Hendrik Bogaert: "Je moet weten hoe ver je te ver kunt gaan"

Terwijl zijn partij twee weken lang ruzie maakte in de federale regering, bezorgde CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert voorzitter Wouter Beke nog meer kopzorgen. Eerst door een oud N-VA-idee te reanimeren, namelijk het afschaffen van de dubbele nationaliteit. Dan door te zeggen dat hij de begroting niet zou stemmen. Dat het evenwicht een jaar wordt uitgesteld naar 2019 vindt hij niet aanvaardbaar.

“Op een bepaald moment moet je je overtuiging volgen”, zegt Bogaert. “Ik weet maar al te goed dat ik lid ben van een partij en in de fractie zetel. Ik ben ook lijsttrekker geweest. Beslissingen van het partijbureau of de fractievergadering leg je niet zomaar naast je neer. Maar tegelijk is er hier wel een contract verbroken: het regeerakkoord. En dat kan ik niet zomaar laten passeren. In ons verkiezingsprogramma lag de deadline nog op 2016. Het rentmeesterschap behoort tot het DNA van de CD&V.”

Uw voorzitter floot u intern en publiekelijk terug.

“Als je iedere keer zwijgt, dan is dat vanuit democratisch oogpunt ook niet oké. De particratie komt in zulke gevallen tussen en er wordt een beslissing opgelegd. In de praktijk zal ik in één geval op de honderd publiekelijk van mij afbijten. Maar het kan niet dat ik alle honderd keren mijn mond houd.

"Ik zou dit ook niet doen als ik slechts één jaartje anciënniteit had in het parlement. Zoals Jean-Luc Dehaene ooit zei: 'Je moeten weten hoever je te ver kunt gaan.' Je moet opletten dat je geen ongeleid projectiel wordt. Maar als niemand ooit de officiële lijn verlaat, dan kun je het parlement enorm vereenvoudigen. Dan laat je de fractieleiders op de juiste stemknopjes duwen en al de rest stuur je naar huis.

“Dit gaat ook niet over prullen. Ik ben hier in het parlement binnengekomen in 2003 toen we nog in de oppositie zaten. Toen al was ik met de begroting bezig. En het Turkse referendum is een geopolitiek belangrijk evenement.”

Ook daarover botste u met uw voorzitter.

“Ik zit ideologisch niet zo ver af van Wouter Beke. Ons kader is hetzelfde: samenleven op basis van gedeelde waarden. We willen onze samenleving niet uniformiseren, zoals in Japan. We laten het individu intact. En daarin kan massa's diversiteit zitten.

"Ik laat ook openingen voor debat. Hoe lang kan iemand de dubbele nationaliteit behouden? Is dat vijf jaar, tien jaar of langer? Of gaat dat van generatie op generatie? In dat laatste geval kom je in de problemen. Dan krijg je samenlevingen binnen de samenleving. Zoals in Engeland, waar een absolute vrijheid van opinie en religie heerst. In dat geval zou je een Vlaanderen voor de Turken krijgen, een Vlaanderen voor de Marokkanen en dan nog eens aan Vlaanderen voor de autochtone Vlamingen. Een soort verzuilde maatschappij, net nu we eindelijk van de oude verzuiling af waren."

Het is een schijnoplossing. De dubbele nationaliteit afschaffen is juridisch niet mogelijk, stelde justitieminister en CD&V-zwaargewicht Koen Geens.

“Ik erken dat dit een juridisch mijnenveld is, maar ik zie dit eerder als een Europese kwestie. Ook dat wordt lastig, maar het is het proberen waard.”

Krijgt u steun voor uw voorstel?

“Absoluut. Een beetje tot mijn verbazing heb ik heel wat mails gekregen vanuit Turkije, van mensen uit het neen-kamp. Ik krijg sympathie van de stille meerderheid, ook binnen mijn fractie.

