"Ik ben op het eind alleen een nul vergeten": blunderende prof verdedigt rapport kernuitstap

Zelfs een gerenommeerde professor blundert soms zoals een eerstejaarsstudent, bleek dit weekend. In het langverwachte rapport van Johan Albrecht over de financiële impact van de kernuitstap staat dat de sluiting van de kerncentrales in het allerbeste geval 15 miljoen euro per jaar zal kosten. Alleen: achter dat cijfer ontbreek een nul. Daar had eigenlijk 150 miljoen euro moeten staan.

Oeps.

Albrecht: (zucht) "Tja, een collega sms’te me vrijdagavond plotseling: 'Johan, er staat een fout in je rapport.' Toen heb ik dit meteen nagekeken en inderdaad: waar 150 miljoen euro moest staan, stond 15 miljoen euro. Ik weet niet hoe dit kon gebeuren. Het is een domme en spijtige fout. Ik wist dat het juiste cijfer 150 miljoen was. Maar om één of andere reden heb ik een nul te weinig geschreven."

Heel uw rapport staat nu ter discussie.

"Ten onrechte. Alle tabellen in mijn rapport zijn, voor zover ik weet, foutloos. Alle wiskundige berekeningen kloppen. Alleen in de conclusie ontbreekt een nul. Het is frusterend om te zien dat sommige mensen hier gebruik van willen maken om heel het rapport in een slecht daglicht te stellen (N-VA uitte dit weekend zijn twijfel, energieminister Marghem en Tommelein steunen de econoom, JVH)."

Het gaat wel om hét belangrijkste cijfer in uw rapport.

"Dat klopt eigenlijk niet. In het rapport heb ik de kostprijs van twee scenario’s vergelijken: het scenario waarin alle kerncentrales zoals gepland sluiten in 2025 tegenover het scenario waarin twee kerncentrales langer openblijven. Volgens de traditionele inschattingen is de kernuitstap ongeveer 900 miljoen euro per jaar duurder. Dat cijfer ligt in de lijn van andere, oudere studies.

"Het bedrag van 150 miljoen euro komt uit een 'best case simulatie'. Want nu gaan de meeste specialisten ervan uit dat de gasprijs hoog zal blijven in de komende jaren, waardoor de gascentrales die nodig zijn om de kerncentrales te vervangen meer kosten. Maar de gasprijs kan straks ook dalen. Niemand kan de evolutie van de gasprijs voorspellen. De afgelopen jaren is de prijs bijvoorbeeld tegen alle verwachtingen in gedaald. Vandaar deze extra simulatie."

Volgens energieminister Marie Christine Marghem (MR) zal de kernuitstap 15 euro kosten per gezin. Dat cijfer klopt dus niet.

"Voor alle duidelijkheid: ik was niet betrokken bij die communicatie. Ik weet niet goed waar de minister zich op baseert. Als je uitgaat van de 'traditionele' verwachtingen zal de meerkost 900 miljoen euro zijn, voor de gezinnen én bedrijven samen. Het is dan aan de politiek om te beslissen wie welke last draagt. Daar hangt alles van af. Zolang dat niet beslist is, is de kost per gezin berekenen lastig."

Minister Marghem heeft er maar een slag naar geslagen?

"Ik heb haar mijn rapport bezorgd per mail. En ik heb haar afgelopen vrijdag ook mijn fout toegegeven. Meer kan ik u niet vertellen."

Wat is volgens u de juiste beslissing: de kerncentrales dicht of niet?

"Er is geen perfecte beslissing, met alleen voordelen en geen nadelen. Dat mag duidelijk zijn. Het is zeker dat er een meerkost staat tegenover de kernuitstap. Zo’n beslissing heeft ook een impact op het klimaat (een eerdere berekening van Albrecht kwam uit op een stijging van de schadelijke uitstoot van de Belgische energiesector tot 78 procent in 2030, JVH). Maar de kernuitstap biedt ook kansen."

Welke kansen dan?

"Onder meer om te werken aan ons stroomverbruik. Want hoe minder stroom we verbruiken, hoe minder gascentrales we nodig hebben, en hoe minder schadelijke uitstoot die ook produceren. Deze dimensie wordt te vaak vergeten in het debat. Nochtans vallen er een reeks maatregelen te nemen. Zo kopen we bijvoorbeeld nog allemaal huishoudtoestellen die veel te veel verbruiken."

Die factuur van 900 miljoen euro plakt wel aan de ribben.

"Dat begrijp ik. Het is niet evident om zulke bedragen te dragen als belastingbetaler. Maar het kostenplaatje blijft onder voorbehoud. Een voorbeeld: als België nu investeert in moderne gascentrales kunnen we daar straks, in 2030 of 2040, misschien voordeel mee doen. Duitsland discussieert over de sluiting van steenkoolcentrales. Frankrijk denkt eraan om zijn kernreactoren te stoppen. België zou dan stroom uit zijn gascentrales kunnen exporteren richting de buurlanden.

"Bovendien draaien gascentrales nu nog op conventioneel en geïmporteerd aardgas. Op termijn kan dat misschien op synthetisch gas, dat geproduceerd wordt met de overtollige elektriciteit van onze eigen windmolens en zonnepanelen. Zulke ontwikkelingen kunnen het kostenplaatje veranderen."

Dan nog blijft de grote klimaatimpact.

"De uitstoot van de Belgische energiesector zal aanzienlijk stijgen door de kernuitstap. Daar bestaat geen twijfel over. Daar kun je niet omheen.

"Tegelijk moeten we deze kwestie ook breder bekijken. Als wij gascentrales bouwen, zullen die op termijn concurreren met steenkoolcentrales in de rest van Europa. In onder meer Duitsland en Polen staat het nog vol. Misschien kunnen onze moderne gascentrales die steenkoolcentrales dan uit de markt duwen. Steenkoolcentrales vervuilen tot twee keer meer dan gascentrales. Als je het Europees bekijkt, kan de kernuitstap dus net positief zijn voor de planeet."