Deze ‘eerbiedwaardige afgevaardigde voor de 18de eeuw’ is de nieuwe Britse energieminister

Jacob Rees-Mogg heeft als nieuwe Britse minister van Energie en Industrie een belangrijke rol in het klimaatneutraal maken van het Verenigd Koninkrijk. Een opzienbarende benoeming: de excentrieke politicus deed klimaatopwarming eerder af als ‘alarmisme’.

Met het vertrek van Boris Johnson leek er ook een einde te zijn gekomen aan de politieke carrière van een andere excentrieke bestuurder, Jacob Rees-Mogg. “Ik koester niet de wens onder een andere premier te dienen’, meldde de politicus die vanwege zijn traditionele voorkomen ook weleens ‘de eerbiedwaardige afgevaardigde voor de 18de eeuw’ wordt genoemd. Enkele dagen later stond deze tijdreiziger samen met collega-minister Nadine Dorries op Downing Street om zijn steun te geven aan de nieuwe Britse premier Liz Truss.

Deze steunverklaring heeft zich uitbetaald. Dinsdagavond is hij, tot ieders verrassing, aangesteld als minister van Bedrijfsleven, Energie en Industrieel beleid. Met het oog op de energiecrisis en het daarmee samenhangende klimaatbeleid is dit momenteel een van de belangrijkste ministersposten. Binnen de milieubeweging heeft de benoeming tot zorgen geleid omdat Rees-Mogg heeft gewaarschuwd voor ‘klimaatalarmisme’. Aan de andere kant van het klimaatdebat gaat de vlag uit bij de voorstanders van schaliegaswinning.

Belangenverstrengeling

Op klimaatgebied zijn de Britten redelijk ambitieus. De regering-May had bepaald dat het Verenigd Koninkrijk in 2050 klimaatneutraal moet zijn, een streven dat door haar opvolger Boris Johnson werd bevestigd. In de afgelopen jaren hebben de ‘groene Conservatieven’ veel invloed genoten achter de schermen, onder meer dankzij de eco-miljonair en politicus Zac Goldsmith en de vrouw van Johnson, Carrie Symonds. Graag wezen de Conservatieven erop dat Margaret Thatcher het probleem van zure regen eind jaren tachtig reeds op de politieke agenda had gezet.

Met de aanstelling van Rees-Mogg op deze sleutelpost lijkt er sprake te zijn van een kentering. De 53-jarige vader van zes kinderen is niet bepaald onder de indruk van de klimaatcrisis. Naar aanleiding van een pessimistisch IPCC-rapport zei hij acht jaar geleden dat maatregelen om door mensen veroorzaakte opwarming te stoppen pas over honderden of duizenden jaren effect zouden hebben. Hij voegde eraan toe dat hij een liefhebber is van langetermijnbeleid maar dat dat in dit geval onrealistisch is.

Recenter heeft de Mogg zich sceptisch uitgelaten over de klimaatambities. De kosten zouden te hoog zijn en het doel sowieso niet haalbaar. Hij is een voorstander van het boren naar olie en gas in de Noordzee, is geen liefhebber van windmolenparken (want ‘horizonvervuiling’) en staat welwillend tegenover fracking. Onder Johnson was de omstreden schaliegaswinning in de ban gedaan, maar met het aantreden van Truss zijn er weer perspectieven. Nood – het warm houden van huizen – breekt nobele ambities.

Er bestaan ook twijfels over belangenverstrengeling. Rees-Mogg, die als 11-jarige de beurspagina’s in de kranten spelde en op dezelfde leeftijd voor het eerst een aandeelhoudersvergadering toesprak, is mede-oprichter van Somerset Capital. Dit succesvolle fonds heeft door de jaren heen geïnvesteerd in fossiele brandstoffen, onder meer in Russisch gas. Hoewel Rees-Mogg sinds hij in de regering plaats mocht nemen geen partner meer is, wordt hij nog wel met de firma geassocieerd.

Enkele jaren terug kwam zijn zakelijke achtergrond ook al ter sprake nadat Somerset Capital een vestiging had geopend in Dublin. Het leek alsof het fonds met het oog op de brexit een voet in de Europese interne markt wilde houden. Dat veroorzaakte opschudding, aangezien Rees-Mogg een brexiteer is. Net als zijn wijlen vader William, de eigenzinnige oud-hoofdredacteur van The Times die in 1993 een rechtszaak had aangespannen tegen het EU-verdrag, gefinancierd door Zac Goldsmith’s vader James.

Door de jaren heen heeft Rees-Mogg zich ontpopt als een politieke knoeier. Na de brand de Londense Grenfelltoren beweerde hij dat de bewoners het advies van de autoriteiten hadden moeten negeren om binnen te blijven. Ten tijde van de coronacrisis suggereerde Rees-Mogg iets soortgelijks, dat mensen de opgelegde maatregelen natuurlijk niet al te letterlijk hadden moeten nemen. In het lockdownfeestjes-schandaal is hij Johnson trouw gebleven. Hij nam zijn oudste zoon Peter dinsdag mee naar Downing Street om de vertrekkende premier uit te zwaaien.

Charme

Desondanks is deze katholiek die lijkt te zijn weggelopen uit romans van Evelyn Waugh of P.G. Wodehouse altijd een cultheld geweest binnen de Conservatieve Partij. Op partijcongressen plegen zich lange rijen te vormen om de eloquente en voorkomende politicus te horen spreken. Hij schitterde als Leader of the House, degene die binnen de regering verantwoordelijk is voor de agenda van het Lagerhuis. Niemand in de Britse politiek weet meer over de constitutionele geschiedenis dan ‘the Mogg’.

De kracht van Rees-Mogg, die het afgelopen jaar staatssecretaris voor brexitkansen was, zit hem in zijn charme, waarmee hij vriend en vijand kan inpalmen. Zo nu en dan krijgt hij daarom steun uit onverwachte hoek, zoals onlangs van Johnny Rotten. In een televisieinterview stelde de oud-zanger van The Sex Pistols vast dat Rees-Mogg een zekere beschaving terugbrengt in het politieke debat dat steeds ruwer en onbeschofter is geworden. Wat de gepensioneerde punker betreft mag Rees-Mogg best premier worden.

Dat zal niet snel gebeuren, maar in de Engelse politiek lijkt niets meer onmogelijk.