"Elke politicus worstelt met het evenwicht tussen twee zaken: vrijheid en impact. Je wil uiten wat je denkt, maar je wil ook de zaken in beweging kunnen zetten. Toen ik staatssecretaris was had ik impact, maar veel minder vrijheid. Vraag dat ook maar aan Zuhal Demir.”

U dekt de rechterflank van uw partij af, maar bestaat die nog wel?

“Ik denk dat de partijtop homogeen is qua ideologie. Je zou alle leden kunnen opnoemen en hen een etiket op kunnen kleven. Of die eerder centrum-links zijn? Het gaat niet om links of rechts, dat zijn verouderde begrippen. Ik zit een beetje naast de partijtop, dat klopt. Maar het belangrijkste is dat we hetzelfde doel voor ogen hebben: een samenleving gebaseerd op gedeelde waarden. Het is geen probleem om te discussiëren over hoe dat einddoel moet worden bereikt."

Hoe kijkt u naar de meerwaardetaks? In 2015 kantte u zich nog tegen extra belasting op vermogen.

“Ik ga daar geen uitspraken over doen, wegens te gevoelig. Maar ik steun wel het principe dat de breedste schouders de grootste lasten dragen. Ik geef ook mijn input aan de partij. Op het kabinet van vicepremier Kris Peeters (CD&V) doen we met de andere specialisten geregeld onze visie uit de doeken. Dat levert weleens boeiende debatten op met Eric Van Rompuy. (lacht) Ik heb veel respect voor de manier waarop hij aan politiek doet. Hij worstelt ook met die afweging tussen vrijheid en impact.”

Bent u de rechtse variant van hem?

“Ik hoed me voor vergelijkingen. Ik ben zonder enige hiërarchie opgevoed. Mijn vader is gestorven toen ik elf was. Mijn moeder is later hertrouwd met iemand die uit het klooster kwam. Daarom dat ik niet meteen in een hokje pas. Ik vind in die zin dat er een opendebatcultuur moet zijn in elke partij. Ik kan het minder goed verdragen wanneer iemand me boos opbelt met de vraag waarom ik een mening verkondig die afwijkt van de regeringslijn. Dan vraag ik me meteen af of Montesquieu dat wel leuk had gevonden. Het zijn de parlementsleden die de regering controleren, niet omgekeerd.”

U heeft deze week zo'n telefoontje gehad.

“Ik heb onder druk gestaan, ja.”

Heeft dat impact?

“Ik kwam donderdag Charles Michel (MR) tegen in de Kamer. Hij sprak me aan met een kwinkslag. 'Ah bon, ga je niet meer voor me stemmen?', jende hij me. Als het gebeurt op zo'n ontwapenende manier, kan ik dat beter appreciëren. Maar als iemand vanuit de hoogte zegt dat ik als parlementslid maar moet zwijgen, dan wordt de legalist in mij wakker.”

Hendrik praat als een N-VA'er, zeggen partijgenoten van u.

“Het partijprogramma bindt ons, niet de ideologie. Als N-VA Artsen zonder Grenzen afschildert als mensensmokkekaars, dan verschillen we grondig van mening. Je kunt ook niet zomaar suggereren dat je zeshonderd christenen wil redden uit Syrië en al de rest tegenhouden (verwijst naar uitspraken en een Facebook-post van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), RW). De toon die word aangeslagen past niet in mijn ideologische overtuiging. Wij zullen nooit lijf-aan-lijfgevechten aangaan met het Vlaams Belang. Wat we wel moeten doen, is het politieke centrum breder bezetten. En er komen openingen. Naarmate de N-VA-troepen steeds verder uitwijken om Vlaams Belang aan te vallen, komt er ruimte vrij voor ons.”

Hoe ziet u uw toekomst?

“In Jabbeke ben ik nu gemeenteraadslid, maar daar zou ik een grotere rol aankunnen. Om na 2019 ook op federaal niveau een grotere rol te spelen? Wel, Wouter heeft gezegd dat we voor de gemeenteraadsverkiezingen niet zullen spreken over de lijstsamenstelling van 2019. En als de voorzitter dat vraagt, dan houd ik me daaraan.”