De Duitse minister van Defensie moet vooral zichzelf verdedigen: ze zou onkundig én ongeïnteresseerd zijn

Aan zelfvertrouwen ontbreekt het Christine Lambrecht (56) ogenschijnlijk niet. Toen de SPD-politicus in december 2021 aantrad als onderdeel van de nieuwe federale regering, deed zij dat met de woorden “wie mij kent, weet dat ik van grote uitdagingen houd”. Sindsdien gaat Lambrecht van fiasco naar fiasco, volgens een buitengewoon felle aanval van weekblad Der Spiegel.

Lambrecht verzette of annuleerde uitgebreide briefings die de defensietop voor haar had voorbereid, schrijft Der Spiegel. Ze heeft de meeste van de zes hoogste militaire leiders nog altijd niet ontmoet, ondanks herhaalde verzoeken. Ze kan militaire rangen niet herkennen aan de hand van insignes. Ze is dagelijks maar kort op het ministerie. Vanuit Defensiekringen komt zelfs het gerucht dat Lambrecht een overleg met haar Britse ambtgenoot verzette wegens een kappersafspraak, tot grote woede van de Britse minister.

Dat alles was misschien binnenskamers nog te repareren geweest, als Lambrecht begin deze maand niet ook nog het mikpunt was geworden van publieke woede. Vlak voor Pasen bezocht zij per legerhelikopter Duitse militairen in het noorden van het land. Ook aan boord: haar volwassen zoon. Dat was praktisch, aangezien ze aansluitend vakantie vierden op het nabijgelegen waddeneiland Sylt. Zoonlief slingerde een maand later foto’s van het tripje op zijn Instagram-account, en sindsdien valt heel Duitsland over Lambrecht heen.

Hoewel strikt genomen niet tegen de regels, wordt haar toondoofheid verweten: het is oorlog in Europa, maar de Lambrechtjes gebruiken een legerhelikopter om op vakantie te gaan. Lambrecht zegt zelf de extra kosten voor haar zoon te betalen, al is nog onduidelijk hoe dat precies werkt. De minister gooide vervolgens olie op het vuur door te benadrukken dat ze niets verkeerd had gedaan – behalve misschien in de beeldvorming – en dat ze belang hecht aan een goede band met haar zoon.

Kritiek wegwuiven

Het typeert de doorgewinterde bestuurder Lambrecht: ze handelt naar eigen inzicht en gaat daar prat op. Kritiek wuift ze meestal weg. Het is een houding die al voor opgetrokken wenkbrauwen zorgde in haar tijd als SPD-fractievoorzitter in de Bondsdag (2013-2017) en als staatssecretaris van Financiën (2018-2019), en voor regelrechte onrust in haar tijd als minister van Justitie (2019-2021). Maar met Defensie, ten tijde van de Russische oorlog tegen Oekraïne, heeft Lambrecht misschien wel de moeilijkste ministerspost in de recente Duitse geschiedenis. Ze ligt onder een vergrootglas.

Lambrecht overziet niet alleen een ministerie met 265.000 werknemers, van wie ruim 180.000 militairen die kan worden gevraagd hun levens te riskeren, maar staat daarbij voor een historische opgave: de complete revisie van de – in haar woorden – “kapot bezuinigde” Bundeswehr. Met een extra budget van 100 miljard euro voor de komende vijf jaar moeten de Duitse strijdkrachten worden omgevormd tot een van de sterkste niet-nucleaire legers ter wereld.

Nu is het Bendlerblock, het Berlijnse hoofdkwartier van Defensie, een beruchte slangenkuil. De Bundeswehr en het departement Defensie zuchten – begrijpelijk – onder een chronisch gevoel van miskenning door de politiek. Menig aantredend minister zag zich er geconfronteerd met hevige interne weerstand. De kritiek op haar ligt dus niet aan haar, zei Lambrecht tegen nieuwssite T-online. “Als ik kijk naar wat er over mijn voorgangers werd geschreven, heb ik niet de indruk dat de onrust met mijn persoon te maken heeft. Er zijn helaas enkele mensen die de media voeden met geruchten, achterklap en werkvloer-geroddel.”

Sabotage

De onvrede over Lambrecht is echter ongewoon groot, voortgestuwd door een dodelijke combinatie van verwijten: onkunde en desinteresse. Bij een persconferentie waarin Lambrecht bekendmaakte dat Duitsland JSF-jachtvliegtuigen gaat aanschaffen, leek ze bijvoorbeeld te worstelen met de term next generation fighter. Vervolgens consulteerde ze haar aantekeningen voor de naam van de man in het blauwe uniform naast haar, de opperbevelhebber van de luchtmacht. “Wie dezer dagen iemand uit Defensiekringen vraagt naar Lambrechts statuur op het ministerie”, schrijft Der Spiegel, “krijgt dikwijls dit filmpje (van de persconferentie, red.) toegestuurd als antwoord.”

Lambrechts gebrek aan zelfkritiek versterkt de indruk van desinteresse. En ze begon al met een 1-0-achterstand: het is alom bekend dat de SPD-politicus veel liever minister van Binnenlandse Zaken was geworden. Extra pijnlijk was dan ook de volgende faux pas, die verdacht veel leek op een sabotagepoging verpakt als steunbetuiging.

Gevraagd in hetzelfde T-online-interview naar het gerucht dat de minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser haar ambt voortijdig zou willen opgeven in ruil voor het SPD-lijsttrekkerschap in de deelstaat Hessen, deed Lambrecht er een schepje bovenop. “Ik ga ervan uit dat ze (in Hessen, red.) niet alleen lijsttrekker wordt, maar daar ook de eerste vrouwelijke minister-president!” Prompt moest Faeser zich in Duitse media óók verdedigen tegen beschuldigingen dat haar interesses elders lagen dan bij het departement dat zij leidt.

CDU-leider Friedrich Merz – tegenwoordig oppositieleider – trok vorige week ten strijde tegen Lambrecht. “Deze minister zal het vertrouwen van de militairen in de Bundeswehr niet meer winnen”, donderde Merz in een debat in de Bondsdag tegenover bondskanselier Olaf Scholz, partijgenoot van Lambrecht. “Meneer Scholz: maak uzelf los van deze minister, zo snel mogelijk. U gaat het ergens de komende weken of maanden doen. Dus doe het binnenkort.”

Vooralsnog blijft de kanselier achter de minister staan. En ook Lambrecht zelf is geenszins van plan te wijken, zei ze tegen T-online. “Ik heb de rol van Defensieminister op me genomen”, aldus Lambrecht. “En wie mij kent, weet dat ik mijn taken volbreng.”