanko: “Ik vind het ook fijn als mannen me complimenten geven, zolang het smaakvol blijft.”

In het parlement zal daar geen gebrek aan zijn. Voormalig MR-minister Jacqueline Galant schreef dat ministers op hun kabinet weleens een medewerkster of parlementslid bespringen. Het Nieuwsblad berichtte over twee Belgische parlementsleden die onder de douche stonden terwijl een minister en enkele partijgenoten goedkeurend toekeken.

Liekens: “Als die vrouwen daarmee instemmen, is dat oké. Tenzij ze voor hun loon en promotie afhankelijk zijn van die minister, en er een leeftijdsverschil van twintig jaar op zit. Dan zit je akelig dicht bij machtsmisbruik.”

Kanko: “Ik heb zulke zaken nooit meegemaakt. Als ik zin heb om op de tafels te dansen of mijn beha uit te gooien, doe ik dat wel privé, in het weekend, niet in het parlement.”

Zijn jullie bang dat politieke tegenstanders jullie niet au sérieux zullen nemen?

Kanko: “In het Europees Parlement zullen ze snel genoeg beseffen dat ik weet waarover ik praat.”

Liekens: “Ik heb al lang geleerd dat je jezelf niet te serieus moet nemen. Toen ik mijn politieke keuze bekendmaakte, circuleerde er een tweet: ‘Blowjobs, nee blauwe jobs, in het parlement’. Ik heb die meteen gebruikt en erbij gezegd dat het ene het andere niet uitsluit.”

Kanko: “Dat is het leuke aan Goedele: voor haar bestaan er geen taboes.”

Liekens: “Dat moet je dan toch eens uitleggen aan Theo Francken, want die vindt mannen die graag lingerie dragen abnormaal. Ik heb hem een paar keer ontmoet en vond hem best een lieve man, maar die tweet was er ver over. Je zult maar als vrouw in een mannenlichaam zitten.”

Kanko: “Theo heeft die ook ingetrokken. Ik hou alleszins niet van taboes. Als je zaken niet bespreekt, kun je ze niet oplossen.”

Hendrik Vuye waarschuwt: ‘Als wit konijn word je warm ontvangen, maar in de coulissen zijn sommige partijgenoten de messen al aan het slijpen.’

Kanko: “Pf, in Burkina Faso heb ik gezien hoe mensen vermoord werden, daar werden létterlijk messen geslepen. De N-VA heeft me hartelijk ontvangen, maar het is normaal dat er in elke partij een zekere interne concurrentie is. De kunst van de politiek is om daar verstandig mee om te gaan en samen te werken. Ik had meteen een klik met de andere topvrouwen van de N-VA.”

Liekens: “Ik vind Zuhal Demir ook een toffe. Daar wil ik in de Kamer graag naast zitten.”

Kanko: “Ik heb ook veel vrienden in andere partijen. Die heb je nodig om zaken gestemd te krijgen.”

Toch kreeg je felle reacties op je overstap naar de N-VA.

Kanko: “Dat trek ik me niet aan. Mensen denken blijkbaar dat zwarten en allochtonen automatisch links moeten zijn, maar ik kan perfect voor mezelf denken.

“De eerste dagen was het wel erg. Mijn mailbox en sociale media ontploften. Mijn 11-jarige dochter vond een brief in de bus met een naziteken erop: ‘Dit ben jij.’ Ik heb haar verboden om de brievenbus nog aan te raken, er moest maar eens een poederbrief in zitten. Gelukkig heb ik ook veel leuke reacties gekregen.”

Liekens: “Ik heb te doen met de mensen die zulke giftige berichten sturen. Hoe kún je zo verzuurd zijn? Eigenlijk is dat mijn grootste betrachting in de politiek: die verzuring bestrijden.”

Je brak ooit een lans voor meer Vlaamse schlagers als medicijn tegen verzuring. Zit er al een wetsvoorstel met quota in de pijplijn?

