Hoe moeten teruggekeerde kinderen van IS-strijders worden opgevangen?

De regering heeft vorige week de opdracht gegeven aan de Belgische diplomatieke diensten in Turkije om de nodige reisdocumenten af te leveren voor de twee dochters van Amina Ghezzal (29), een IS-strijdster die eind 2017 uit Syrië vertrok en in Turkije tot tien jaar cel werd veroordeeld. Sindsdien zaten de kinderen, twee en vier jaar oud, in Turkije vast.

Binnen de twee weken zou een terugkeer gepland zijn. De beslissing van de regering komt er nadat een Brusselse rechtbank vorige maand een dwangsom oplegde aan ons land, die op 28 januari zou ingaan: 5.000 euro per kind, per dag dat de papieren niet afgeleverd zijn. Vorige vrijdag bevestigde justitieminister Koen Geens (CD&V) op de ministerraad ook nog dat ons land actief onderhandelt met het Koerdische regime over de terugkeer van minstens zes andere kinderen.

Grootouders

Van de naar schatting 115 kinderen van Belgische Syrië-strijders die in Syrië of Irak verblijven, zijn er nu dus al zeker twee die op het vliegtuig richting België zullen worden gezet. Ligt er voor dat ‘unicum’ wel een gecoördineerde aanpak klaar?

Aangezien het om minderjarigen gaat, komt het Vlaams Agentschap Jongerenwelzijn in polepositie te liggen. Woordvoerder Peter Jan Bogaert verwijst naar het ‘Draaiboek radicalisering Jongerenwelzijn’, waar een hoofdstuk is gewijd aan de terugkeer van minderjarigen uit IS-gebied. “We zijn op de hoogte gebracht door het OCAD over de terugkeer, zodat onze diensten de nodige voorbereidingen kunnen treffen”, zegt Bogaert, die geen info over individuele dossiers mag vrijgeven.

Zoals gewoonlijk wordt in eerste instantie gekeken naar de pleegzorg, meer bepaald binnen het bestaande netwerk van de kinderen. “Vaak gaat het dan om de grootouders, of een oom of tante. We willen liefst een oplossing die vrijwillig en gedragen is door de omgeving”, zegt Bogaert. Inspraak van de biologische ouders is daarbij gewenst, maar geen absolute noodzaak.

In dit geval heeft grootmoeder Rachma Ayad zich al meermaals kandidaat gesteld. Pleegzorg Vlaanderen bevestigt dat er contacten zijn en volgens Ayad zou de gebruikelijke screening al uitgevoerd zijn, zo zegt ze in Het Belang van Limburg: “Ze wilden zien of alles wel hygiënisch en veilig was. Daarna zijn ze ook bij de lokale politie gaan controleren of er niemand hier in huis een strafblad heeft. Alles bleek in orde.”

Oproep tot sereniteit

Toch kan het parket ook een negatief advies geven, waarbij de beslissing in handen komt van de jeugdrechter. “Het is hier eveneens van belang dat we familie en omgeving grondig checken op elementen van radicalisering”, zegt Bogaert. Naast vormingen van het personeel, wordt voor expertise onder meer gekeken naar het Platform Vlaamse Imams en Moslimdeskundigen (PVIM). Ook de veiligheidsdiensten blijven betrokken.

Bij groen licht voor de familie, kan verdere ondersteuning besproken worden in een rondetafelgesprek: traumabegeleiding is een optie, deradicalisering ook. “Bij kleuters zal vooral naar het eerste gekeken worden”, zegt Bogaert, die beseft dat het traject met argusogen gevolgd zal worden. “Maar aan camera’s op Zaventem of bij de schoolpoort hebben die kinderen geen boodschap”, zegt hij, in een oproep tot sereniteit.