Hakeem Jeffries, met 52 jaar de ‘jonge’ hoop van de Democraten, krijgt het makkelijker dan Nancy Pelosi

Vandaag, woensdag, kiezen de Democratische leden van het Huis van Afgevaardigden de opvolger van fractievoorzitter Nancy Pelosi. De kans is groot dat het Hakeem Jeffries wordt. Met een Republikeinse meerderheid in het Huis worden het lastige jaren.

Noem hem alsjeblieft niet de nieuwe Barack Obama. Lange tijd werd Hakeem Jeffries (52), Congreslid uit New York, met die vergelijking doodgegooid. Goed, beiden zijn man, zwart, Democraat en, toevallig, jarig op 4 augustus. Maar Hakeem Jeffries benadrukt vaak dat hij niet in de voetsporen van iemand anders wil treden. Hij schrijft zijn eigen geschiedenis.

Woensdag stemmen Democraten in het Huis van Afgevaardigden over hun nieuwe voorzitter, en het moet gek lopen als dat niet Hakeem Jeffries wordt. De partij heeft al brede steun voor hem uitgesproken, hij is door niemand uitgedaagd. Jeffries zou de eerste zwarte voorzitter worden.

“Het is tijd voor een nieuwe generatie”, zei vertrekkend voorzitter Nancy Pelosi begin november na de tussentijdse verkiezingen. Daarbij noemde ze Jeffries niet bij naam, maar van haar steun is hij verzekerd. Ze heeft hem afgelopen jaren al in de coulissen klaargezet.

“De voorzitter herinnert ons eraan dat diversiteit onze kracht is”, zei Jeffries op zijn beurt bij Pelosi’s vertrek. Zij was de eerste vrouwelijke voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. Maar Jeffries bedoelt met ‘diversiteit’ vooral iemand anders: zichzelf.

Gouden tong

Hakeem Jeffries groeit op in een middenklassengezin in het New Yorkse stadsdeel Brooklyn. Als tiener tijdens de crackepidemie hoort hij op straat elke dag schoten. Jeffries gaat in New York politicologie en rechten studeren. Na zijn studietijd maakt hij carrière als advocaat bij prestigieuze kantoren.

In 2006 begint Jeffries zijn politieke loopbaan, als lid van het parlement van de staat New York. Hij vertegenwoordigt kiezers in de stadsdelen Brooklyn en Queens, met een scherp oog voor sociale verhoudingen. Hij initieert hervormingen die de bevoegdheid van de politie inperken om data op te slaan over mensen die ze zonder verdenking staande houden.

In 2012 maakt hij de overstap naar de landelijke politiek. ‘Hakeem Jeffries is het nieuwe gezicht van de Democraten in het Huis’, kopt The New York Times in 2018, wanneer hij voorzitter wordt van de Democratische Caucus, de grootste fractie binnen de partij. Jeffries heeft dan al de reputatie opgebouwd van iemand met ‘een gouden tong’. In debatten en toespraken is hij ad rem en scherp, maar tegelijk weloverwogen.

Verdere bekendheid verwerft hij als initiatiefnemer van de First Step Act, een wet die gevangenen kan helpen vervoegd vrij te komen, en voor de grote rol die hij speelt tijdens de eerste afzettingsprocedure tegen Donald Trump.

Jeffries is minder links dan iemand als Pelosi, maar schaart zichzelf alsnog onder de progressieve vleugel van de partij. “Ik ben een zwarte progressieve Democraat die zich zorgen maakt over racisme, sociale en economische onrechtvaardigheid”, zegt hij in een interview met The Atlantic. “Maar ik zal nooit buigen voor links Democratisch socialisme.”

Sneakers onder zijn pak

De Democraten hebben kandidaten als Jeffries hard nodig. Hun achterban is jong en divers, maar de partijtop is oud en wit. Pelosi stopt op haar 82ste, Senaatsvoorzitter Chuck Schumer is 72 jaar en Joe Biden is inmiddels 80 geworden. Zij beschouwen Jeffries, die sneakers draagt onder zijn nette pak, als de jeugd.

Dat zijn jongere leden van de partij het niet met hen eens. Het botert niet tussen Jeffries en de progressiefste flank. Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez en haar collega’s vinden dat Jeffries zich linkser voordoet dan hij is, en dat hij te veel geld toegestopt krijgt van het bedrijfsleven, het bankwezen en de pro-Israël-lobby. De pragmatische Jeffries beschouwt de jonge linkse garde als te radicaal, niet tot compromissen bereid.

Unanieme steun kan hij woensdag wel verwachten van de ‘Black Caucus’, de machtige fractie van zwarte afgevaardigden in het Congres. “We denken dat hij er klaar voor is”, zei Congreslid Joyce Beatty eerder deze maand The New York Times.

Minder ballast

De Democraten hebben tijdens de midterm-verkiezingen hun meerderheid in het Huis van Afgevaardigden verloren. Ze moeten het de komende twee jaar doen met 213 zetels, de Republikeinen met 220. Twee overgebleven zetels zijn nog onbeslist. Jeffries zou voorzitter worden van een minderheidsfractie, een andere rol dan Pelosi de afgelopen vier jaar vervulde.

De Republikeinen kunnen in het Huis voorstellen aannemen zonder Democratische steun, maar hun meerderheid is klein. Bij Jeffries komt de taak te liggen om elk Republikeins initiatief te verzwakken door gematigde Republikeinen aan het twijfelen te brengen. Jeffries moet dwarsligger én bruggenbouwer zijn.

Dat laatste zal voor hem makkelijker zijn dan het was voor zijn voorganger. Nancy Pelosi is de afgelopen jaren door Donald Trump en zijn achterban verheven tot een kwaadaardig figuur van haast mythische proporties. Geen Republikein kon nog geloofwaardig met haar door één deur. Jeffries heeft die ballast niet, en zijn retorische vaardigheid dwingt respect af.

Zijn Republikeinse tegenspeler wordt hoogstwaarschijnlijk Kevin McCarthy, die naar verwachting in januari als voorzitter wordt gekozen. In een interview twee jaar terug gaf Jeffries alvast een voorproefje van de toon waarop hij de Republikein zal aanpakken. Toen een journalist hem naar McCarthy vroeg, antwoordde Jeffries schertsend: “Wie?”