Liekens: “Lach maar! Dat werkt, hoor. Zingen is beter dan prozac. Misschien moeten we elke parlementaire zitting beginnen met een paar smartlappen.”

Kanko: “Oei, ik ken alleen het volkslied van Burkina Faso en ‘De Vlaamse Leeuw’ (lacht).”

Liekens: “Serieus: wij leven in één van de veiligste landen ter wereld, met het beste sociale systeem en een sterke gezondheidszorg. Ja, onze geluksbarometer is wat gedaald in vergelijking met Nederland, maar dat komt vooral omdat we binnenvetters zijn. Wij praten te weinig over onze emoties, en daarom staan we bij de landen met de meeste zelfmoorden en burn-outs. Als het slecht gaat, moet het normaal zijn om daarover te praten.”

Kanko: “Weet je wat ik zo inspirerend vind aan politiek? Dat mensen hun verhalen tegen je komen vertellen. Onlangs sprak een zwarte jongeman me aan in een Brusselse tearoom: ‘Assita, ik ben je dankbaar. Door jou op tv te zien ben ik opnieuw gaan studeren, en ik werk hier om die opleiding te kunnen betalen.’ Ik vroeg wat hij voordien deed. ‘Mijn moeder ambeteren,’ zei hij vol schaamte. Zo’n verhaal geeft me vleugels, het bewijst dat ik een voorbeeld kan zijn voor anderen.”

Liekens: “Dat vond ik ook het leukste aan mijn tv-werk: mensen die me zeggen dat ik hun leven heb veranderd. Ik hoop dat ik in de politiek dezelfde impact kan hebben.”

Jij blijft tv maken. Is parlementslid geen fulltimejob?

Liekens: “Zeg, ik moet ook mijn rekeningen betalen, hè. Het zou dom zijn om mijn tv-carrière nu al op te zeggen, want ik ben nog niet eens verkozen. De meeste parlementairen hebben toch ook een andere functie? Advocaat, burgemeester, professor…”

Stukjes Olifant

Hoe goed kennen jullie premier Charles Michel?

Kanko: “Hij was mijn partijvoorzitter.”

Liekens: “Ik ben met hem een paar keer in New York geweest.”

Zijn partij bloedt langs alle kanten, de peilingen zijn slecht: hebben jullie met hem te doen?

Liekens: “Ja. Hij was vier jaar lang de mayonaise in de regering en wordt daar wellicht niet voor beloond. Dat is ondankbaar, want hij heeft zijn uiterste best gedaan.”

Kanko: “Michel werkt keihard en kent zijn dossiers. Maar de mensen weten niet meer waarvoor de MR staat. De Waalse ondernemers vinden de partij te links en zijn bang dat de PS terugkomt. Veel Franstaligen zijn ook terecht boos omdat het migratiepact hun door de strot werd geduwd. Mocht de N-VA in het zuiden opkomen, zouden we daar veel stemmen halen. Ik heb mails gekregen van Walen die vroegen hoe ze op mij kunnen stemmen.”

Liekens: “Ik ben niet zo voor die harde N-VA-lijn. Als ik één ding heb geleerd van mijn reizen met de VN, is het dat je daar niet veel mee oplost. Je moet samenwerken en diplomatisch zijn. Een olifant eet je ook niet in één keer op, maar stukje voor stukje.”

Kanko: “Wij zíjn voor internationale samenwerking, maar die internationale verdragen mogen ons eigen migratiebeleid niet uithollen. De beste manier om te verhinderen dat mensen massaal naar hier komen, is handel drijven. Zo gaan Europa én Afrika vooruit.”

Liekens: “Daar is Open Vld ook voor. Maar we moeten wel het onderscheid maken tussen vluchtelingen en economische migranten. Arbeidsmigranten zijn welkom op voorwaarde dat ze een bijdrage willen leveren aan onze economie. Vluchtelingen zijn mensen in nood. Zij moeten zich registeren en dan bekijken we of ze kunnen blijven. Je mag die twee groepen niet op één hoop gooien.”

