‘Deze chaos toont aan dat Trumps zegen niet langer wet is’: over het gênante spektakel bij de Republikeinen

De nieuwe Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden vindt vooralsnog geen meerderheid om een nieuwe voorzitter aan te duiden. Wat is er aan de hand?

Republikein Kevin McCarthy leek de gedoodverfde opvolger van Democrate Nancy Pelosi om speaker te worden. Waarom faalde hij?

“McCarthy wordt tegengewerkt door een deel van de ultraconservatieve fractie binnen de Republikeinse meerderheid: de Freedom Caucus. Ze vinden dat hij onvoldoende naar hun hard-rechtse eisen luistert. Eerst 19 en later zelfs 20 van hun 44 Congresleden stemden dinsdag in drie stemrondes tegen McCarthy, waardoor hij niet de vereiste meerderheid van 218 stemmen haalde. Dat is uitzonderlijk. Het is van 1923 geleden dat een kandidaat-speaker onvoldoende steun kreeg van binnen zijn fractie. Toen waren er negen stemrondes nodig.”

Wat gebeurt er vandaag?

“Vandaag vinden een of meerdere nieuwe stemrondes plaats. Er werd afgelopen nacht achter de schermen hard onderhandeld tussen McCarthy en de Freedom Caucus. Zo zou McCarthy de Freedom Caucus deels tegemoet komen in hun vraag om de drempel te verlagen voor gewone Congresleden om tegen de Huis-voorzitter een motie van wantrouwen in te dienen als ze dat wensen, een voorrecht dat nu enkel is weggelegd voor leidinggevende afgevaardigden. Zo willen ze de greep van de basis op de politieke agenda verstevigen. Als er geen akkoord wordt gevonden met McCarthy kan de stemming in theorie lang duren. In 1865 heeft men twee maanden lang 133 keer gestemd om een voorzitter te verkiezen.”

Wat is de Freedom Caucus?

“Traditioneel zijn zij altijd een luis in de pels van de Republikeinse partij met hun hard-rechtse pleidooien, onder meer voor een extreem minimale staat en ethisch-conservatieve thema’s. Een aantal van hun leden stamt uit de Tea Party, die hier berucht werd toen ze onder president Obama (2008-’16) lange tijd de hervorming van de gezondheidszorg tegenhielden.

“In de voorbije jaren ontpopten ze zich nog tot fervente aanhangers van gewezen president Donald Trump, maar die tijd is voorbij. Ook zij zijn geen verenigd blok. De dissidenten stemden voor hun voorzitter, Jim Jordan, als nieuwe speaker maar Jordan zelf steunt vooralsnog McCarthy. Hij gaf zelfs een gepassioneerde nominatiespeech voor McCarthy. Als McCarthy de handdoek in de ring gooit, valt niet uit te sluiten dat Jordan alsnog zelf voor de hoofdprijs gaat.”

Wat is de positie van Trump, die nog gezien wordt als de feitelijke leider van de Republikeinen?

“Ook Trump steunde McCarthy. Trump hield zich dinsdagavond op de vlakte en zei dat hij nu de kat uit de boom kijkt. Dat zijn aanvankelijke steun voor McCarthy de partij niet verenigde is misschien de belangrijkste les die we uit deze episode moeten onthouden. Deze chaos toont aan dat Trumps zegen niet langer wet is. Ook hij wordt vandaag wakker in de nieuwe realiteit dat de laatste Midterm-verkiezingen in november zijn gezag als het feitelijke hoofd van de partij wel degelijk verzwakten. Veel van zijn Congres-kandidaten haalden het niet en hij ligt onder vuur van justitie, door de onthullingen over zijn nefaste rol voorafgaand aan de bestorming van Capitol Hill op 6 januari 2021 en zijn omstreden belastingaangiftes.

“Je moet je nu ook afvragen wie er garen spint bij het torpederen van McCarthy. Zo valt het op dat er minstens drie Freedom Caucus-afgevaardigden uit Florida tegen hem stemden. Deze staat is nu stevig in handen van Trumps belangrijkste tegenstrever voor de verkiezingen van 2024, gouverneur Ron DeSantis. Volgens een peiling van USA Today vorige maand wint deze rechtse ideoloog razendsnel steun onder conservatieven als voorkeurskandidaat boven Trump. De chaotische verkiezing van de Huis-voorzitter is volgens mij dan ook nog maar het begin van de interne machtsstrijd binnen de Republikeinen door een verzwakte Trump.”

De Democraten zullen zich nu wel in hun handen wrijven. Kunnen zij nog wegen op de verkiezing?

“Op dit moment bekijken ze vanop de bühne meewarig hoe de Republikeinen vechtend over het tapijt rollen. Sommige van hun afgevaardigden werden zelfs gezien met popcorn. Zij stemden met hun minderheid voor hun fractieleider, Hakeem Jeffries. Maar ook zij kunnen gaan wegen op de debatten, zeker als dit te lang duurt. Dinsdag al kon je zien hoe Democratisch afgevaardigde Alexandra Ocasio-Cortez praatjes maakte met leden van de Freedom Caucus om te vragen hoe de vork daar aan de steel zit. Het Huis kan immers niet functioneren zonder voorzitter, wat betekent dat het politieke bedrijf verlamt.

“Mocht McCarthy het niet halen, dan valt niet uit te sluiten dat een deel van de Democraten een alternatieve meerderheid wil bieden voor een gematigde Republikeinse centrumkandidaat, wat hun invloed op de politieke agenda kan vergroten. Deze piste wordt door McCarthy nu ook gebruikt als waarschuwing om de Freedom Caucus te overtuigen hem alsnog te steunen.”