Hoogste militair van de VS vreesde coup van Trump na de verkiezingen

Amerika’s hoogste militair, chef-staf Mark Milley, maakte zich na de verkiezingen zorgen over een couppoging door president Trump. Milley besprak met andere hoge generaals een plan om te voorkomen dat Trump zou slagen en aan de macht zou blijven. Dit staat in een boek van twee Washington Post-verslaggevers.

In I Alone Can Fix It beschrijven Carol Leonnig and Philip Rucker, winnaars van de prestigieuze Pulitzerprijs, ook hoe de topmilitair Trumps retoriek over de verkiezingsuitslag op een lijn plaatste met die van Adolf Hitler. De generaal vergeleek aanhangers van Trump die in Washington demonstreerden met Hitlers ‘bruinhemden’ en de bestormers van het Capitool kwalificeerde hij als ‘nazi’s’.

In het boek, waarvoor het tweetal sprak met ruim 140 hoge functionarissen, Witte Huis-adviseurs en bovendien met de toenmalige president zelf, wordt beschreven hoe het in het laatste jaar van de regering-Trump aan toeging. Vooral de vrees van viersterrengeneraal Milley dat de president alles zou proberen om in het Witte Huis te blijven, omdat Trump vond dat hij de verkiezingen had gewonnen, is pikant.

Na de verkiezingen waarschuwden Trumps tegenstanders, met name Democraten, hiervoor. Maar dat ook de militaire top zich toen achter de schermen grote zorgen maakte, was nog niet bekend. Milley, die nog steeds de krijgsmacht leidt, heeft gisteren niets tegengesproken wat in het boek staat. Dit is een teken dat hij zich goed kan vinden in hoe zijn rol wordt beschreven in de laatste dagen van Trumps hectische presidentschap en de uitspraken die aan hem worden toegeschreven.

Milley was zo bezorgd dat hij zeven dagen na de verkiezingen Trumps voormalige nationale veiligheidsadviseur H.R. McMaster belde en vroeg of een coup op handen was. Een dag daarvoor, op 9 november, had Trump de baas van de generaal, minister van Defensie Mark Esper, per tweet ontslagen en vervangen door een vertrouweling. Ook bij belangrijke diensten zoals de CIA en de FBI had Trump zijn aanhangers benoemd.

Schokgolf

Espers ontslag veroorzaakte een schokgolf in Washington, omdat het gezien werd als een poging van de president om de verkiezingsuitslag aan zijn laars te lappen. “Waar heb ik in godsnaam mee te maken”, vroeg Milley aan McMaster, zo blijkt uit voorpublicaties van het boek door The Washington Post, CNN en New York Magazine. De generaal was diezelfde dag ook gealarmeerd door een telefoontje van een ‘oude vriend’ die hem waarschuwde dat de president en zijn bondgenoten probeerden ‘de regering omver te werpen’.

Wie deze persoon is, wordt niet onthuld. Milley deelde met Congresleden en de bevelhebbers van de vier krijgsmachtdelen zijn zorgen over een mogelijke Trump-coup. Met de bevelhebbers besprak hij een plan om te voorkomen dat de president de verkiezingsoverwinning van Joe Biden zou negeren. Zo wilden ze, de een na de ander, ontslag nemen als Trump ze zou opdragen om het leger in te zetten.

Milley was ervan overtuigd dat een eventuele couppoging van Trump en zijn vertrouwelingen niet zou slagen. “Ze kunnen het proberen, maar het zal ze verdomme niet lukken”, zei hij volgens de auteurs tegen zijn medewerkers in het Pentagon. “Je kunt dit niet doen zonder het leger. Je kunt dit niet doen zonder de CIA en de FBI. Wij zijn de jongens met de wapens.”

Vergelijking Hitler-Duitsland

Terwijl de machtsoverdracht op 20 januari steeds dichterbij kwam, vreesde Milley dat Trump een beroep zou doen op de Insurrection Act, die het mogelijk maakt het leger in te zetten bij een opstand. In de aanloop naar de bestorming van het Capitool liet de generaal zijn medewerkers weten dat Trump de onrust in het land probeerde aan te wakkeren mogelijk om het als excuus te gebruiken om een beroep te doen op de wet.

Milley vergeleek de situatie in Amerika met Duitsland in de jaren dertig. “Dit is een Rijksdag-moment”, aldus de generaal, doelend op de brandstichting in het Duitse parlement in 1933, kort nadat Hitler aan de macht was gekomen. Hitler gebruikte de brand om de macht naar zich toe te trekken. “De gospel van de Führer”, zo noemde Milley de beweringen van Trump dat de Democraten de verkiezingen hadden gestolen. In zijn ogen was de president “de klassieke autoritaire leider die niets te verliezen had”.

Glimlach

Met afschuw keek hij op 6 januari naar de beelden van de bestorming van het Capitool. “Deze kerels zijn nazi’s”, zei Milley tegen andere generaals terwijl Washington zich voorbereidde op de machtsoverdracht op 20 januari. De vrees was toen groot dat Trumps aanhangers opnieuw zouden toeslaan. Milley: “Dit zijn dezelfde mensen waar we tegen vochten in de Tweede Wereldoorlog. We gaan een stalen ring rond deze stad plaatsen en de nazi’s komen niet binnen.”

De rol van Milley, als tegenwicht tegen Trump, was de Democraten niet ontgaan. De bezorgde Democratische leider in het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, werd door Milley gerustgesteld met zijn verzekering dat de generaals alleen ‘legale bevelen’ zouden opvolgen. Bij de inauguratie bedankte vicepresident Kamala Harris de topmilitair in een kort gesprek “voor wat hij had gedaan”. Toen Michelle Obama hem vroeg hij zich voelde, antwoordde de generaal volgens de auteurs: “Niemand heeft vandaag een grotere glimlach dan ik.”