Iraniërs protesteren tegen strikte islamwetten en hard optreden shariapolitie na dood arrestante

De 22-jarige Mahsa Amini werd dinsdag gearresteerd door de sharia-politie, omdat ze niet voldeed aan de shariaregels om haar hoofd te bedekken. Ooggetuigen melden dat de politie haar uiterst hardhandig in een politiebusje werkten. Daarbij zou ze ook geslagen zijn, wat de politie ontkent. Die wijt haar dood aan een hartaanval. De dood van de vrouw werd pas vrijdag bekendgemaakt.

Honderden demonstranten verzamelden zich zaterdag in Amini’s geboortestad Saqez in de westelijke provincie Kurdistan, waar ze werd begraven. Volgens ooggetuigen riepen ze ‘dood aan de dictator’. Daarmee doelden ze op de Iraanse leider ayatollah Ali Khamenei die ze verantwoordelijk houden voor het buitensporig geweld van de religieuze politie. Protesterende vrouwen in Saqez deden zaterdag ook uit protest hun eigen hoofddoek af en zwaaiden daarmee naar de politie.

De demonstranten waren al heel vroeg op straat om op tijd te zijn voor de begrafenis. De autoriteiten wilden die zo snel mogelijk afhandelen om de protesten voor te zijn, maar die kwamen er desondanks. Honderden mensen trokken na de begrafenis naar het gouverneurskantoor, dat door oproerpolitie werd beschermd. Er werden stenen naar de politie gegooid, die antwoordde met traangas.

De hoofddoek is in Iran verplicht sinds 1979, toen ayatollah Khomeiny aan de macht kwam en van het verwesterste Iran een strikt islamitisch land maakte. Met name jongere Iraniërs ergeren zich aan de harde hand van de zedenpolitie, die toeziet op de kledingvoorschriften volgens de sharia.

Mahsa Amini was dinsdag met haar familie op bezoek in de hoofdstad Teheran, toen ze door de zedenpolitie werd gearresteerd. Haar familie kreeg te horen dat ze was opgepakt om haar op het bureau een lesje te leren in het dragen van de verplichte hijab, en dat ze later zou worden vrijgelaten. In plaats daarvan kregen de ouders later te horen dat Mahsa was overleden.

Volgens de politie zou ze zijn overleden aan de gevolgen van een hartaanval, maar haar ouders lieten weten dat Mahsa nooit problemen met haar hart had gehad, en dat ze een kerngezonde jonge vrouw was. Een hartaanval was daarom onwaarschijnlijk.

Politiegeweld

Mensenrechtenactivisten in Iran riepen de afgelopen maanden vrouwen op hun hijab af te doen. Op sociale media verschenen video’s van vrouwen zonder hijab, die bij hun arrestatie werden geslagen en over de grond gesleept.

De verontwaardiging over de dood van Mahsa Amini is eveneens op sociale media begonnen, waar Iraniërs de zaak aangrijpen om zich tegen hijab-gerelateerd politiegeweld te keren onder de hashtag ‘moord-agenten’. In verschillende delen van Iran werd gedemonstreerd, en scandeerden mensen ‘dood aan de dictator’. Op het internet wordt een speech van de 83-jarige ayatollah Ali Khamenei gedeeld waarin hij het handhaven van de hijab-plicht verdedigt.

Verscheidene Iraanse parlementariërs hebben reeds aangekondigd de dood van Amini te zullen aankaarten in het parlement. President Ebrahim Raisi heeft een onderzoek gelast.

Eerder protest

Sinds de Iraanse revolutie van 1979 zijn vrouwen volgens de shariawetten verplicht hun haar te bedekken en lange, loszittende kleding te dragen. Veel Iraanse vrouwen kiezen voor een tussenweg en dragen relatief strakke, ‘westerse’ kleding met felgekleurde sjaals over het hoofd waarbij een deel van het haar wel te zien is.

Jonge, met name hoogopgeleide Iraniërs kunnen zich al langer niet vinden in de strenge kledingvoorschriften van de sharia. Eind 2017 klommen vrouwen in Teheran op elektriciteitskastjes en andere verhogingen, trokken hun hijab af en hielden die met een stok demonstratief voor zich. Deze protestgolf hield twee maanden aan. Tientallen vrouwen werden gearresteerd en twee mannelijke sympathisanten kregen een gevangenisstraf van zes jaar.

De Iraanse politiechef beloofde na de protesten dat de handhaving geliberaliseerd zou worden: vrouwen zonder hijab zouden niet langer worden gearresteerd. In plaats daarvan moesten ze alleen nog meedoen aan een ‘heropvoedingscursus’. Die belofte bleek niets waard: de controles werden alleen maar strenger en de arrestaties gewelddadiger.