Donald Trump zaait ook vanaf zijn ziekbed verwarring

Nam Donald Trump willens en wetens het risico anderen met corona te besmetten? En hoe is zijn gezondheidstoestand precies? Vele vragen omgeven de president van de Verenigde Staten, die in elk geval zelf het middelpunt van een superverspreider is geweest.

De president van de Verenigde Staten is ziek, maar hoe ziek precies weten de Amerikanen waarschijnlijk pas als hij weer beter is – of dood. Met Donald Trump (74) werd vrijdag ook de waarheid opgenomen in het Walter Reed-ziekenhuis, en daarmee brak een periode aan van dubbele speculatie. Eén: wat is de toestand van de president? Twee: wie kan überhaupt het antwoord geven?

Zondag gaven de artsen goed nieuws: het gaat geweldig met de president en hij mag vandaag waarschijnlijk terug naar huis. Maar dat kwam na een weekend vol gespin en gedraai, die de geloofwaardigheid van het Witte Huis verder in twijfel trekken.

De scènes die zich zaterdag afspeelden in en om het ziekenhuis in Bethesda, een voorstadje van Washington DC, deden denken aan scènes in andere landen dan de VS, waar de toestand van een grote leider rooskleuriger moet worden voorgesteld dan hij werkelijk is. In witte jassen stond een groep artsen zaterdagochtend voor de hoofdingang om gewicht te geven aan wat Sean P. Conley, de lijfarts van de president, in de microfoon zei.

“Het gaat zeer goed met de president. Hij is uitzonderlijk monter. Hij heeft al 24 uur geen koorts meer. Hij krijgt nu geen zuurstof toegediend.”

Zeer zorgwekkend

Maar meteen daarna was dankzij een nog draaiende camera te zien en te horen hoe Mark Meadows, stafchef van het Witte Huis, een groepje journalisten bijeen riep en zei dat hij off the record nog iets wilde toevoegen aan de woorden van de dokter. Een paar minuten later begonnen journalisten te twitteren dat een ‘anonieme bron’ in het Witte Huis zei dat de vitale functies van de president zeer zorgwekkend waren. “We zijn nog steeds niet op een duidelijk pad naar volledig herstel.”

Zondag gaf Conley toe dat de zuurstofwaarde in het bloed van de president vlak voor de zaterdagse persconferentie onder de 93 procent was gezakt; hij zegt dan dat hij de optimistische houding van het team-Trump wilde weergeven en dus niet de medische toestand van de patiënt.

Met zijn interventie haalde Meadows zich de woede op de hals van de president, die in zijn ziekenhuiskamer tv lag te kijken. Diens familie merkte op dat de kennelijke eerlijkheid van de stafchef “ons niets helpt”. Dus belde Meadows later die dag naar Fox News om te zeggen dat Trump ongelooflijke vooruitgang had geboekt. En tegen Reuters: “Het gaat heel goed met de president. Hij is druk in de weer en vraagt om documenten te lezen.”

Die avond stuurde team-Trump twee foto’s de wereld in waarin de president omringd door mappen met een pen in de hand zit; op één ervan schrijft hij zelfs iets op een velletje papier. Hij zit aan twee verschillende tafels en heeft op de ene een jasje aan en op de andere niet. “Niets kan hem tegenhouden om te werken voor het Amerikaanse volk!”, twitterde zijn naaste adviseur en dochter Ivanka. Een journalist zag aan de metadata van de foto’s dat ze slechts tien minuten na elkaar genomen waren, en dat Trump in die tijd kennelijk speciaal voor de foto van plek en kleding was veranderd. Wie inzoomt, ziet dat hij zijn naam zet op een vel papier dat blanco is.

Die avond twitterde Trump een filmpje: “Ik denk dat ik snel terug zal zijn.”

Moeite met ademen

Het precieze ziekteverloop is ook met vraagtekens omgeven. Het lijkt erop dat Trump er vrijdag slecht aan toe was. The New York Times citeert twee bronnen die zeggen dat Trump moeite had met ademen, en dat zijn lijfarts hem extra zuurstof moest toedienen, omdat het zuurstofpercentage in zijn bloed zo sterk was gedaald (tot onder de 94 procent wordt zondag officieel door de lijfarts toegegeven, en Trump kreeg een uur lang extra zuurstof).

Voordat hij met een helikopter naar het ziekenhuis werd gevlogen, zou hij volgens de goed ingevoerde Vanity Fair-journalist Gabriel Sherman hebben gevraagd: “Ga ik er nu aan, net als Stan Chera?” Chera was een vriend van Trump, die in april stierf aan het virus.

Trump zou vervolgens een experimentele mix van synthetische antilichamen toegediend hebben gekregen, en daarna de virusremmer remdesivir. Zaterdag kreeg hij daarvan een tweede dosis. Zondag zei Conley dat hij Trump zaterdag ook de steroïde dexamethason heeft toegediend, een middel waarvan de Wereldgezondheidsorganisatie aanbeveelt het alleen aan ernstige en kritieke Covid-19-patiënten te geven.

