EU en VS zetten punt achter handelsgeschillen na de kille Trumpjaren: importheffingen van tafel

Dat blijkt uit een nog vertrouwelijke ontwerpverklaring die de Amerikaanse president Biden en zijn Europese gesprekspartners Von der Leyen (voorzitter Europese Commissie) en EU-president Michel volgende week dinsdag in Brussel zullen afzegenen. Het vertrek van Bidens voorganger Trump moet een “hernieuwde trans-Atlantische samenwerking” mogelijk maken.

De ontwerpverklaring, die de komende dagen op onderdelen nog wordt aangepast, ademt de sfeer van lente na vier kille Trumpjaren. “De lucht is opgeklaard”, zei eurocommissaris Dombrovskis (Handel) woensdag in het Europees Parlement. De laatste EU-VS-top was in 2014 onder president Obama.

De EU en Washington zeggen in hun verklaring “duurzame oplossingen na te streven voor onze handelsgeschillen en strafheffingen te vermijden”. Als eerste stap moet er een eind komen aan de al 17 jaar durende controverse over de subsidiëring van Airbus (door de EU) en Boeing (door de VS). Dit conflict heeft geleid tot strafheffingen van miljarden euro’s op allerlei goederen over en weer. De EU en Washington willen voor 11 juli een “evenwichtige oplossing” voor dit geschil, wat het einde van de torenhoge strafheffingen zou betekenen.

De twee partijen beloven ook “snel en definitief” een eind te maken aan de strafheffingen op staal en aluminium. Uiterlijk in december moeten die verdwenen zijn. Zowel staal- als luchtvaartsancties waren de afgelopen maanden al bevroren, als teken van goede wil om met Biden de banden tussen de EU en de VS (jaarlijkse handelsstroom van bijna 1.000 miljard euro) aan te halen.

Ceta

In de ontwerpverklaring wordt niet gesproken over een nieuw handelsverdrag tussen de VS en de EU. De laatste poging (TTIP) strandde op weerstand aan (vooral) Europese zijde. De animo voor handelsverdragen is sindsdien niet toegenomen: het verdrag tussen de EU en Canada (Ceta) is nog steeds niet geratificeerd, dat met de Latijns-Amerikaanse Mercosur-landen ligt op de plank. EU-ambtenaren zeggen dat Biden, Von der Leyen en Michel de kwestie daarom voorlopig laten rusten.

Wel willen ze dat de EU en de VS de wereldleiders worden bij de overgang naar een digitale economie en samenleving. De standaarden voor nieuwe technologieën moeten zo veel mogelijk in Europa en de VS worden vastgesteld, ook voor de democratische controle op het gebruik ervan. Een nieuwe EU-VS Handels- en Technologieraad krijgt een spilfunctie hierbij. Brussel en Washington maken zich verder hard voor hervorming van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), een duidelijk andere koers dan onder Trump, die beide organisaties wilde marginaliseren.

Vaccins

Biden, Michel en Von der Leyen zullen benadrukken dat de armere landen dit jaar 2 miljard vaccindoses tegen corona moeten ontvangen. De EU zegde eerder 100 miljoen doses toe, alsook geld om vaccins te kopen. Vaccinproducenten denken dit jaar 1,3 miljard doses aan de armere landen te kunnen leveren. “Vaccineren is geen race tussen landen, maar tegen de tijd”, aldus de verklaring.

Over China en Rusland is de ontwerpverklaring vooralsnog kort en nietszeggend, de EU en de VS zijn verdeeld over hoe om te gaan met deze andere grootmachten. In hun verklaring beloven Brussel en Washington elkaar “te raadplegen” over het grote scala aan “uitdagingen en mogelijkheden” bij de “veelzijdige benaderingen” van China. Het investeringsakkoord dat de EU met China wil sluiten – waarmee de VS grote moeite hebben – wordt niet genoemd. Ook de gasleiding van Rusland naar Europa (Nord Stream 2) – een punt van ergernis voor de Amerikanen – komt niet in de ontwerpverklaring voor.