Federale formatie
Is een regering zonder PS denkbaar? ‘Als die oplossing mogelijk is, zullen we dat doen’, zegt MR
Nu een federale regering met PS en N-VA samen uitgesloten is, lijkt er om nieuwe verkiezingen te vermijden nog maar één optie levensvatbaar: Vivaldi, ofwel een samengaan van socialisten, liberalen, groenen en CD&V. De PS heet namelijk ‘incontournable’ te zijn voor eender welke regering. Maar is dat ook echt zo? Theoretisch in elk geval niet, zegt nu ook de MR. Al is de kloof tussen theorie en praktijk in dit geval wel erg groot.
Ze zijn slechts met weinigen, de politici die de komende dagen in de schoenen zouden willen staan van koning Filip. Die zal woensdag creativiteit aan de dag moeten leggen bij de benoeming van een nieuwe koninklijke opdrachthouder in opvolging van Koen Geens (CD&V), na het veto van PS-voorzitter Paul Magnette tegen N-VA vrijdag. Slechts twee opties blijven na de definitieve doodsteek van paars-geel nog over, klinkt het: de Vivaldi-coalitie (paars-groen, aangevuld met CD&V) of nieuwe verkiezingen.
In die logica klinkt het dat de PS “incontournable” of onmisbaar is voor eender welke regering. Zelfs N-VA-voorzitter Bart De Wever herhaalde vanochtend nog eens dat het “onmogelijk” is een regering te maken zonder de PS. Nochtans is de partij slechts de derde in de federale Kamer. Waarom is ze dan meer onmisbaar dan de grootste partij, de N-VA? PS-voorzitter Paul Magnette verklaarde vrijdagochtend, toen hij een coalitie met de N-VA torpedeerde, zelf dat zijn partij “niet tegen elke prijs in de regering wil zitten”. Met andere woorden: ook de oppositie blijft een optie.
‘Er zijn meerdere pistes mogelijk’
Federaal Begrotingsminister David Clarinval (MR) wilde zo’n scenario vanmorgen op de radio van Bel RTL evenmin uitsluiten. Hij wees niet alleen CD&V, maar ook PS en Ecolo aan als de partijen die keuzes zullen moeten maken. “Ze kunnen het land niet blijven gijzelen”, aldus de Franstalige liberaal. “Er zijn meerdere pistes mogelijk.”
Gevraagd of hij daarmee ook een coalitie zonder de PS bedoelde, zei Clarinval dat “als die oplossing mogelijk is, we ze zullen doen”. “Ook andere oplossingen kunnen. Wij hebben vier jaar geleden onze verantwoordelijkheid genomen door het belang van het land te laten voorgaan op dat van de partij. Ik vraag vandaag aan PS, Ecolo en CD&V hetzelfde te doen.”
Jamaïca
Vraag is dan uiteraard of “die oplossing mogelijk is”. In theorie kan het wel degelijk. Er zijn zelfs verschillende pistes denkbaar. Zo is er de ‘Jamaïcaanse coalitie’, waarin christendemocraten, liberalen en groenen samen met N-VA een regering vormen (de term komt uit Duitsland, waar de christendemocraten in tegenstelling tot oranje bij ons de kleur zwart hebben, en zo’n coalitie dan dezelfde kleur als de Jamaïcaanse vlag heeft). ’Jamaïca’ zou aan een comfortabele 89 zetels komen (gesteld dat onafhankelijk Kamerlid Jean-Marie Dedecker met N-VA mee zou stemmen), en zou zelfs nog een partij minder kunnen tellen, bijvoorbeeld het kleine cdH.
In de praktijk is dergelijke coalitie echter zo goed als onwerkbaar door het veto van Ecolo tegen N-VA, dat nog feller is dan dat van de PS tegen N-VA. De Franstalige groenen riepen afgelopen weekend nog op een ‘plan B’ te proberen, een regering zonder N-VA.
Sp.a zonder PS?
Als ook de groenen afvallen, is er echter nog een optie: die waarbij sp.a aan boord wordt genomen en als enige sociaaldemocratische partij in de regering zou stappen. Zo’n coalitie N-VA - CD&V - Open Vld - sp.a - MR - cdH beschikt over 77 zetels en heeft dus ook een meerderheid.
Sp.a zou dan wel haar zusterpartij PS moeten laten vallen. Is dat realistisch? De kans is miniem klein, maar bij de Vlaamse socialisten klinkt het sinds enkele weken wel dat ze niet “vastgeklikt” zitten aan de PS. “Wij zijn niet één partij. Er zijn overeenkomsten, maar ook verschillen. De verstandhouding is wel oké tussen de mensen, al zijn de standpunten niet altijd dezelfde”, aldus Vlaams parlementslid Freya Van den Bossche midden januari.
Franstalige minderheid
Als de band tussen PS en sp.a uiteindelijk, eventueel, als het de enige optie zou zijn om verkiezingen te vermijden, al te verbreken valt, blijven er voor een PS-loze coalitie wel nog immens grote obstakels te nemen. Vooral aan Franstalige kant knelt het schoentje: zullen de MR en het cdH ooit bereid zijn om in een federale regering te stappen zonder de PS?
Zelfs met hun tweeën hebben beide partijen nog een zetel minder (19) dan de MR in de vorige Zweedse regering alleen had. Daarmee komen ze in de verste verte dan ook niet aan een meerderheid langs Franstalige kant - zelfs nog geen derde van de 61 zetels zelfs, precies de kwestie waar N-VA langs Vlaamse kant zo op hamert.
De MR sluit dan wel in theorie niets uit, maar zou in dat geval bovendien in een bijzonder lastig parket komen te zitten aan de overkant van de taalgrens. In de Waalse regering zit de partij namelijk in de meerderheid met PS en Ecolo. Hoe geloofwaardig is het dan nog voor de MR om regionaal samen te regeren met twee partijen die haar federaal te vuur en te zwaard zullen bekampen?
“Dat scenario sluit zichzelf uit”
CdH van zijn kant zit Waals in de oppositie, en heeft na de verkiezingen maandenlang volgehouden ook federaal op de oppositiebanken te zullen gaan plaatsnemen. Pas de laatste weken en maanden klinkt het dat de partij indien nodig bereid is haar verantwoordelijkheid op te nemen. In de Franstalige pers sloten drie van de vijf Kamerleden van de partij enkele weken geleden niets uit. “De situatie is ernstig. We moeten stoppen met exclusieven te stellen en een oplossing vinden, aldus fractieleider Catherine Fonck in La Dernière Heure.
Maar partijvoorzitter Maxime Prévot drukte de gedachten van zijn Kamerleden meteen de kop in. Volgens hem is een coalitie zonder PS en met N-VA onwerkbaar, gezien de grote verschillen tussen de partijen en de erg kleine meerderheid. “Dat scenario sluit zichzelf uit en zou nooit werken”, aldus Prévot.