Maar over het moment dat die behandeling begonnen is, en dus het moment dat de artsen wisten dat Trump positief was, stichtte arts Conley zaterdag grote verwarring. In zijn persconferentie zei hij dat de president “nu 72 uur geleden” was gediagnosticeerd. Dat zou betekenen dat al op woensdagochtend bekend was dat Trump besmet was, terwijl hij het pas in de nacht van donderdag op vrijdag bekendmaakte. Later nam Conley zijn woorden terug. Hij bracht een verklaring uit waarin hij schreef dat hij niet 72 uur bedoelde, maar dat de ziekte zijn ‘derde dag’ was ingegaan, dus donderdag, vrijdag, zaterdag.

Brian Garibaldi, een andere behandelend arts van de president, zei zaterdagmiddag dat de behandeling “ongeveer 48 uur geleden” was begonnen: donderdagmiddag, dus al voordat de president volgens de officiële berichtgeving een coronatest had gedaan.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Het moment van de diagnose is belangrijk omdat dat iets zegt over het verantwoordelijkheidsgevoel van de president. Hij hield woensdag nog een fondsenwerfbijeenkomst en verkiezingsrally in Minnesota. Donderdag (toen Trump al wist dat zijn adviseur Hope Hicks positief getest had) hield hij een besloten bijeenkomst in New Jersey. Tegen niemand heeft hij op enig moment gezegd dat hij positief getest was, niet tegen medewerkers, beveiligers, donateurs of de campagne van Joe Biden, met wie hij dinsdag in debat ging.

Sommige medewerkers zouden het niet meer vertrouwen en nog weigeren met de Trump-campagne op pad te gaan, schrijft vicepresident Mike Pence. De kinderen van Trump willen vanaf donderdag weer in levenden lijve verkiezingsbijeenkomsten houden, ook al is gebleken dat die niet veilig zijn.

Tussen alle vraagtekens is één ding duidelijk: dat het Witte Huis zelf heeft geholpen met de verspreiding van het coronavirus in Washington. De receptie die op zaterdag 26 september plaatsvond in het gebouw en in de rozentuin, ter ere van de nominatie van Amy Coney Barrett als nieuwe rechter voor het Hooggerechtshof, blijkt een zogeheten superverspreider te zijn geweest. Nadat de circa 150 gasten vooraf negatief waren getest, werd hun verteld dat ze hun mondkapjes af mochten doen, ook al is een negatieve test geen sluitend bewijs – na besmetting kan het dagen duren voordat het virus wordt gedetecteerd. Op beelden is te zien hoe ze vervolgens dicht op elkaar staan om Barrett te feliciteren en sommigen elkaar omhelzen en kussen, in de veronderstelling dat zij dingen mogen die gewone Amerikanen zich al maanden moeten ontzeggen.

Tot dusver blijken zeker acht aanwezigen besmet te zijn met het virus. Naast Trump en zijn vrouw zijn dat onder anderen oud-gouverneur van New Jersey Chris Christie en voormalig adviseur Kellyanne Conway. Daarnaast zijn drie Republikeinse senatoren besmet die een belangrijke rol spelen bij de benoeming van Barrett.

De Republikeinen willen haar benoeming nog voor de verkiezingen rond krijgen, om zo een extra conservatieve rechter in het Supreme Court te hebben die mogelijk moet oordelen over de verkiezingsuitslag.

Niet genoeg steun

Senatoren mogen niet virtueel stemmen, dus zullen ook de Republikeinen die nu besmet zijn tegen die tijd lijfelijk aanwezig moeten zijn als ze de benoeming van Barrett willen doorzetten. Want als deze drie senatoren (Mike Lee, Tom Tillis en Ron Johnson) niet kunnen stemmen, zou Mitch McConnell, de Republikeinse Senaatsleider, niet genoeg steun hebben om de benoeming van rechter Barrett af te dwingen. Dit omdat de Republikeinen 53 van de 100 zetels in de Senaat bezetten en twee van hen, Susan Collins uit Maine en Lisa Murkowski uit Alaska, al hebben gezegd niet voor de benoeming te zullen stemmen.

Johnson, Lee en Tillis kondigden aan tien dagen in quarantaine te gaan. Dan zouden ze net op tijd zijn voor de hoorzittingen met Barrett, die op 12 oktober beginnen. Hoewel McConnell zaterdag zei dat de Senaat de komende twee weken niet bijeen zal komen, vanwege de coronabesmettingen, vindt hij dat de hoorzittingen met Barrett wel “op volle kracht” doorgezet moeten worden.

Democraten klaagden erover. Senator Dianne Feinstein, de belangrijkste Democraat in het juridische comité: “Nu doorgaan met een hoorzitting over de benoeming van rechter Barrett voor het Hooggerechtshof vormt een bedreiging voor de gezondheid en veiligheid van allen die worden opgeroepen voor dit werk.” Senator Chuck Schumer: “Ik wens mijn collega’s het allerbeste. Maar het is onverantwoord en gevaarlijk met de hoorzitting door te gaan en er is absoluut geen reden voor.”