AchtergrondEuropa
De EU wil nog altijd uitbreiden richting Balkan. Wanneer, dat is een andere vraag
De Europese Unie blijft streven naar uitbreiding van de Unie met de zes landen van de Westelijke Balkan, maar wil geen concrete datum voor toetreding noemen. Wel zal de Unie de komende jaren 30 miljard euro in de regio steken. Dat is de uitkomst van de topontmoeting van de regeringsleiders van de Europese Unie en de Westelijke Balkan, woensdag in het Sloveense Brdo.
“De Europese Unie is niet compleet zonder de Westelijke Balkan. Ons doel is uitbreiding”, zei Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. Voorwaarde is wel dat de Balkanlanden voldoende voortgang boeken in de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad. Ook moeten zij hun democratie en rechtsstaat versterken, en de vrijheid van de media garanderen.
De Westelijke Balkan bestaat uit Servië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Kosovo, Albanië en Noord-Macedonië. Op een top in Thessaloniki in 2003 werd deze landen beloofd dat zij ooit tot de EU zouden mogen toetreden. Sindsdien werd echter weinig voortgang geboekt. Kosovo en Bosnië-Herzegovina zijn nog ver verwijderd van een lidmaatschap. Met Servië en Montenegro wordt wel onderhandeld, maar de besprekingen zitten in het slop. Met Albanië en Noord-Macedonië wilde de EU gaan onderhandelen, nadat bezwaren van Nederland en Frankrijk waren weggenomen.
Maar te elfder ure lag Bulgarije dwars. De Bulgaren willen dat Macedonië erkent dat zijn cultuur Bulgaarse wortels heeft. In de campagne voor de verkiezingen van november hebben de Bulgaarse regeringspartijen van Macedonië een nationalistische kwestie gemaakt. Gisteren probeerde de Duitse bondskanselier Merkel Bulgarije vergeefs op andere gedachten te brengen. De onderhandelingen met Albanië en Noord-Macedonië zijn aan elkaar gekoppeld.
De Noord-Macedonische premier Zaev zei dat de bevolking in de Balkan het vertrouwen in de EU kan verliezen omdat het proces van toetreding zo lang duurt.
“Er zijn frustraties bij de Balkanlanden, en die begrijp ik”, zei Von der Leyen. Vele EU-landen vinden echter dat eerst problemen als corruptie moeten worden opgelost, voordat de Balkanlanden lid kunnen worden. Slovenië, dit half jaar voorzitter van de EU, wilde de toetreding versnellen door de datum van 2030 vast te leggen. Vrijwel alle EU-landen vonden het noemen van een datum te ver gaan. eIk geloof niet in het stellen van data. Ik geloof in het nakomen van onze beloften als aan de voorwaarden is voldaane, zei bondskanselier Merkel.
De Oostenrijkse bondskanselier Kurz zei dat de EU een groot geopolitiek belang op de Balkan heeft. Als zij het vertrouwen van de Balkanlanden verspeelt, zullen China en Rusland een grotere rol gaan spelen, aldus Kurz. De meeste lidstaten vinden echter dat geopolitieke belangen niet mogen leiden tot toetreding van landen die hun zaken nog niet op orde hebben.
Wel kondigde de EU aan de komende jaren 30 miljard euro in de regio te investeren. De EU is daarmee veruit de grootste investeerder op de Balkan. “Een ongekend bedrag waarmee de Europese aanwezigheid op de Balkan zichtbaarder wordt”, zei EU-president Michel.