Assita, jij kwam vijftien jaar geleden naar hier via gezinshereniging. De N-VA wil de migratie-instroom nu beperken door de regels voor gezinshereniging te verstrengen. Wie een partner of kind naar hier wil halen, moet 140 procent van het leefloon verdienen. Voor een gezin met twee kinderen komt dat neer op 2.100 euro netto. Dat is voor veel mensen toch onhaalbaar?

Kanko: “Het kan niet de bedoeling zijn dat iedereen die naar hier komt, op de kap van de Belgische staat komt leven. Mijn man verdiende genoeg om in mijn onderhoud te voorzien, ik ben nooit afhankelijk geweest van de staat. Ik wilde ook zo snel mogelijk aan het werk gaan en contact leggen met de Belgen. Als je te lang thuis zit, of in je eigen gemeenschap, kun je niet integreren.

“Ik ben begonnen als poetsvrouw, daarna werd ik receptioniste, dan kaderlid bij Fortis, en nu ben ik zelfstandig bedrijfsconsulent.”

Liekens: “Daaraan zie je dat België nog altijd een land van mogelijkheden is.”

Kanko: “Absoluut! Voor mijn eerste job was ik dolblij met een voorstel van 800 euro per maand. Mijn man vond dat maar niets. Hij was topman in een groot bedrijf en zei: ‘Mijn vrouw poetst niet. Als je geld wilt, zal ik je dat wel geven.’ Maar ik had gezien hoe mijn moeder vroeger altijd haar hand moest ophouden als ze iets wilde, net als haar vriendinnen. Soms kregen ze wat ze vroegen, soms niet. Daaruit leerde ik: als je je eigen geld niet verdient, zul je nooit vrij zijn.

“In Brussel zijn er nog veel vrouwen die moeten stoppen met studeren of werken om te zorgen voor hun man. Ze worden uitgehuwelijkt naar Afrika, of moeten trouwen met een man uit Turkije of Marokko die ze niet kennen. Dat is anti-emanicaptie en anti-integratie. Belgen zijn heus niet tegen gecontroleerde migratie, op voorwaarde dat nieuwkomers zich integreren. Daar wringt het schoentje. Toen mijn dochter 6 was, konden we haar klasgenootjes nog uitnodigen op verjaardagsfeestjes. Later kwamen de Marokkaanse jongens niet meer, omdat wij hesp aten en wijn dronken en ik weleens een decolleté droeg. Daar begint de segregatie al.”

Liekens: “Mijn dochters zijn tot hun 12de in Molenbeek naar school gegaan. Hoe ouder ze werden, hoe moeilijker dat liep. Als ze naar het shoppingcentrum gingen, werden ze lastiggevallen door hangjongeren. In sommige straten durfden ze alleen nog te komen met een vriendin die Arabisch sprak en de ettertjes van antwoord kon dienen. Een kleine groep verpestte het voor al de rest.

“Toch zie ik hoopgevende signalen: moslima’s die zich emanciperen en hun eigen leven in handen nemen. Die wíllen niet thuis opgesloten zitten met zes kinderen, die willen een job buitenshuis. De verandering zal van hen moeten komen. Kijk ook naar de klimaatspijbelaars. Greta Thunberg, Anuna De Wever, Kyra Gantois: allemaal vrouwen.”

Kanko: “Ik vind het knap wat zij doen. Ze zetten het klimaatthema terecht op de agenda. Nu is de vraag hoe we dat politiek vertalen, zonder de mensen en bedrijven te zwaar op kosten te jagen.”

Liekens: “Zullen we die discussie aan de specialisten over-laten? Anders moeten we hier nog aan partijpolitiek gaan doen. En daar staan wij mijlenver boven, hè? (lacht)”

©Humo