Europa draait techbedrijven duimschroeven aan met tweede grote techwet: dit zijn de plannen

“We hebben een deal. De DSA zal ervoor zorgen dat dat wat offline illegaal is ook online als illegaal wordt gezien en behandeld - niet als een slogan, maar als realiteit”, zei Margrethe Vestager, de Europese Commissaris die gaat over mededinging, op Twitter.

Het akkoord over de DSA kwam pas na een marathonzitting van ruim 16 uur tot stand. De DSA is het sluitstuk van twee ambitieuze en ingrijpende Europese wetten die de grote internationale techbedrijven en andere internetplatformen aan meer regels binden.

Vorige maand zag de Digital Market Act (DMA) al het licht. Waar deze wet vooral gaat over het beperken van de macht van de zogenoemde poortwachters (denk aan Google en Facebook), daar is de DSA gericht op het beschermen van de rechten van de Europese burgers als ze zich op internet begeven.

Het parlement en de lidstaten werden het in de nacht van vrijdag op zaterdag eens over een breed pakket aan maatregelen. Zo moeten internetaanbieders, hostingbedrijven, online platforms, zoekmachines en marktplaatsen ervoor zorgen dat ze illegale online inhoud bestrijden via een transparant beleid. Digitale aanbieders moeten daarom het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts onderbouwen en uitleggen. Zij moeten bovendien een eenduidige klachtenprocedure hebben waar consumenten terechtkunnen.

Veiliger

Het idee is dat de grote online platformen hiermee veiliger worden voor burgers, zonder dat de eigenaren ervan vervallen in het toepassen van willekeurige en ondoorzichtige regels. TikTok zal er bijvoorbeeld voor moeten zorgen dat kinderen niet geconfronteerd worden met gevaarlijke vuurwerk-challenges, terwijl Facebook of YouTube hun platformen veiliger moeten zien te maken door de verspreiding van desinformatie te voorkomen.

Wat betreft dat laatste heeft Brussel ook een noodprocedure geregeld, waarbij in bijzondere omstandigheden (denk aan Covid-19 of de oorlog in Oekraïne) aanvullende maatregelen kunnen worden geëist van de techbedrijven. Die worden dan verplicht tijdelijk wat aan hun algoritmen te sleutelen om de verspreiding van specifieke oorlogspropaganda tegen te houden.

Europa loopt met deze aanpak wereldwijd voorop. Persbureau Bloomberg sprak al in navolging van Facebook-klokkenluider Frances Haugen van een nieuwe ‘gouden standaard’ voor social media.

Advertenties

Een andere belangrijke poot van de DSA is de aanpak van internetadvertenties. Een totaalverbod van zogenoemde gepersonaliseerde advertenties, zoals eerder bepleit door sommige Europarlementariërs, was een brug te ver, maar er komen wel degelijk beperkingen. Verder wordt het online platforms verboden om nog langer advertenties te personaliseren op grond van bijvoorbeeld geloofsovertuiging of seksuele geaardheid. Ook zijn minderjarigen straks extra beschermd tegen gepersonaliseerde advertenties, zodat ze geen ongepaste reclame te zien krijgen.

Tot slot stelt Brussel paal en perk aan zogenoemde dark patterns. Dit zijn de slimme technieken waarmee techbedrijven consumenten verleiden om bepaalde keuzes te maken. Dat kan een aantrekkelijke grote groene knop zijn om cookies te accepteren, maar ook een notificatie waarmee Facebook probeert klanten weer eens te laten inloggen: ‘Deze vrienden wachten op je’.

De Europese Commissie houdt straks toezicht op naleving van de DSA door de grootste online platformen en zoekmachines. Deze betalen zelf via een heffing voor dit toezicht. Na een overgangstermijn moeten de DSA en DMA vanaf 2023 gaan gelden.